Lộc Bình là huyện biên giới miền núi của tỉnh Lạng Sơn, có 21 đơn vị hành chính gồm 2 thị trấn (Lộc Bình, Na Dương) và 19 xã, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới 96,6% dân số toàn Huyện. Với sự quyết tâm vượt khó, thoát nghèo, những năm qua, Huyện đã khuyến khích người dân khai thác lợi thế của địa phương để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới.
Khai thác lợi thế đất đai để phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa
Huyện Lộc Bình có tổng diện tích tự nhiên trên 98 nghìn ha, trong đó 89% diện tích là đất lâm nghiệp, thích hợp phát triển kinh tế rừng, chăn thả gia súc và trồng cây ăn quả. Phát huy lợi thế đó, những năm qua, Huyện đã tập trung phát triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu trong lĩnh vực nông nghiệp.
Huyện thực hiện rà soát các diện tích trồng cây lương thực không hiệu quả để vận động Nhân dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng bền vững, chất lượng cao, phù hợp nhu cầu thị trường, thích ứng biến đổi khí hậu; Đồng thời khuyến khích người dân mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thực hiện cắt giảm các thủ tục hành chính để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh.
Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Lộc Bình và Công ty Cổ phần Thuốc lá Ngân Sơn
hướng dẫn kỹ thuật cho người dân
Bên cạnh đó, Huyện chỉ đạo các xã, thị trấn, các đơn vị liên quan xây dựng quy trình sản xuất, tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho người dân, khuyến khích phát triển các mô hình hợp tác sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp. Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn việc phát triển các Hợp tác xã nông nghiệp; đẩy mạnh đổi mới và phát triển các hợp tác xã, tổ hợp tác nông nghiệp, phát triển kinh tế trang trại theo hướng tổ chức liên kết giữa nông dân, tổ chức hợp tác của nông dân với doanh nghiệp và các đối tác khác trong sản xuất, thu hoạch, bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Nhờ đó, sản xuất nông, lâm nghiệp trên địa bàn huyện Lộc Bình thời gian qua đã có sự phát triển cả về lượng và chất. Kinh tế rừng có sự phát triển tích cực, trên địa bàn Huyện đã hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn như: Vùng chuyên canh thông với diện tích 40.000 ha; vùng sản xuất chuyên canh cây bạch đàn với diện tích khoảng 1.350 ha. Huyện cũng đang tổ chức khoanh nuôi tái sinh hơn 20 nghìn ha rừng tự nhiên.
Những năm gần đây, diện tích rừng trồng mới không ngừng tăng lên. Trong 9 tháng đầu năm 2024, Lộc Bình đã trồng mới 1,46 nghìn ha rừng, độ che phủ rừng đạt trên 58%. Sản lượng khai thác các sản phẩm lâm nghiệp chủ lực của Huyện ngày một tăng lên. Trong 9 tháng năm 2024. Sản lượng nhựa thông khai thác đạt trên 15 nghìn tấn; khai thác gỗ đạt trên 26,7 nghìn m3; khai thác hoa hồi 14,5 tấn; khai thác sở 8 tấn.
Ngoài kinh tế rừng, từ các nguồn vốn hỗ trợ, Lộc Bình đã đầu tư trồng, phát triển diện tích một số loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao như cam, bưởi diễn, ổi, táo… tại các xã: Khánh Xuân, Thống Nhất, Tú Đoạn. Tiếp tục nhân rộng mô hình trồng khoai lang theo tiêu chuẩn VietGAP tại các xã: Tú Đoạn, Tú Mịch, Khuất Xá và thị trấn Lộc Bình với tổng diện tích 24,5 ha; triển khai mô hình liên kết sản xuất trồng cây dưa chuột gắn với tiêu thụ sản phẩm vụ xuân hè 2024, cho thu nhập 124 triệu đồng/ha sau khi trừ chi phí đầu tư; Dự án liên kết sản xuất trồng cây thuốc lá gắn với tiêu thụ sản phẩm, cho thu nhập trên 133 triệu đồng/ha…
Kinh tế rừng là thế mạnh để người dân Lộc Bình vươn lên thoát nghèo
Ở một số xã trong Huyện, người dân đã tận dụng diện tích chăn thả để phát triển đàn gia súc lớn. Ngoài nuôi trâu, bò, dê… những năm gần đây phong trào chăn nuôi ngựa thương phẩm của người dân phát triển khá mạnh, trong đó tập trung nhiều tại các xã như: Hữu Lân, Ái Quốc, Minh Hiệp… Để khuyến khích người dân phát triển đàn ngựa, huyện Lộc Bình đã chỉ đạo các đạo cơ quan chuyên môn quan tâm, hỗ trợ người dân tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi, trong đó đặc biệt là tiếp cận nguồn vốn từ Nghị quyết 08 của HĐND tỉnh Lạng Sơn về chính sách đặc thù khuyến khích đầu tư, phát triển hợp tác, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 - 2025. Bên cạnh đó, phòng Nông nghiệp và PTNT huyện luôn tích cực hỗ trợ và khuyến khích người áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi. Đến nay, tổng đàn ngựa của huyện Lộc Bình có khoảng trên 1600 con, toàn Huyện có khoảng 20 mô hình chăn nuôi ngựa có tổng đàn từ 10 con trở lên. Mô hình chăn nuôi ngựa đã giúp nhiều hộ gia đình có thu nhập lên đến hàng trăm triệu đồng/ năm, đồng thời tạo việc làm cho nhiều lao động tại địa phương.
Người dân xã Minh Hiệp, huyện Lộc Bình chăm sóc đàn ngựa
Song song với phát triển sản xuất, huyện Lộc Bình luôn chú trọng đến xây dựng thương hiệu và tăng cường xúc tiến thương mại cho sản phẩm nông, lâm sản. Ngoài việc phát huy thế mạnh của địa phương để phát triển các sản phẩm OCOP, Huyện còn tích cực giới thiệu quảng bá các sản phẩm nông, lâm sản tại các hội trợ, phiên chợ nông sản trong và ngoài tỉnh, coi đây là giải pháp để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp của Huyện, từ đó thúc đẩy sản xuất nông, lâm nghiệp phát triển. Đến nay, huyện Lộc Bình đã xây dựng thành công 12 sản phẩm OCOP đạt 3 sao, tiêu biểu như: Bánh phở Hoàng Quyên; ô mai chanh rừng Mẫu Sơn; khau nhục Trần Sinh; gà 6 ngón Mẫu Sơn, Ô mai chanh rừng, Trà hoa vàng… Năm 2024, Huyện đang phấn đấu xây dựng thêm các sản phẩm OCOP đạt từ 3 - 4 sao bao gồm: Vịt quay Quán Hiếu; Thạch đen An Thịnh và sản phẩm Táo ngọt Xuân Dương. Đồng thời hoàn thiện hồ sơ 2 sản phẩm là Rượu G9 Mẫu Sơn Trà Ký và rượu Mẫu Sơn Trà Ký để gửi Hội đồng đánh giá, phân hạng cấp tỉnh công nhận đạt 4 sao.
Với các giải pháp phù hợp, huyện Lộc Bình đã từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế để phát triển nông, lâm nghiệp. Nhờ đó, sản xuất nông, lâm nghiệp trên địa bàn Huyện những năm gần đây đã phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, chuyển đổi mạnh, đúng hướng cơ cấu cây trồng, vật nuôi, gắn nông lâm nghiệp với công nghiệp chế biến nông-lâm sản, phát triển ngành nghề, dịch vụ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác ở nông thôn theo hướng CNH-HĐH. Đặc biệt, thu nhập từ sản xuất nông lâm nghiệp đã góp phần đáng kể nâng thu nhập cho người dân, giúp các địa phương trong Huyện thuận lợi hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng Nông thôn mới.
Khơi dậy tiềm lực trong dân để xây dựng nông thôn mới
Với chủ trương phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng nông thôn mới (NTM), những năm qua, huyện Lộc Bình không ngừng phát huy tinh thần dân chủ, khuyến khích, động viên kịp thời với những tập thể và cá nhân có đóng góp và ý tưởng sáng tạo đem đến hiệu quả thiết thực trong thực hiện các tiêu chí NTM. Nhờ đó, chương trình xây dựng NTM của Huyện đã nhận được sự ủng hộ to lớn từ phía người dân và các doanh nghiệp.
Đơn cử như tại xã Xuân Dương, là một trong những xã đặc biệt khó khăn của Huyện. Năm 2024, Xuân Dương được chọn là một trong 11 xã điểm của tỉnh Lạng Sơn phấn đấu đạt chuẩn NTM. Vào thời điểm đầu năm 2024, Xã mới đạt 9/19 tiêu chí. Số tiêu chí chưa đạt còn nhiều, trong đó có những tiêu chí cần sự chung tay, góp sức trực tiếp của người dân.
Để huy động được sức dân, ngay từ đầu năm, đã phối xã Xuân Dương đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức tuyên truyền, tập huấn về xây dựng NTM nói chung. Ngoài tổ chức tuyên truyền chung, đối với những tiêu chí cần sự chung sức nhiều của người dân (điển hình như việc hiến đất làm đường), trực tiếp lãnh đạo UBND xã cùng cán bộ chuyên môn xuống các thôn, hộ dân tuyên truyền, vận động.
Người dân tích cực tham gia trồng cây xanh tại thôn Bản Lạu, xã Xuân Dương
Thông qua các hoạt động tuyên truyền, vận động của chính quyền và các tổ chức đoàn thể của Xã, người dân đã hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của Chương trình, từ đó tích cực chung sức thực hiện các tiêu chí NTM. Lũy kế từ đầu năm 2024 đến nay, người dân trên địa bàn Xã đã hiến 5.577 m2 đất, đóng góp 2.500 công lao động và khoảng 600 triệu đồng để cùng chính quyền thực hiện các tiêu chí NTM.
Bên cạnh đó, xác định mục tiêu của chương trình xây dựng NTM là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, xã Xuân Dương đã tập trung định hướng, hỗ trợ người dân phát triển mô hình sản xuất có hiệu quả. Theo đó, Xã đã đẩy mạnh công tác tập huấn lồng ghép chuyển giao khoa học kỹ thuật về cây trồng, vật nuôi cho người dân.
Cùng đó, UBND xã đã lồng ghép, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn để hỗ trợ phát triển sản xuất. Đơn cử, từ năm 2023 đến nay, từ nguồn vốn thuộc chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Xã đã hỗ trợ tập huấn chuyển giao khoa học, hỗ trợ con giống, thức ăn chăn nuôi cho người dân tại các thôn đặc biệt khó khăn với tổng kinh phí trên 1,7 tỷ đồng phục vụ người dân phát triển sản xuất. Từ sự định hướng, hỗ trợ của Xã, đến nay, người dân trên địa bàn Xã đã phát triển một số mô hình sản xuất đem lại hiệu quả kinh tế như: Mô hình trồng các loại cây keo, bạch đàn cao sản với diện tích hơn 1.100 ha; mô hình trồng táo Đài Loan với tổng số trên 1.400 cây; mô hình chăn nuôi dê (gần 400 con); mô hình chăn nuôi gia cầm (gần 5.000 con)...
Bộ mặt nông thôn Xuân Dương so với một năm trước đây đã có nhiều đổi khác, từ một xã vùng III của huyện Lộc Bình, đến nay cơ sở hạ tầng của Xã đã được cải thiện đàng kể, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày được nâng lên.
Năm 2020, xã Khánh Xuân được thành lập mới dựa trên cơ sở sáp nhập 3 xã: Xuân Mãn, Bằng Khánh, Xuân Lễ của huyện Lộc Bình. Năm 2021, xã Khánh Xuân được tỉnh chọn là xã điểm đạt chuẩn NTM năm 2021. Với sự quyết tâm cao của cấp ủy Đảng, chính quyền và sự đồng thuận của Nhân dân, Xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM năm 2021 và NTM nâng cao năm 2023.
Cũng giống như Xuân Dương, trong quá trình xây dựng NTM nâng cao, xã Khánh Xuân đã phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của người dân, chung sức, đồng lòng trong thực hiện Chương trình. Theo đó, để huy động được sự chung sức của người dân trong thực hiện các tiêu chí, ngay từ đầu năm 2023, Xã đã phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức đến các thôn, từng hộ dân. Thông qua công tác tuyên truyền, người dân các thôn hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của chương trình và tích cực chung sức thực hiện các tiêu chí xã NTM nâng cao.
Xã Khánh Xuân, huyện Lộc Bình đón nhận Bằng công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023
Trong quá trình xây dựng NTM nâng cao ở Khánh Xuân, bên cạnh sự đầu tư của Nhà nước, Nhân dân đã đóng góp được gần 250 triệu đồng; hiến gần 2.000 m2 đất cùng trên 2.700 công lao động để làm đường giao thông nông thôn, chung sức thực hiện các tiêu chí. Qua xây dựng thành công NTM nâng cao, diện mạo nông thôn Khánh Xuân tiếp tục có những chuyển biến rõ nét. Các tuyến đường trục xã, liên thôn được cứng hoá 100%; cơ sở giáo dục, y tế, điện, nước được đầu tư, nâng cấp; trên 90% người dân có thẻ bảo hiểm y tế; đời sống của người dân được nâng lên rõ rệt. Năm 2023, thu nhập bình quân đầu người đã tăng lên trên 51 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của xã giảm còn trên 3,3%… Phát huy những kết quả đã đạt được, Khánh Xuân tiếp tục tập trung nâng cao các tiêu chí NTM nâng cao để xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Đến nay, Xã đạt hoàn thành 3/4 tiêu chí NTM kiểu mẫu, chỉ còn tiêu chí xây dựng thôn thông minh đang được địa phương tích cực hoàn thiện để phấn đấu được công nhận xã chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2024.
Có thể nói, với việc lấy người dân làm trung tâm, là chủ thể trong xây dựng NTM đã phát huy hiệu quả tinh thần tự giác, tự nguyện, tích cực hưởng ứng của người dân khi tham gia thực hiện các tiêu chí NTM ở các địa phương của huyện Lộc Bình. Điều này giúp Huyện đạt được kết quả tích cực trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.
Theo số liệu báo cáo, đến hết tháng 9 năm 2024, bình quân mỗi xã trên địa bàn huyện Lộc Bình đạt 13,9 tiêu chí NTM; xã Xuân Dương (xã phấn đấu đạt chuẩn NTM năm 2024) đạt 14/19 tiêu chí; xã Khánh Xuân (xã phấn đấu đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2024) đạt 2/4 tiêu chí. Tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện đạt 97,5%, có 100% xã có đường giao thông đến trung tâm, cơ sở vật chất về trường học và trạm y tế được đầu tư nâng cấp, các hoạt động về sản xuất đã có sự chuyển dịch kinh tế theo chiều sâu với nhiều sản phẩm nông, lâm nghiệp quan trọng phục vụ nhu cầu hàng hóa trong tỉnh, chuyển dịch cơ cấu trong công nghiệp dịch vụ và bước đầu có chuyển biến tích cực, chất lượng sống người dân ngày một nâng cao./.
Minh Châu