Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp siêu nhỏ

11/06/2024 - 08:33 AM

Trong lĩnh vc thông tin kinh tế, thông tin v kế toán tài chính có vai trò rt quan trng đi vi vic ra quyết đnh điu hành ca lãnh đo doanh nghip và quyết đnh đu tư ca ch s hu đi vi các doanh nghip siêu nh. Tuy nhiên, có nhiu yếu t nh hưng đến cht lưng ca thông tin kế toán. Bài viết này tng hp các nhân t có tác đng đến cht lưng thông tin kế toán và mt s khuyến ngh nhm nâng cao cht lưng thông tin kế toán ti các doanh nghip siêu nh (DNSN) ti Vit Nam.

Khái nim v cht lưng thông tin kế toán
Có nhiu quan đim khác nhau v cht lưng thông tin kế toán. Trưc hết, thông tin kế toán có cht lưng cn phi đm bo có đy đ các tiêu chun cn thiết. Hi đng chun mc kế toán quc tế (IASB) và Chun mc kế toán Vit Nam đu thng nht cht lưng thông tin kế toán cn phi đáp ng các tiêu chun sau:
 
Tính thích hp: Tính thích hp chính là vic thông tin kế toán có kh năng to ra s khác bit trong vic ra quyết đnh ca đi tưng s dng thông tin. Da trên các thông tin kế toán quá kh mà ngưi s dng có th đánh giá s phù hp ca các ch tiêu kinh tế tài chính hoc d báo các ch tiêu đó trong tương lai qua thông tin hin ti. Ví d, đánh giá tính thích hp ca doanh thu hin ti thông qua vic so sánh vi các ch s ca năm trưc hoc s dng các ch s này đ d báo ch tiêu doanh thu trong tương lai.
 
Tính tin cy (tính trung thc): Thông tin đưc trình bày trung thc khi nó mô t đy đ, trung lp và không mc li (IASB, 2010a). Thông tin đưc th hin đy đ, khách quan, trung thc và không có nhng sai sót trng yếu trên các ni dung trong báo cáo tài chính; đng thi đy đ, chính xác đm bo có s cam kết trách nhim ca t chc và cá nhân trong vic ghi nhn thông tin.
 
Tính so sánh: Da trên các thông tin đưc cung cp, ngưi s dng có th so sánh các thông tin kinh tế, hiu qu kinh tế ca doanh nghip theo thi gian hoc so sánh vi các t chc kinh tế khác, t đó có các quyết đnh kinh tế phù hp.
 
Tính kim chng: Biu bin bng vic các thông tin đưc kim chng thông qua hot đng kim toán s nâng cao mc đ tin cy đi vi ngưi s dng.
 
Tính kp thi: Các thông tin kế toán phi cung cp mt cách đy đ kp thi, đúng hoc trưc thi hn quy đnh cho ngưi cn s dng trưc khi thông tin đó hết giá tr.
 
Tính d hiu: Thông tin cn đưc phân loi, làm rõ bn cht và trình bày rõ ràng trong các báo cáo tài chính s gúp ngưi s dng có th hiu đưc ni dung bn cht ca thông tin kế toán.
 
Bên cnh các tiêu chun trên, vic ng dng công ngh thông tin trong công tác thu thp và x lý d liu kế toán cũng góp phn làm thay đi cht lưng thông tin kế toán, quy trình kế toán có s thay đi căn bn, do đó tác đng tích cc đến cht lưng thông tin kế toán. Tính chính xác cao hơn, d liu tin cy và hiu qu hơn ca các thông tin tài chính thông qua h thng t kim soát… giúp cht lưng thông tin kế toán ngày càng đưc nâng cao. Mt khác, theo chế đ kế toán quy đnh đi vi các doanh nghip siêu nh, toàn b thông tin v tình hình hot đng kinh tế tài chính mt doanh nghip đưc trình bày trên các báo cáo tài chính. Nếu các báo cáo tài chính kém cht lưng, thiếu hay sai lch các thông tin trng yếu dn ti nhng quyết đnh sai lm ca nhà đu tư, nhà qun lý và có th dn đến các ri ro cho doanh nghip.
 
Như vy, cht lưng thông tin kế toán liên quan đến tính tin cy, tính so sánh, kim chng và đc bit tính hu ích đi vi ngưi s dng thông tin.
Các nhân t nh hưng đến cht lưng thông tin kế toán trên các báo cáo tài chính ti các doanh nghip siêu nh
Hin nay, s lưng doanh nghip siêu nh ti Vit Nam chiếm t l cao nht và đang có xu hưng gia tăng. Ti thi đim 31/12/2021, có 498.233 doanh nghip quy mô siêu nh, chiếm 69,3% s doanh nghip c nưc, tăng 4,1% so vi cùng thi đim năm 2020, cho thy vai trò quan trng ca loi hình doanh nghip này trong nn kinh tế. Vì vy, thông tin tài chính, tình hình hot đng cũng như các lĩnh vc kinh doanh ca các doanh nghip siêu nh khiến các nhà đu tư, cá nhân khi nghip và các đi tưng có nhu cu khác ngày càng quan tâm. Tuy nhiên, vic cung cp các thông tin kế toán có cht lưng đáp ng nhu cu ca ngưi s dng ph thuc vào mt s yếu t như: Ngun nhân lc kế toán, môi trưng pháp lý, môi trưng kim soát ni b, vic ng dng công ngh… trong công tác kế toán ti các doanh nghip này.
 
Ngun nhân lc kế toán: Ngun nhân lc kế toán đ cp đến 2 yếu t gm đo đc ngh nghip và năng lc ca kế toán viên, kim toán viên, nhng ngưi tham gia vào vic lp và báo cáo các thông tin tài chính. Ti các doanh nghip siêu nh, tiêu chun ca kế toán viên đưc thc hin theo đúng quy đnh ca chế đ kế toán, tuy nhiên ngun nhân lc vn còn thiếu k năng và kinh nghim (do đc đim ca loi hình doanh nghip này, vic b trí ph trách kế toán mà không bt buc phi b trí kế toán trưng). Bên cnh đó, các doanh nghip siêu nh đưc ký hp đng vi đơn v kinh doanh dch v kế toán đ thuê dch v làm kế toán hoc dch v làm kế toán nên phn nào đã nh hưng cht lưng thông tin kế toán.
 
Môi trưng pháp lý: Là nhng cơ s pháp lý mà kế toán phi căn c vào đó đ thc hin công vic kế toán, đm bo cho hot đng ca kế toán phù hp vi nhng quy đnh ca pháp lut. như: Lut Kế toán, Chun mc kế toán, chế đ kế toán, Lut DN, Lut Kim toán, Lut Thuế…và chu s qun lý, giám sát vic tuân th các quy đnh v kế toán ca Nhà nưc. Hin nay, hot đng ca doanh nghip siêu nh (DNSN) đưc áp dng các th tc hành chính và thuế theo khon 2 Điu 10 Lut h tr DNNVV (s 04/2017/QH14 ngày 12/6/2017) và Thông tư s 132/2018/TT-BTC. Do s hn chế v ngun vn, v năng lc và mt s lĩnh vc hot đng, nên chính sách quy đnh v chế đ báo cáo tài chính cũng như b máy kế toán cn tinh gin gn nh. Vì vy, thông tin kế toán trên báo cáo tài chính đơn gin, ít khon mc. Mt khác, các thông tin báo cáo tài chính ít đưc kim toán nên làm gim cht lưng thông tin kế toán và cơ hi tiếp cn đến các ngun vn ca nhà đu tư.
 
Môi trưng kim soát ni b: Trong t chc kim soát ni b (KSNB), ban giám đc là mt thành phn quan trng ca b máy KSNB và công tác KSNB trong doanh nghip. Khi ban giám đc công ty thc hin hot đng kim soát tt s cung cp thông tin trung thc, chính xác cho nhng ngưi quan tâm. Tuy nhiên trong các DNSN, vic qun lý doanh nghip thưng tp trung vào mt ngưi duy nht, va là nhà qun lý và kiêm nhim rt nhiu v trí khác nhau, điu hành hot đng nhiu khi theo cm tính và kinh nghim cá nhân, không tuân th theo quy đnh. Do vy, các DNSN thưng phát sinh các ri ro (vi phm nguyên tc bt kiêm nhim là không tránh khi)... Nếu các ri ro này không đưc kim soát s nh hưng đến thông tin trên báo cáo tài chính.
 
Công ngh thông tin: Vic ng dng ca công ngh thông tin trong công tác kế toán s làm gim công vic ghi chép s sách, nâng cao tính chính xác trong quy trình x lý kế toán, rút ngn thi gian cung cp thông tin, đáp ng đy đ các yêu cu thông tin, cũng như nâng cao tính linh hot đ thay đi và đm bo an toàn cho thông tin.
 
Vi quy mô vn nh dưi 3 t đng, cùng vi nhng hn chế ca ngun nhân lc kế toán, lĩnh vc hot đng nh và hp, các DNSN rt khó có điu kin ng dng công ngh thông tin trong công tác kế toán như vic mua và s dng phn mm kế toán, phn mm kim soát h thng… do vy, nh hưng đến tính chính xác, thi gian quy trình x lý và cung cp các thông tin kế toán có cht lưng đến ngưi s dng.
Mt s khuyến ngh nhm nâng cao cht lưng thông tin kế toán ti các doanh nghip siêu nh
Mc dù vai trò ca DNSN trong nn kinh tế là quan trng, nhưng hin nay các DNSN phi đi mt vi nhiu vn đ cht lưng ngun nhân lc kế toán, các th tc nhm gim thiu ri ro, chưa chú trng đến kim soát ni b, dn đến làm gim cht lưng ca thông tin kế toán. Đ khc phc nhng vn đ này và nâng cao cht lưng thông tin kế toán trên các báo cáo tài chính, tác gi đ xut mt gii pháp sau:
 
V phía doanh nghip: Cn xây dng h thng kim soát ni b và có kế hoch chi phí cho hot đng kim soát ni b. Giám đc doanh nghip cn đưa ra cam kết v năng lc, phân đnh quyn hn và trách nhim trong hot đng kim soát ni b. hn chế ri ro tim n.
 
Ngoài ra, doanh nghip cn tăng cưng ng dng công ngh thông tin, hin đi hóa h thng thông tin kế toán; tp trung đào to phát trin ngun nhân lc cht lưng cao trong lĩnh vc kế toán, kim toán. Dưi s tác đng ca công ngh 4.0, các d liu kế toán đưc chuyn sang dng s hóa, có s đa dng chuyên sâu v hình thc biu hin, phân tích và đánh giá, nếu kế toán viên không có đưc nhng kiến thc chuyên sâu v kế toán và công ngh thông tin s nh hưng đến vic x lý và cung cp thông tin kế toán có cht lưng.
 
V phía cơ quan nhà nưc: Hin ti các văn bn quy đnh vic t chc hot đng ca DNSN gm: Thông tư 132/2018/TT-BTC, chế đ kế toán doanh nghip siêu nh: Quy đnh chế đ kế toán, phương pháp tính thuế, hưng dn t chc thc hin công tác kế toán; Ngh đnh 39/2018/NĐ-CP, ngày 11/03/2018, quy đnh mt s điu ca Lut H tr DNNVV; Thông tư 33/2016/TT-BTC quy đnh biu mu báo cáo tài chính ca DNSN. Tuy nhiên, các văn bn còn mt s ni dung đan xen, chưa có nhng hưng dn c th đi vi ngưi thc hin công tác kế toán cũng như các nghip v cho mc đích thuế. Vì vy, tác gi có khuyến ngh B Tài chính nên xem xét ban hành các văn bn hưng dn chi tiết công tác kế toán cho loi hình doanh nghip này.
 
V phía ngưi làm công tác kế toán: Nhân viên kế toán trong các DNSN phi không ngng nâng cao trình đ chuyên môn, rèn luyn tu dưng đo đc ngh nghip. Doanh nghip cn to cơ hi, điu kin cho nhân viên đưc trau di, bi dưng kiến thc, nâng cao trình đ chuyên môn, cp nht tiến b khoa hc công ngh trong công vic kế toán. Ngoài ra, các doanh nghip cn quan tâm công tác tuyn dng đ la chn nhng nhân viên trúng tuyn phi đ năng lc, có phm cht đo đc, trách nhim cao trong công vic.
 
Có th nói, vic nghiên cu phân tích đánh giá tác đng ca các nhân t đến cht lưng thông tin kế toán nhm đ ra gii pháp s góp phn tăng đ tin cy thông tin kế toán trên báo cáo tài chính, giúp doanh nghip có nhiu cơ hi tiếp cn đến các ngun vn đu tư, phát trin sn xut kinh doanh./.
Tài liu tham kho
Quc hi (2017), Lut 04/2017/QH14 Lut H tr doanh nghip nh và va;
Chính ph (2018), Ngh đnh 39/2018/NĐ-CP quy đnh chi tiết mt s điu ca lut h tr doanh nghip nh và va;
B Tài chính (2012), Thông tư s 214/2012/TT-BTC v vic ban hành h thng 37 chun mc kim toán;
TS Nguyn Th Hng Nga, Tiêu chí đánh giá và các yếu t nh hưng đến cht lưng thông tin kế toán, Tạp chí Kế toán & Kim toán, 131, 30-33..
ThS. Nguyn Th Mai Hiên
Khoa Kế toán - Trưng Cao đng Cng đng Hà Ni

Các bài viết khác
Liên kết website
Liên kết website
Thăm dò ý kiến

Đánh giá khách quan của bạn về thông tin chúng tôi cung cấp? Vui lòng tích vào ô bên dưới để trả lời!

Top