Trong 3 ngày từ ngày 9 đến 11 tháng 10 năm 2019 tại Bangkok, Thái Lan, Ban Thư ký ASEAN phối hợp với Văn phòng thống kê quốc gia Thái Lan (TNSO) tổ chức Phiên họp thứ 9 của Ủy ban hệ thống thống kê cộng đồng ASEAN (ACSS9). Bà Hataichanok Chinauparwat, đại diện Văn phòng Thống kê Quốc gia Thái Lan và ông Phạm Quang Vinh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Việt Nam đồng Chủ tịch.
Đại diện lãnh đạo Thống kê các quốc gia ASEAN chụp ảnh lưu niệm
tại Hội nghị ACSS 9 tại Bankok - Thái Lan
Chủ đề chung của Chủ tịch Thái Lan ASEAN năm 2019 là Quan hệ đối tác tiến bộ vì sự phát triển bền vững; và riêng đối với lĩnh vực thống kê là tăng cường hơn nữa hợp tác thống kê khu vực và chủ động đáp ứng các yêu cầu thống kê mới nổi.
|
Tại Hội nghị ACSS9, cơ quan Thống kê Thái Lan đã bàn giao vị trí Chủ tịch ACSS năm 2020 cho cơ quan Thống kê Việt Nam. Dự kiến, Hội nghị Ủy ban hệ thống cộng đồng thống kê (ACSS 10) sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10 năm 2020. Hội nghị ACSS 10 sẽ là một trong chuỗi sự kiện quan trọng diễn ra trong năm 2020, khi Việt Nam tiếp nhận vị trí Chủ tịch ASEAN. |
Nhiều chủ đề đáng quan tâm được thảo luận tại ACSS9
(i) Phiên họp kín ngày 9/10/2019 của Ủy ban ACSS, tập trung vào một số nội dung chủ yếu như: Trình bày một số kết quả của các Hội nghị toàn thể CoW9 của Ủy ban cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN, Hội nghị Thượng đỉnh Bộ trưởng ASEAN liên quan đến chương trình hành động của ACSS; kế hoạch thực hiện xuất bản ấn phẩm về một số chỉ tiêu Phát triển bền vững (SDGs) của ASEAN; các tham luận về thực hiện khung dữ liệu mở, khái niệm về Bigdata...
(ii) Phiên toàn thể tổ chức trong 2 ngày 10-11/10/2019, với sự tham dự của 10 nước ASEAN, đại diện một số cơ quan, bộ ngành của nước chủ nhà Thái Lan và đại diện các tổ chức quốc tế.
Đoàn Thống kê Việt Nam tham dự Hội nghị ACSS 9, Bankok - Thái Lan
Chương trình làm việc ACSS 2019 tập trung vào một số nội dung chủ yếu liên quan đến công tác thống kê thương mại hàng hóa quốc tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài, thương mại dịch vụ quốc tế, Mục tiêu phát triển bền vững (SDG), Tài khoản quốc gia và các chỉ số kinh tế và xã hội vĩ mô khác. Các đại biểu dự Phiên họp đã được nghe trình bày và cùng thảo luận nhiều chủ đề đáng chú ý như: Các chỉ tiêu hiệu suất chính của Hệ thống giám sát và đánh giá (M&E) của Kế hoạch chiến lược ACSS 2016-2025; Triển khai khung Sáng kiến dữ liệu mở ACSS cho thống kê, mô tả chi tiết kế hoạch triển khai Dữ liệu mở ACSS bao gồm: Danh sách các chỉ tiêu chính từ bốn lĩnh vực thống kê quan trọng của Xã hội học, Kinh tế vĩ mô, Thương mại - Đầu tư và Môi trường; phương pháp đánh giá khung dữ liệu mở với các chỉ tiêu dữ liệu mở được quốc tế công nhận; và một công cụ đánh giá để theo dõi tiến trình Dữ liệu mở của ASEAN cũng như các quốc gia thành viên ASEAN. Nghiên cứu khái niệm, khả năng ứng dụng của nguồn dữ liệu lớn cũng là một trong những chủ đề quan trọng được đưa ra trong phiên hội nghị ACSS9.
Công tác thống kê của các quốc gia ASEAN đạt nhiều thành tựu
Trong thời gian qua, các quốc gia thành viên ASEAN đã luôn nỗ lực trong việc phấn đấu đáp ứng nhu cầu dữ liệu ngày càng tăng và nâng cao chất lượng dữ liệu ở cấp quốc gia, thông qua việc xây dựng các chỉ tiêu mới, cải thiện các khái niệm và phương pháp thống kê, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế và thông lệ tốt nhất. Đặc biệt, các quốc gia ASEAN đã đẩy mạnh tăng cường năng lực và hợp tác thống kê. Các sáng kiến gần đây bao gồm: Những nỗ lực liên tục của Brunei Darussalam để tăng cường phổ biến số liệu thống kê và tăng cường khả năng tiếp cận dữ liệu với việc ra mắt Thư viện eData trong trang web của Bộ Kế hoạch và Phát triển Kinh tế, cho phép người dùng tải xuống dữ liệu hàng loạt. Thống kê Campuchia sử dụng công cụ nhập và phổ biến/trao đổi dữ liệu quản trị và thống kê mới bằng Stat Suite (với dữ liệu dựa trên nền tảng CAMInfo kế thừa) bao gồm các chỉ tiêu SDG và tất cả các chỉ tiêu liên quan đến phát triển khác. Indonesia sử dụng Dữ liệu điện thoại di động (MPD) để tính toán số liệu thống kê du lịch trong nước, nước ngoài và du lịch nội địa…Thống kê Malaysia liên tục phát triển và sản xuất các sản phẩm thống kê mới phù hợp với quốc gia và các chương trình nghị sự toàn cầu, như Thống kê tội phạm Malaysia 2018, Thống kê hôn nhân và ly hôn Malaysia 2018…Thống kê Myanmar ra mắt chuẩn nghèo và điều kiện sống mới nhất của người dân Myanmar; thực hiện Khung chỉ số quốc gia (NIF) bao gồm 41% chỉ số SDGs để giám sát và đánh giá về Kế hoạch phát triển và bền vững của Myanmar (2018-2030). Thống kê Philippines thực hiện mở rộng quy mô mẫu của Thu nhập Gia đình và Khảo sát chi tiêu (FIES) cho 180.000 hộ gia đình - lớn gấp bốn lần so với FIES trước đây - để đưa ra các ước tính ở cấp độ thấp hơn của các khu vực địa lý; thực hiện nội địa hóa Các chỉ tiêu SDG và các chỉ tiêu SDG khu vực cốt lõi. Singapore có các sáng kiến về sử dụng Dữ liệu lớn trong thống kê chính thức, bao gồm việc sử dụng các nguồn dữ liệu dựa trên web để xác định nền kinh tế internet của Singapore, xác định các xu hướng kinh doanh chính bằng tin tức trực tuyến địa phương với Google Trend và kết hợp dữ liệu giá trực tuyến và giá điện tử được quét trên web từ các siêu thị vào việc tổng hợp Chỉ số giá tiêu dùng. Thái Lan có các hoạt động tích cực trong việc chuẩn bị Chiến lược thống kê quốc gia về phát triển sử dụng các nguồn dữ liệu mới như dữ liệu hành chính, dữ liệu vệ tinh, dữ liệu di động để tạo ra các số liệu thống kê kinh tế - xã hội hiệu quả và đáng tin cậy. Thống kê Việt Nam được ghi nhận với việc tiến hành Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 bằng cách sử dụng thiết bị điện tử thông minh (CAPI), góp phần giúp cho việc công bố dữ liệu nhanh hơn nhiều so với các cuộc điều tra trước đây. Thống kê Việt Nam cũng tiến hành xây dựng Khung chất lượng thống kê Việt Nam (VSQF) và đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành vào ngày 5 tháng 1 năm 2019. Bên cạnh đó, còn xây dựng một bộ công cụ, phương pháp và quy trình để đánh giá số liệu thống kê chính thức, cho phép các nhà sản xuất dữ liệu tiến hành tự đánh giá dựa trên VSQF từ năm 2020 trở đi. Ngoài ra, thống kê Việt Nam đã áp dụng một phần Dữ liệu lớn để thống kê chính thức.
Các quốc gia ASEAN có nhiều cách tiếp cận sáng tạo trong phổ biến dữ liệu thống kê
ACSS9 cũng ghi nhận các quốc gia thành viên ASEAN đã thực hiện nhiều cách tiếp cận sáng tạo để thu thập, tổng hợp, phổ biến và truyền thông dữ liệu thống kê. Thống kê Malaysia là một ví dụ điển hình, với việc thông qua Cổng Thông tin chính thức của Cục Thống kê Malaysia (DOSM) tổ chức Đại hội Thống kê Thế giới và nhận được sự tham gia trên toàn thế giới với 2.500 đại biểu và hơn 7.000 vận động viên. Sự độc đáo của cuộc thi chạy là các áp phích đồ họa thông tin (FunSTATStic) dọc theo tuyến đường được thiết kế để tạo ra nhận thức về tầm quan trọng của thống kê. Chiến lược truyền thông sáng tạo của DOSM cũng tập trung vào phương tiện truyền thông xã hội bằng cách sử dụng infographics dễ hiểu hoặc tương tác thông qua các sự kiện khác nhau: Statistics Talk và triển lãm giới thiệu các cơ quan và cấp khác nhau, tức là các khu vực cấp quốc gia, tiểu bang đến các cấp nhỏ hơn nhiều cũng được thực hiện để tăng cường nhận thức và hiểu biết về thống kê… Hoặc như thống kê Myanmar, hiện đang triển khai nền tảng dữ liệu tích hợp kết nối rộng rãi với tất cả các Bộ dưới dạng một cửa sổ để củng cố việc phổ biến số liệu thống kê và tăng cường dữ liệu bằng cách dễ dàng truy cập. Trang web của Cục Thống kê Singapore hoặc Trang web SingStat đã tiếp tục nâng cao tính thân thiện với người dùng, dễ điều hướng và thuận tiện cho người dùng truy cập dữ liệu với tính năng sẵn có của giao diện lập trình ứng dụng và tải xuống nhiều bảng. Ngoài ra, trang web SingStat liên tục được làm phong phú với infographics, videographics và bảng điều khiển tương tác thú vị để cải thiện việc truyền thông số liệu thống kê đến người dùng công cộng nói chung. Những cải tiến này đã được công nhận trong bảng xếp hạng Hàng tồn kho dữ liệu mở 2018/19, đặt Trang web SingStat đứng đầu trong số 178 trang web của Cơ quan thống kê quốc gia đánh giá về độ bao phủ và tính mở của số liệu thống kê chính thức được công bố. Còn ở Việt Nam, đã áp dụng mạnh mẽ CAPI trong thu thập dữ liệu cho các cuộc khảo sát như Lực lượng lao động, CPI ... trong những năm gần đây. Đặc biệt, trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, phương pháp tiếp cận của CAPI chiếm 99,9%. Do đó, nhiều giai đoạn khác của Tổng điều tra đã được thay đổi theo hướng áp dụng công nghệ thông tin, bao gồm: (i) Lưu trữ và sử dụng bản đồ xã/phường; (ii) Lập danh sách các làng/khu phố và khu vực liệt kê; (iii) Lập và cập nhật danh sách hộ gia đình và mẫu hộ gia đình được chọn; (iv) Nhắn tin và gửi email đến các hộ gia đình đăng ký Webform; (v) Kiểm tra và phê duyệt dữ liệu trực tuyến trên Trang web Điều tra dân số…
|
Sự phát triển của thống kê khu vực ASEAN thời gian qua có sự đóng góp, đồng hành đáng kể của các đối tác phát triển và các tổ chức quốc tế, như: Chương trình Hỗ trợ hội nhập khu vực ASEAN của EU (ARISE) cung cấp Hỗ trợ kỹ thuật để hỗ trợ ACSS trong việc tăng cường khung thể chế và vai trò điều phối của ACSS, cải thiện tính khả dụng và khả năng so sánh để giám sát Hội nhập khu vực ASEAN và thu hẹp khoảng cách về năng lực thống kê giữa các quốc gia thành viên ASEAN. Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc về Châu Á và Thái Bình Dương (UNESCAP) và Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) đã có sự tham gia và chia sẻ thông tin về kinh nghiệm và thực tiễn tốt nhất trong việc sử dụng Dữ liệu lớn và Dữ liệu hành chính cho các số liệu thống kê chính thức. |
Mai Phương (tổng hợp)