Căn cứ Quyết định số 02/QĐ-TTg ngày 5/1/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số, ngày 30/7/2018, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đã ký Quyết định số 593/QĐ-TCTK về việc ban hành Phương án Điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2019.
Vụ Thống kê Dân số và Lao động là đơn vị chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan của Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các đơn vị liên quan của Ủy ban Dân tộc, Ban Dân tộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh; Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có địa bàn tổ chức thực hiện điều tra.
Mục đích của Điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2019 (viết gọn là Điều tra DTTS) nhằm: (i) Phản ánh thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS để biên soạn các chỉ tiêu thống kê thuộc Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và Hệ thống chỉ tiêu về công tác dân tộc, phục vụ xây dựng và hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội cho các vùng DTTS giai đoạn 2021-2025. (ii) Làm cơ sở cập nhật hệ thống thông tin, dữ liệu thống kê về DTTS tại Việt Nam.
Đối tượng điều tra gồm: Nhân khẩu thực tế thường trú tại các hộ dân cư người DTTS tính đến thời điểm điều tra; Các trường hợp chết của các thành viên trong hộ DTTS; Điều kiện kinh tế - xã hội và nhà ở của hộ DTTS; Tình hình kinh tế, an sinh xã hội, văn hóa, y tế, giáo dục của các xã, phường, thị trấn thuộc khu vực I, II và III (Theo Quyết định số 582/QĐ-TTg ngày 28/4/2017 và Quyết định số 103/QĐ-TTg ngày 22/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ) và các xã, phường, thị trấn không thuộc các khu vực trên nhưng có địa bàn vùng DTTS.
Nội dung điều tra gồm 2 nhóm: (i) Điều tra tại hộ, gồm: Thông tin chung về dân số; thông tin về lịch sử sinh của nữ vị thành niên từ 10-14 tuổi và phụ nữ từ 15-49 tuổi; thông tin về người chết của hộ trong 12 tháng qua (từ 1/10/2018-1/10/2019); thông tin về nhà ở và điều kiện sinh hoạt của hộ; thông tin về số lượng từng loại gia súc chủ yếu của hộ; thông tin về tình hình kinh tế - xã hội và tiếp cận dịch vụ công cộng. (ii) Điều tra tại UBND xã, gồm: Thông tin chung về đặc điểm của xã; thông tin về sử dụng điện, đường, giao thông; trường học và trình độ giáo viên; bưu điện, nhà văn hóa, thông tin liên lạc; y tế và vệ sinh môi trường; chợ và cụm/khu công nghiệp; điều kiện làm việc trình độ công chức cấp xã; tôn giáo, tín ngưỡng và an ninh.
Phạm vi điều tra được thực hiện tại 54 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bao gồm 51 tỉnh có xã thuộc vùng DTTS và miền núi và 03 địa phương có nhiều người dân tộc thiểu số sinh sống như: TP. Hồ Chí Minh, Long An và Bình Dương.
Thời điểm điều tra là 0 giờ ngày 1/10/2019, thời gian thu thập thông tin Điều tra DTTS tại các địa bàn bắt đầu từ 1/10/2019 và kết thúc chậm nhất vào 31/10/2019.
Điều tra DTTS là cuộc điều tra chọn mẫu, được phân bổ đảm bảo mức độ đại diện đến cấp huyện về một số chỉ tiêu nhân khẩu học của các dân tộc nói chung và từng dân tộc chủ yếu trong huyện nói riêng. Riêng đối với DTTS có quy mô dân số dưới 10.000 người trên toàn quốc sẽ tiến hành điều tra toàn bộ.
Về người cung cấp thông tin, đối với Phiếu hộ là Chủ hộ hoặc người am hiều các thành viên trong hộ khi Chủ hộ đi vắng. Riêng thông tin về lao động việc làm, điều tra viên phải phỏng vấn trực tiếp đối tượng điều tra là người từ đủ 15 tuổi trở lên; các thông tin về lịch sử sinh, sức khỏe sinh sản, điều tra viên phải phỏng vấn trực tiếp đối tượng điều tra là nữ vị thành niên từ 10-14 tuổi và phụ nữ từ 15-49 tuổi. Người cung cấp thông tin đối với Phiếu xã là Chủ tịch xã, Phó chủ tịch xã, công chức thống kê văn phòng xã hoặc người am hiểu các đặc điểm chung của xã.
Phương pháp thu thập thông tin là phỏng vấn trực tiếp (bằng phiếu điện tử hoặc phiếu giấy) và UBND xã tự cung cấp thông tin trên Trang thông tin điện tử của Điều tra DTTS.
Dự kiến, từ tháng 7-12/2020, Ủy ban Dân tộc phối hợp với Tổng cục Thống kê xây dựng cơ sở dữ liệu dân tộc thiểu số, các báo cáo phân tích chuyên đề và bản đồ Atlas./.