Từ một vùng quê nông nghiệp lạc hậu, với tỷ lệ hộ nghèo chiếm 11,98%, thu nhập bình quân chỉ gần 15 triệu đồng/người/năm(năm 2011). Nhờ công cuộc xây dựng Nông thôn mới (NTM), huyện Yên Khánh đã phát triển mạnh mẽ, trở thành huyện đi đầu của tỉnh Ninh Bình về xây dựng NTM.
Xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, là điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế nông thôn, tăng thu nhập của người dân, đầu tư xây dựng và nâng cấp kết cấu hạ tầng, những năm qua, huyện Yên Khánh đã có những bước đi và lộ trình thực hiện cụ thể, với những cách làm hiệu quả, giúp cho chương trình xây dựng NTM của Huyện đạt được những kết quả tích cực.
Về đích NTM trước 2 năm so với kế hoạch.
Khi bước vào thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM, Yên Khánh là huyện thuần nông, kinh tế chậm phát triển, cơ sở hạ tầng vừa yếu, vừa thiếu, đời sống người dân còn nhiều khó khăn. Xác định xây dựng NTM sẽ giúp Huyện phát triển toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, hệ thống chính trị ở cơ sở và an ninh trật tự, ... nên ngay từ khi bắt đầu thực hiện, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Yên Khánh đã thường xuyên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt và triển khai đồng bộ, toàn diện, sâu sát, có trọng tâm, trọng điểm. Cả hệ thống chính trị từ Huyện đến cơ sở đã có sự vào cuộc tích cực, công tác tuyên truyền được đẩy mạnh đã tạo sự thay đổi rõ nét trong nhận thức của toàn thể Nhân dân về mục tiêu và ý nghĩa của Chương trình.
Đồng chí Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội trao Bằng công nhận
Huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao cho Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Yên Khánh.
Bên cạnh đó, Huyện đã phát động phong trào “Toàn dân Yên Khánh chung sức xây dựng NTM” gắn với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ và bảo vệ thành quả xây dựng NTM”. Ở các cấp, đặc biệt là tại cấp cơ sở, mọi công việc đều được bàn bạc, thống nhất cao, dân chủ, minh bạch đã tạo được sự đồng thuận và hưởng ứng tích cực của người dân.
Để thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM đạt hiệu quả, huyện Yên Khánh đã tổ chức rà soát, đánh giá mức độ đạt được 19 tiêu chí NTM của từng xã, từ đó xây dựng lộ trình cụ thể cho từng giai đoạn theo quan điểm “Ưu tiên các tiêu chí quan trọng làm trước”. Theo đó, phát triển hệ thống giao thông nông thôn được xác định là khâu đột phá, để tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế và các hoạt động văn hóa xã hội.
Nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ xây dựng NTM cũng được Huyện ban hành và phát huy hiệu quả trong thực tiễn như: Hỗ trợ xi măng, hỗ trợ xây dựng các công trình giao thông, y tế, giáo dục; hỗ trợ phát triển sản xuất thông qua các mô hình…
Nhờ đó, Chương trình xây dựng NTM của huyện Yên Khánh đã đạt kết quả tích cực. Khi mới thực hiện Chương trình, bình quân các xã mới đạt 5/19 tiêu chí, đến năm 2013, Huyện đã có 03 xã, cũng là 03 xã đầu tiên của tỉnh Ninh Bình đạt chuẩn NTM. Năm 2015, Huyện vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng cờ thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng NTM” giai đoạn 2011 – 2015. Năm 2018, sau 8 năm xây dựng NTM, Huyện đạt 9/9 tiêu chí huyện nông thôn, có 100% số xã đạt chuẩn NTM và và được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là huyện đạt chuẩn NTM, sớm 2 năm so với kế hoạch đề ra.
Hoạt động tại trung tâm văn hóa huyện Yên Khánh
Từ một huyện nông nghiệp lạc hậu, Yên Khánh trở thành huyện có sự phát triển đồng đều ở các lĩnh vực. Kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch nhanh theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ; thu nhập bình quân tăng từ 14,95 triệu đồng/người (năm 2011) lên 41,1 triệu/người (năm 2018) cao hơn bình quân chung cả nước, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,7%... Yên Khánh là một trong số ít huyện đã xây dựng thành công mô hình dồn điền đổi thửa, cánh đồng mẫu lớn. Huyện đã có trên 250 mô hình sản xuất theo hướng tích tụ ruộng đất, xây dựng chuỗi giá trị, giá trị sản xuất/1 ha canh tác tăng cao, từ 127,5 triệu đồng/ha năm 2011 lên 137,7 triệu đồng/1ha năm 2018…Đời sống người dân trong Huyện đã có bước cải thiện rõ rệt, có 18/18 trạm y tế xã đạt chuẩn, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt chuẩn quốc gia, chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn; môi trường sinh thái được bảo vệ...
Đến huyện NTM nâng cao đầu tiên của tỉnh
Xác định xây dựng NTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc, nên ngay sau khi hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, huyện Yên Khánh đã tiếp tục phát động phong trào xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu; chỉ đạo các địa phương củng cố, duy trì, nâng cao các tiêu chí NTM. Trong đó chú trọng nâng cao chất lượng các nhóm tiêu chí về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, y tế, văn hóa, giáo dục và môi trường, chất lượng môi trường sống… Phát huy tối đa các nguồn lực, lợi thế so sánh, vai trò chủ thể của người dân trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện, chú trọng xây dựng NTM từ huyện đến cơ sở.
Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đã ban hành Nghị quyết số 05, HĐND huyện ban hành Nghị quyết số 74 về phê duyệt đề án xây dựng nông thôn mới nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 có các cơ chế, tạo nguồn lực để hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các tiêu chí, tạo ra động lực để các xã phấn đấu sớm hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao. Trong đó có nhiều chính sách nổi bật như: Hỗ trợ xã đạt chuẩn NTM nâng cao 300 triệu đồng/xã; hỗ trợ cho xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu 500 triệu đồng /xã; hỗ trợ cho thôn (xóm) đạt chuẩn thôn, xóm NTM kiểu mẫu 100 triệu đồng/thôn (xóm); hỗ trợ vườn mẫu các xã, thị trấn 5 triệu đồng/vườn; hỗ trợ thực hiện cơ giới hóa, phát triển sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo hướng hữu cơ,... Các cơ chế, chính sách được ban hành kịp thời đã tạo động lực quan trọng để các địa phương đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao.
Bộ mặt nông thôn huyện Yên Khánh ngày càng khởi sắc
Trong giai đoạn 2019-2023, toàn Huyện đã huy động trên 5 nghìn tỷ đồng để thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, trong đó ngân sách Nhà nước trên 1,9 nghìn tỷ đồng; huy động người dân và cộng đồng đóng góp trên 930 tỷ đồng và các nguồn vốn hợp pháp khác… Đến nay, hệ thống kết cấu hạ tầng xã hội của Huyện được quy hoạch, nâng cấp, xây mới đồng bộ, hiện đại, đảm bảo tính liên thông kết nối vùng, liên vùng. Có 18/18 xã có đường tới trung tâm xã được nhựa hóa, bê tông hóa đạt chuẩn theo quy định; 100% thôn, xóm có đường ngõ, xóm bằng bê tông; đường giao thông trục chính nội đồng cơ bản được cứng hóa đảm bảo xe cơ giới đi lại thuận tiện đáp ứng tốt yêu cầu sản xuất và dân sinh; lắp đặt 250 km đường điện chiếu sáng, trồng trên 203 km đường hoa, cây xanh ven các trục đường và ở các khu dân cư... Đặc biệt, Yên Khánh đã có 16/19 xã, thị trấn thực hiện chuyển đổi số, đạt 85,6%; xây dựng 8 thôn thông minh; hạ tầng băng rộng cáp quang, kết nối Internet đã được phủ đến 100% thôn, xóm, phố; 100% dân cư được phủ sóng thông tin di động 4G, 5G; trên 90% người dân trong độ tuổi sử dụng điện thoại thông minh; trên 80% hộ gia đình có sử dụng Internet và điện thoại thông minh.
Sản xuất nông nghiệp được tập trung chỉ đạo theo hướng sản xuất hàng hóa, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, tạo chuỗi giá trị liên kết từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm đạt nhiều kết quả tích cực đưa Yên Khánh trở thành huyện đứng đầu về chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp. Cùng với sản xuất nông nghiệp, huyện Yên Khánh chú trọng phát triển sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, góp phần tạo chuyển dịch tích cực ngành nghề nông thôn, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Năm 2023 doanh thu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đạt hơn 18,8 nghìn tỷ đồng/năm; doanh thu bán lẻ hàng hóa, dịch vụ đạt trên 9 nghìn tỷ đồng/năm; tổng vốn đầu tư phát triển trên địa bàn Huyện hơn 3,5 nghìn tỷ đồng; Thu nhập bình quân đạt 69,52 triệu đồng/người/năm, tăng 65% so với năm 2018; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,95%.
Hệ thống giao thông trên địa bàn huyện Yên Khánh được hình thành theo trục dọc, trục ngang xuyên suốt
đảm bảo kết nối liên xã, liên vùng và giữa các vùng nguyên liệu tập trung, phù hợp với quá trình đô thị hóa.
Bên cạnh đó, sự nghiệp văn hóa, giáo dục, y tế luôn được quan tâm, chú trọng, chất lượng giáo dục luôn đứng ở tốp đầu của tỉnh. Có 100% xã, thị trấn có nhà văn hóa và khu thể thao; 98,9% thôn, xóm, phố có nhà văn hóa; 100% xã, thị trấn đạt chuẩn Quốc gia về y tế; trên 95% người dân tham gia BHYT, tăng gần 10% so với năm 2018. Các chính sách đối với người có công, trợ giúp xã hội được thực hiện kịp thời, đúng quy định.
Sau 5 năm triển khai thực hiện xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, huyện Yên Khánh đã có 12/18 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó có 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023. Yên Khánh tự hào là huyện đầu tiên của tỉnh Ninh Bình và là một trong sáu huyện đầu tiên của cả nước được công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao./.
Minh Châu