Phóng viên: Với việc ứng dụng CAPI và Webform trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, Ông có thể cho biết vai trò của Bộ Thông tin và truyền thông trong cuộc Tổng điều tra này, đặc biệt trong công tác tuyên truyền và đảm bảo thông tin, liên lạc?
Thứ trưởng Phan Tâm: Trong Tổng điều tra dân số và nhà ở 2019 (TĐT 2019), Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TTTT) thực hiện các nhiệm vụ do Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định 772/QĐ-TTg bao gồm: Tuyên truyền cho Tổng điều tra và đảm bảo hệ thống thông tin liên lạc thông suốt giữa các cấp để phục vụ Tổng điều tra.
Với quy mô rất lớn của TĐT 2019 (là điều tra toàn bộ dân cư với trên 26 triệu hộ và khoảng 94 triệu thành viên hộ), với sự phát triển mạnh mẽ của các loại phương tiện truyền thông, với phương thức thu thập thông tin bằng điện tử (gồm CAPI và webform) là chủ yếu (phiếu giấy in sẵn chiếm tỷ lệ nhỏ) thì công tác tuyên truyền, đảm bảo kết nối viễn thông, đảm bảo an toàn số liệu thu thập - xử lý có vai trò đặc biệt quan trọng.
Đối với công tác tuyên truyền: Ngoài việc quán triệt ở các cấp, các ngành, cần phải làm cho toàn bộ các hộ dân cư biết về cuộc TĐT và thực hiện đúng trách nhiệm của mình. Bằng việc tuyên truyền qua các kênh như báo in, báo điện tử, báo hình, báo nói, đài truyền thanh cấp huyện, cấp xã và vào thời gian cao điểm có thể thông qua điện thoại di động để thông báo đến từng hộ dân.
Đối với việc đảm bảo thông tin liên lạc: Ngoài việc đảm bảo thông tin liên lạc truyền thống (như điện thoại cố định, điện thoại di động, đường truyền Internet,v.v…) thông suốt phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ngành, cần đảm bảo hệ thống thông tin di động kết nối Internet (sóng 3G, 4G) hoạt động ổn định 24/7 để các điều tra viên có thể thu thập thông tin các hộ dân cư, truyền và đồng bộ dữ liệu (bằng điện thoại thông minh, máy tính bảng...) thành công với trung tâm.
Đối với việc đảm bảo an toàn thông tin: Ngoài việc đảm bảo hoạt động ổn định của toàn hệ thống viễn thông, Internet còn cần bảo mật số liệu điều tra, thông tin thu thập, lưu trữ - xử lý trong toàn bộ quá trình thực hiện Tổng điều tra. Ngoài ra cần đánh giá đúng mức các rủi ro thách thức khi áp dụng phương thức thu thập thông tin CAPI, phương án kỹ thuật kết nối, đồng bộ dữ liệu và từ đó có phương án ứng phó hợp lý, đảm bảo giảm thiểu các thiệt hại (nếu có).
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phan Tâm
Ủy viên Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương
Phóng viên: Thưa Ông, Bộ Thông tin và Truyền thông đã thực hiện công tác chuẩn bị và phối hợp với Tổng cục Thống kê như thế nào để góp phần vào thắng lợi của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019?
Thứ trưởng Phan Tâm: Tôi cho rằng, công tác phối hợp là bước chuẩn bị quan trọng cho TĐT 2019, theo đó, Bộ TTTT đã thực hiện nghiêm túc các nhiệm vụ do Thủ trướng Chính phủ giao, cụ thể: Đại diện của Bộ luôn tham gia đầy đủ các buổi họp của BCĐ, Văn phòng BCĐ triển khai Tổng điều tra; Tham gia đóng góp ý kiến xây dựng và hoàn thiện phương án điều tra. Tiếp đó, Bộ đã thực hiện khẩn trương, nghiêm túc chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, phối hợp chặt chẽ với BCĐTW triển khai Tổng điều tra (theo Thông báo số 441/TB-VPCP); Quán triệt các đơn vị thuộc Bộ về ý nghĩa, tầm quan trọng của cuộc Tổng điều tra, yêu cầu tích cực tham gia; Thống nhất trong Tập thể lãnh đạo Bộ đối với việc huy động các đơn vị chuyên môn tham gia triển khai thực hiện; Bộ đã kịp thời có các văn bản chỉ đạo các đơn vị có liên quan nghiên cứu phương án điều tra và đề xuất đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ của Bộ trong cuộc Tổng điều tra.
Để thực hiện 2 nhiệm vụ trọng tâm là hỗ trợ công tác tuyên truyền và đảm bảo đường truyền an toàn, an ninh mạng, Bộ đã phối hợp với BCĐTW triển khai những giải pháp cụ thể sau:
Đối với công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin, đại chúng: Bộ TTTT giao Cục Báo chí chủ trì, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử phối hợp thực hiện Kế hoạch tuyên truyền Tổng điều tra đã được ban hành theo QĐ số 05/QĐ-BCĐ, đề xuất những điểm cần bổ sung, hoàn chỉnh, đề xuất những nội dung cụ thể mà Ban chỉ đạo Trung ương, Tổng cục Thống kê, Bộ cần hỗ trợ để đảm bảo thực hiện thành công kế hoạch tuyên truyền. Bộ đã cam kết chỉ đạo các công ty, nhà mạng viễn thông hỗ trợ tin nhắn miễn phí tuyên truyền cho TĐT tới các thuê bao di động vào thời điểm trước tiến hành Tổng điều tra.
Đối với công tác đảm bảo thông tin liên lạc và kết nối viễn thông, Internet phục vụ Tổng điều tra: Bộ giao Cục Viễn thông chủ trì, các Tập đoàn, Tổng công ty viễn thông lớn phối hợp để đảm bảo hoạt động ổn định của mạng lưới viễn thông (đặc biệt là hệ thống viễn thông di động công cộng, đảm bảo kết nối 3G, 4G).
Đối với việc đảm bảo an toàn thông tin: Bộ TTTT giao Cục An toàn thông tin chủ trì, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp sự cố máy tính Việt Nam phối hợp thực hiện trên cơ sở phương án kỹ thuật cụ thể của phương thức thu thập thông tin CAPI mà cuộc Tổng điều tra áp dụng; rà soát, đề xuất, áp dụng các biện pháp kỹ thuật, các kinh nghiệm thực tế cần thiết để đảm bảo tính bảo mật, toàn vẹn và an toàn dữ liệu thu thập; bên cạnh đó đánh giá các rủi ro, thách thức và có phương án, giải pháp phù hợp để phòng ngừa, ứng phó, nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Đặc biệt, căn cứ kết quả làm việc giữa Bộ TTTT với tổ Thường trực BCĐTW về công tác phối hợp, chuẩn bị cho Tổng điều tra, Bộ TTTT đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn trực thuộc có liên quan phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Ban Chỉ đạo để thực hiện các nhiệm vụ theo quy định, góp phần đảm bảo thực hiện Tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 2019 theo đúng phương án, đạt được tiến độ và thành công như mong đợi.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Ông!