Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021-2025, tuổi trẻ Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tiên phong tình nguyện tham gia vào các hoạt động chung tay xây dựng NTM, góp phần tạo dựng những "Làng quê đáng sống".
Phong trào Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM và phát triển kinh tế nông thôn
Cùng với cả nước chung tay thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã đẩy mạnh phong trào tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM và phát triển kinh tế nông thôn trong Đoàn thanh niên các cấp. Đến nay, phong trào tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM và phát triển kinh tế nông thôn đã thu hút được được đông đảo đoàn viên, thanh thiếu niên tại các địa phương tích cực tham gia, với các hoạt động thiết thực, trong đó có nhiều hoạt động mang tính rộng khắp được xã hội đồng tình, ghi nhận, đánh giá cao.
Trong hoạt động tuyên truyền xây dựng NTM thời gian qua đã được các tỉnh, thành đoàn chủ động và linh hoạt trong tổ chức các hoạt động tuyên truyền về NTM dưới nhiều hình thức như: Phối hợp với báo, đài phát thanh, truyền hình địa phương xây dựng các chuyên mục phản ánh hoạt động xây dựng NTM của Đoàn thanh niên; xây dựng chuyên mục thông tin, hiến kế xây dựng NTM trên cổng thông tin điện tử của Tỉnh, thành đoàn; lập hòm thư điện tử riêng về xây dựng NTM kết nối với các cơ sở Đoàn; đưa các nội dung của Chương trình MTQG xây dựng NTM, các tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM vào các bản tin phát hành định kỳ cho sinh hoạt chi đoàn; tổ chức các hội thi tìm hiểu về NTM, hội diễn văn nghệ, biểu diễn tiểu phẩm, hội thảo, tọa đàm, đối thoại trong thanh niên nông thôn; tuyên truyền trực quan qua hệ thống poster, tờ rơi, sổ tay, hệ thống phát thanh thôn, bản, xã, qua mạng xã hội như: Facebook, Zalo. Tính từ năm 2021 đến nay, các cấp bộ Đoàn đã tổ chức tuyên truyền về xây dựng NTM trên các phương tiện thông tin đại chúng được trên 246,3 nghìn tin, bài, phóng sự. Bên cạnh đó, hoạt động tuyên truyền của Đoàn Thanh niên về xây dựng NTM đã được lồng ghép vào các hoạt động tuyên truyền khác của Đoàn Thanh niên như: Triển khai đồng loạt "Ngày cao điểm tình nguyện chung tay xây dựng NTM" trên toàn quốc, qua đó đã nâng cao ý thức, trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên trong tham gia xây dựng NTM. Từ đó, đoàn viên, thanh niên có những công trình, phần việc cụ thể, đóng góp vào việc thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM tại các địa phương.
Đoàn viên, thanh niên trẻ tích cực tham gia xây dựng hạ tầng, cảnh quan và bảo vệ môi trường nông thôn. Đây là hoạt động được Đoàn thanh niên các cấp chú trọng, thực hiện ngay từ những ngày đầu triển khai phong trào “Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM”. Trung ương Đoàn đã huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp, lực lượng vũ trang, các đoàn trực thuộc tham gia xây dựng NTM, tập trung vào xây dựng đường giao thông nông thôn, nhà văn hóa thôn. Từ năm 2021 đến nay, các cấp bộ Đoàn đã huy động đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã, nhất là đối với những xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, tăng hưởng thụ trực tiếp cho thanh niên và cư dân nông thôn. Trong đó, nhiều hoạt động đã mang tính rộng khắp và thu hút đông đảo thanh niên tham gia hưởng ứng, được xã hội đồng tình, ghi nhận, đánh giá cao, như: Xây dựng đường giao thông nông thôn; cầu giao thông nông thôn; thắp sáng đường giao thông nông thôn, với mô hình “Thắp sáng đường quê”, nhà văn hóa thôn; thực hiện các công trình đoạn đường thanh niên; nạo vét kênh mương, thủy lợi nội đồng; hỗ trợ Nhân dân xây dựng nhà nhân ái, nhà tiêu hợp vệ sinh, trường học, các công trình cấp và chứa nước, công trình vệ sinh, chuồng trại chăn nuôi; hỗ trợ các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn xây dựng Nhà khăn quàng đỏ; xây dựng sân chơi cho thanh thiếu nhi; vận động nhân dân làm cột cờ, hàng rào xanh… Nhiều tỉnh, thành đoàn đã thành lập các đội thanh niên tình nguyện xây dựng NTM chuyên đảm nhận các nhiệm vụ xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương. Kết quả, Đoàn thanh niên các cấp đã làm mới 4463,56 km đường giao thông nông thôn; thắp sáng 12573,3 km đường giao thông nông thôn; xây mới 1185 cầu nông thôn; 8064 tuyến đường nông thôn kiểu mẫu; xóa 8185 nhà tạm, nhà dột nát.
Các hoạt động bảo vệ môi trường trong xây dựng NTM được đông đảo đoàn viên, thanh niên tại các địa phương tích cực tham gia, với các hoạt động: Tổ chức tuyên truyền về bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước sạch thông qua triển khai các chương trình như: “Vì một Việt Nam xanh”, “Hạnh phúc xanh”, “Chống rác thải nhựa”, “Đường hoa thanh niên”, “Con đường bích họa”, cải tạo các lốp xe ô tô cũ làm bồn hoa, sân chơi cho thiếu nhi, ra quân làm sạch bờ biển; trồng cây xanh, trồng hoa ven đường; trồng rừng, trồng cây ăn quả; vệ sinh đường làng, ngõ xóm.
Tham gia phát triển kinh tế ở nông thôn, các cấp bộ Đoàn đã có nhiều giải pháp phát huy tinh thần sáng tạo, mạnh dạn của thanh niên cũng như hỗ trợ thanh niên trong phát triển kinh tế nông thôn. Có thể kể tới các hoạt động tiêu biểu của đoàn thanh niên trong thời gian qua như: Tổ chức đào tạo, tập huấn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ trong hoạt động sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp; hướng dẫn thanh niên vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh; tổ chức cho thanh niên nông thôn trao đổi kinh nghiệm, giới thiệu, tham quan, học hỏi các mô hình tiêu biểu; tuyên truyền, hỗ trợ thanh niên tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Đặc biệt, chương trình phát triển kinh tế gắn với du lịch cộng đồng được thanh niên các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên triển khai hiệu quả, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế gắn với xây dựng NTM; phát triển 9.591 hợp tác xã, 13.207 tổ hợp tác thanh niên, 6.745 câu lạc bộ thanh niên làm kinh tế...
Ngoài ra, nhiều giải pháp hỗ trợ thanh niên trong khởi nghiệp đã được các cấp bộ Đoàn triển khai như: Tổ chức các diễn đàn, tọa đàm về khởi nghiệp với sự tham gia của các chuyên gia, các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công; tổ chức các cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp; tổ chức tập huấn, đào tạo kiến thức về khởi nghiệp; thành lập các Tổ tư vấn giúp đoàn viên, thanh niên hình thành ý tưởng, dự án khởi nghiệp; xây dựng các không gian khởi nghiệp cho thanh niên; kết nối doanh nghiệp, các nhà đầu tư với các ý tưởng, dự án khởi nghiệp. Các hoạt động hỗ trợ cung cấp thông tin thị trường, kết nối giao thương; hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu cho các sản phẩm do thanh niên sản xuất, kinh doanh được triển khai thông qua thành lập trang fanpage; Tổ hợp tác, Hợp tác xã thanh niên giúp thanh niên tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm, quảng bá giới thiệu sản phẩm đặc trưng của địa phương tới người tiêu dùng; Trung ương Đoàn tổ chức các diễn đàn chuyển đổi số trong truyền thông quảng bá sản phẩm OCOP của thanh niên với Chủ đề "Khai thác tiềm năng kinh tế số trong xúc tiến quảng bá sản phẩm OCOP" tại tỉnh Bắc Kạn, Bắc Giang, Sơn La, Hà Tĩnh, Thanh Hóa. Diễn đàn là cơ hội cho các chủ thể, doanh nghiệp, người dân tiếp cận đến các kiến thức và kỹ năng cần thiết để phát triển trên các nền tảng số, định hướng tư duy và khai thác tiềm năng kinh tế số để nâng cao hiệu quả trong xúc tiến quảng bá sản phẩm OCOP...
Thông qua các hoạt động hỗ trợ, tổ chức Đoàn đã cổ vũ, động viên, hướng dẫn thanh niên thay đổi phương thức sản xuất, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ mới trong sản xuất, kinh doanh; liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm; phát triển sản xuất đã gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn; tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho thanh niên, góp phần xây dựng kinh tế tại các địa phương, cải thiện điều kiện sống của phần lớn thanh niên và cư dân nông thôn.
Tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở nông thôn, các cấp bộ Đoàn đã tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia tu sửa, làm đẹp các công trình, di tích lịch sử, văn hóa của địa phương; vận động đoàn viên thanh niên nông thôn đi đầu bài trừ các hủ tục lạc hậu, gương mẫu thực hiện các quy ước của cộng đồng, nhất là thực hiện tiết kiệm, văn minh trong việc cưới, việc tang; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên khai thác và sử dụng có hiệu quả các điểm truy cập Internet; duy trì và phát triển các loại hình câu lạc bộ gia đình trẻ, câu lạc bộ dân số; tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao; xây mới, sửa chữa các nhà văn hóa, xây dựng các sân chơi cho thiếu nhi. Kết quả, Đoàn thanh niên đã tu sửa được 5.018 nhà văn hóa; xây mới 414 nhà văn hóa.
Xung kích giữ gìn an ninh, trật tự trên địa bàn nông thôn. Các tỉnh, thành đoàn đã chủ động phối hợp với Ban an toàn giao thông cùng cấp đẩy mạnh các hoạt động cao điểm về an toàn giao thông trên địa bàn nông thôn với các hoạt động như: Tổ chức tuyên truyền về an toàn giao thông thông qua hệ thống tờ rơi; các buổi diễn đàn “Thanh niên với văn hóa giao thông”; xây dựng các “Bến đò ngang an toàn”, “Đội thanh niên tình nguyện” trực trong các giờ cao điểm tại các bến sông, bến đò, hướng dẫn sử dụng áo phao và các thiết bị cứu sinh trên đò; thành lập các đội thanh niên sơ cứu, ứng cứu nhanh tai nạn giao thông trên tuyến đường quốc lộ…
Các hoạt động đã góp phần nâng cao ý thức của đoàn viên, thanh niên, người dân trong tham gia chấp hành luật giao thông đường bộ, đường thủy và giảm thiểu tai nạn giao thông khu vực nông thôn. Trung ương Đoàn đã triển khai chương trình “Trí thức trẻ tình nguyện tham gia xây dựng NTM”, phát huy đội ngũ giảng viên trẻ, sinh viên xuất sắc đã được đào tạo chuyên ngành, đội ngũ cán bộ ở các viện nghiên cứu và các sở ngành đến các địa bàn khó khăn hỗ trợ cư dân nông thôn xây dựng NTM.
Các hoạt động của các đội trí thức trẻ tình nguyện tập trung vào chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi cho Nhân dân; xây dựng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi; nghiên cứu các đề tài về nông nghiệp; định hướng cho cư dân các loại cây trồng, vật nuôi phù hợp, đem lại hiệu quả kinh tế cao; tổ chức các hoạt động tình nguyện xây dựng các công trình dân sinh; giúp dân cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu, khu dân cư kiểu mẫu. Một số tỉnh, thành đoàn đã phối hợp với các đơn vị trong và ngoài tỉnh thành lập các đội hình trí thức trẻ, nòng cốt là sinh viên về tình nguyện tại các xã điểm xây dựng NTM, với nhiều hoạt động cụ thể như: Tổ chức tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng NTM; tổ chức làm đường bê tông nông thôn, sửa chữa nhà cho hộ nghèo; dọn vệ sinh môi trường, xóa các điểm đen ô nhiễm môi trường; tham gia triển khai dự án phát triển kinh tế, góp phần xóa đói, giảm nghèo; dạy học cho học sinh nghèo; tổ chức sinh hoạt hè cho thanh thiếu nhi… Thông qua các hoạt động thiết thực và nhiều ý nghĩa, các đội trí thức trẻ trên toàn quốc đã triển khai 6.666 hoạt động chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho người dân.
Có thể thấy, nhiều hoạt động sôi nổi, đa dạng, thiết thực và nhiều ý nghĩa của các tỉnh, thành đoàn đã góp phần tích cực trong việc thay đổi diện mạo nông thôn, được người dân và chính quyền địa phương đánh giá cao đặc biệt là góp phần quan trọng trong việc hoàn thành các tiêu chí NTM ở nhiều xã.
Tiếp tục đẩy mạnh phong trào Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM và phát triển kinh tế nông thôn trong thời gian tới
Để phong trào tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM ngày càng phát huy hiệu quả, trong thời gian tới, Trung ương Đoàn đã chỉ đạo các cấp bộ đoàn cần tập trung vào những nội dung trọng tâm, cụ thể như:
Một là, tăng cường công tác tuyên truyền để mỗi người dân hiểu và nâng cao trách nhiệm trong việc tạo dựng cảnh quan nông thôn đẹp từ khuôn viên gia đình đến từng đường làng, ngõ xóm. Các chương trình trồng cây bóng mát, trồng hoa ven đường, lắp đặt cột đèn chiếu sáng, giữ vệ sinh môi trường,…
Hai là, chủ động triển khai sáng tạo, đa dạng các nội dung tham gia xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM thông minh, nhất là trong lĩnh vực chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ, giúp thanh niên nông thôn có kiến thức, có điều kiện để phát triển sản xuất nông nghiệp, làm giàu từ nghề nông, chế biến sản phẩm nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, quản lý tài nguyên nông nghiệp và phát triển các dịch vụ liên quan đến nông thôn. Phát huy sức trẻ, tinh thần và trí tuệ của tuổi trẻ để tham gia giải quyết những thách thức của nông thôn, đồng thời đóng góp ý kiến và ý tưởng của mình để tạo ra các giải pháp sáng tạo và hiệu quả.
Ba là, triển khai các hoạt động hỗ trợ bà con nông dân ứng dụng chuyển đổi số và khai thác tiềm năng kinh tế số trong quản lý sản xuất, quảng bá và thúc đẩy xúc tiến thương mại các sản phẩm nông sản, đặc biệt là các sản phẩm OCOP của địa phương. Phát huy khả năng ứng dụng công nghệ số của Thanh niên để hỗ trợ địa phương trong công tác tuyên truyền, truyền thông và hỗ trợ bà con sử dụng các ứng dụng số; tiếp cận hình thức bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, kết nối với các chuyên gia có mức độ ảnh hưởng đáng kể đến cộng đồng (KOL) để cùng đồng hành trong quá trình tiếp cận hình thức bán hàng mới, tiến tới xây dựng các xã thương mại điện tử.
Bốn là, xây dựng các công trình thanh niên tạo cảnh quan môi trường nông thôn: Tuyến đường hoa, tuyến đường cây, tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn - văn minh; công trình thắp sáng đường quê bằng năng lượng mặt trời; nhân rộng các mô hình thôn xóm, cộng đồng dân cư làm tốt công tác bảo vệ môi trường và làm đẹp cảnh quan nông thôn, giữ gìn cảnh quan truyền thống của nông thôn.
Năm là, tiếp tục theo dõi, nắm bắt, đồng hành và hỗ trợ đoàn viên, thanh niên trong sản xuất, kinh doanh, phát hiện các mô hình thanh niên làm kinh tế giỏi trên địa bàn đồng thời định hướng phát triển các mô hình sản xuất của thanh niên theo hướng Hợp tác xã thanh niên có phát thải ròng bằng không (net zero). Hoạt động tham gia xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế của đoàn viên, thanh niên các cấp rất cần và mong muốn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các Bộ, ngành để những hoạt động của thanh niên tiếp tục được phát huy hiệu quả, khẳng định vị trí và vai trò của thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh; để những làng quê Việt Nam trở thành những "Làng quê đáng sống"./.
Minh Thư