Trên cơ sở các nguyên tắc (đảm bảo tính toàn diện; tính lịch sử và tính so sánh; đảm bảo thống nhất quy trình và phương pháp tính) và nguồn thông tin (gồm: Tổng điều tra và điều tra toàn bộ; điều tra hàng năm; báo cáo thống kê; hồ sơ hành chính và các nguồn thông tin khác), quy trình tổng thể đánh giá lại quy mô GDP được Tổng cục Thống kê thực hiện theo các công đoạn dưới đây:
(1) Biên soạn lại chỉ tiêu giá trị sản xuất;
(2) Rà soát, hoàn thiện hệ thống chỉ số giá;
(3) Cập nhật hệ số chi phí trung gian;
(4) Biên soạn lại chỉ tiêu GDP theo GO, hệ thống chỉ số giá và hệ số IC đã thực hiện trong các bước (1), (2) và (3);
(5) Tính toán lại các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô có liên quan; so sánh, đánh giá kết quả đánh giá lại với số liệu GDP và các chỉ tiêu vĩ mô đã công bố; báo cáo giải trình kết quả và kiến nghị.
Dưới đây là quy trình chi tiết cho mỗi công đoạn trong quy trình tổng quát nói trên.
(i) Quy trình biên soạn lại giá trị sản xuất
Quy trình chung trong rà soát, biên soạn lại giá trị sản xuất:
- Thu thập, rà soát, bổ sung, tổng hợp và kiểm tra, so sánh thông tin đầu vào từ các nguồn số liệu, xuất phát từ hai năm có tổng điều tra (2011 và 2016);
- Xem xét, cập nhật phạm vi dữ liệu của thông tin đầu vào, hoàn thiện các chỉ tiêu đầu vào theo dãy năm;
- Tính toán GO trên cơ sở các chỉ tiêu đầu vào đã được hoàn thiện;
- Kiểm tra, đối sánh kết quả tính toán dãy số liệu 2010-2017 với dãy số liệu GO trước đây và với các chỉ tiêu có liên quan;
- Giải trình kết quả biên soạn GO.
Quy trình cụ thể trong rà soát, biên soạn lại GO theo từng ngành:
Đối với ngành Nông, lâm nghiệp và thủy sản
- Thu thập, rà soát, đối chiếu và tổng hợp thông tin về sản lượng, diện tích, năng suất cây hàng năm, cây lâu năm, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản từ Tổng điều tra Nông thôn, nông nghiệp và thủy sản 2011, 2016 và các cuộc điều tra chuyên đề khác: Xem xét lại một số thông tin như diện tích gieo trồng lúa, ngô, khoai lang, sắn, chè, cà phê, cao su, hồ tiêu, điều, dứa, chuối, cam, bưởi, nhãn, vải, chôm chôm…; số trâu, bò, lợn, gà, vịt, ngan, ngỗng…; diện tích nuôi cá, tôm, thủy sản theo các hình thức nuôi chủ yếu…; số lượng tàu thuyền khai thác thủy sản… Xem xét lại số liệu về rừng trên cơ sở điều tra lâm nghiệp do Tổng cục Thống kê vừa triển khai thực hiện. So sánh với các nguồn thông tin thường xuyên, thông tin từ Bộ/Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị liên quan. Đối chiếu với nguồn thông tin về diện tích đất nông, lâm nghiệp và thủy sản ở cấp xã, phường, thị trấn.
- Tính toán, đánh giá, cập nhật lại phạm vi thông tin và hoàn thiện số liệu đầu vào theo dãy năm: Đánh giá lại số liệu về diện tích trồng trọt, nuôi trồng thủy sản cấp xã, phường, thị trấn. Hoàn thiện bộ số liệu đầu vào tính toán GO: Sản lượng cây hàng năm, cây lâu năm, chăn nuôi, thủy sản; đơn giá bình quân theo sản phẩm.
- Tính toán GO hoạt động nông, lâm nghiệp và thủy sản theo ngành cấp 2 cho dãy năm 2010-2017: Tính GO hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản theo giá so sánh được tính toán bằng cách lấy lượng sản phẩm nhân với bảng giá năm gốc 2010. Tính GO hoạt động Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản theo giá hiện hành: Sử dụng chỉ số giá PPI chuyển GO giá so sánh về GO giá hiện hành.
- So sánh, xem xét, đánh giá kết quả tính toán dãy số liệu GO nông, lâm nghiệp và thủy sản giai đoạn 2010- 2017 vừa tính toán với số liệu trước đây và với các chỉ tiêu có liên quan.
- Giải thích kết quả đánh giá lại GO trên cơ sở những thay đổi của nguồn thông tin đầu vào và kết quả đầu ra
Đối với ngành công nghiệp
-Thu thập, rà soát, đối chiếu và tổng hợp thông tin về doanh thu thuần, chi phí, tồn kho hàng hóa đầu kỳ và cuối kỳ… chi tiết theo từng doanh nghiệp, từng cơ sở sản xuất kinh doanh; tổng hợp theo ngành kinh tế cấp 2 từ Tổng điều tra kinh tế năm 2017, Tổng điều tra cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2012: Xem xét, kiểm tra mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp với thực tế hoạt động. Rà soát số liệu doanh thu và tồn kho hàng hóa đầu kỳ và cuối kỳ ngành sản xuất kinh doanh chính; phân bổ doanh thu ngành sản xuất kinh doanh phụ cho các ngành tương ứng. Rà soát phân bổ số liệu của các chi nhánh cho các địa bàn tương ứng. Rà soát, kiểm tra số liệu của các đơn vị sự nghiệp có hoạt động công nghiệp.
-Tính toán, đánh giá, cập nhật lại phạm vi số liệu và hoàn thiện số liệu đầu vào theo dãy năm: Xem xét, đánh giá lại mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp xác định nhầm mã; xác định và tổng hợp lại số liệu doanh thu, tồn kho hàng hóa đầu kỳ và cuối kỳ của các doanh nghiệp công nghiệp. Bổ sung hoạt động của các đơn vị sự nghiệp, các doanh nghiệp của Bộ Quốc phòng cho dãy số liệu 2010-2017. Bổ sung thông tin chính thức từ Tập đoàn Điện lực, Tập đoàn Dầu khí, Tập đoàn Than và Khoáng sản, công ty Samsung Việt Nam, Formosa Hà Tĩnh v.v…
- Tính toán GO hoạt động công nghiệp theo ngành cấp 2 cho dãy năm 2010-2017: Tính GO hoạt động công nghiệp theo giá hiện hành, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO giá hiện hành được tính từ doanh thu thuần hoặc chi phí sản xuất. Tính GO hoạt động công nghiệp theo giá so sánh, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO giá so sánh được tính từ GO giá hiện hành chia chỉ số giá PPI.
- Kiểm tra, đối sánh kết quả tính toán dãy số liệu GO công nghiệp giai đoạn 2010-2017 với các chỉ tiêu có liên quan.
- Giải thích kết quả đánh giá lại GO trên cơ sở những thay đổi của nguồn thông tin đầu vào và kết quả đầu ra
Đối với ngành Xây dựng
-Thu thập, rà soát, đối chiếu và tổng hợp thông tin về doanh thu, chi phí xây dựng, số lượng công trình, dự án xây dựng khởi công, đang thực hiện và hoàn thành, vốn đầu tư… chi tiết theo từng loại hình sở hữu; tổng hợp theo ngành kinh tế cấp 2 từ Tổng điều tra kinh tế năm 2017, Tổng điều tra cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2012, điều tra hoạt động xây dựng quý và năm: Xem xét, kiểm tra mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp với thực tế hoạt động. Rà soát số liệu doanh thu, chi phí xây dựng, số lượng công trình, dự án xây dựng khởi công, đang thực hiện và hoàn thành; vốn đầu tư theo từng loại hình sở hữu; phân bổ doanh thu ngành sản xuất kinh doanh phụ cho các ngành tương ứng. Rà soát phân bổ số liệu công trình xây dựng theo địa bàn tương ứng. Rà soát, kiểm tra số liệu của các đơn vị sự nghiệp, các hộ gia đình có hoạt động xây dựng.
- Tính toán, đánh giá, cập nhật lại phạm vi số liệu và hoàn thiện bộ số liệu đầu vào theo dãy năm: Rà soát, xác định lại mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp xây dựng xác định nhầm mã; xác định và tổng hợp lại số liệu của các doanh nghiệp xây dựng. Xác định lại quy mô vốn đầu tư thực hiện theo địa bàn và cả nước. Bổ sung hoạt động tự xây dựng của các đơn vị sự nghiệp, hộ gia đình.
- Tính toán GO hoạt động xây dựng theo ngành cấp 2 cho dãy năm 2010-2017: Tính GO hoạt động xây dựng theo giá hiện hành, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO theo giá hiện hành được tính từ doanh thu thuần hoặc chi phí sản xuất. Tính GO hoạt động xây dựng theo giá so sánh, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO giá so sánh được tính từ GO giá hiện hành chia chỉ số giá nguyên vật liệu đầu vào.
- Kiểm tra, đối sánh kết quả tính toán dãy số liệu GO xây dựng giai đoạn 2010-2017 với các chỉ tiêu có liên quan.
- Giải thích kết quả đánh giá lại GO trên cơ sở những thay đổi của nguồn thông tin đầu vào và kết quả đầu ra.
Đối với ngành Dịch vụ
-Thu thập, rà soát, đối chiếu và tổng hợp thông tin về doanh thu thuần, chi phí, trị giá vốn hàng bán… chi tiết theo từng doanh nghiệp, từng cơ sở sản xuất kinh doanh; tổng hợp theo ngành kinh tế cấp 2 từ Tổng điều tra kinh tế năm 2017, Tổng điều tra cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2012: Xem xét, kiểm tra mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ với thực tế hoạt động. Rà soát số liệu doanh thu thuần, chi phí, trị giá vốn hàng bán ngành sản xuất kinh doanh chính; phân bổ doanh thu ngành sản xuất kinh doanh phụ về các ngành tương ứng. Rà soát phân bổ số liệu của các chi nhánh cho các địa bàn tương ứng. Rà soát, kiểm tra số liệu của các đơn vị sự nghiệp có hoạt động dịch vụ thu ngoài ngân sách.
- Tính toán, đánh giá lại, cập nhật lại phạm vi số liệu và hoàn thiện bộ số liệu đầu vào theo dãy năm: Đánh giá lại mã ngành kinh tế của các doanh nghiệp xác định nhầm mã; xác định và tổng hợp lại số liệu doanh thu thuần, chi phí, trị giá vốn hàng bán của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ. Cập nhật số liệu của các tập đoàn, tổng công ty, các ngân hàng và công ty bảo hiểm; phân bổ số liệu của các tập đoàn, tổng công ty, các ngân hàng và công ty bảo hiểm. Bổ sung số liệu của tập đoàn Viettel cho ngành Viễn thông cho dãy số liệu 2010-2017.
- Tính toán lại GO hoạt động dịch vụ theo ngành cấp 2 cho dãy năm 2010-2017: Tính GO hoạt động dịch vụ theo giá hiện hành, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO theo giá hiện hành được tính từ doanh thu thuần hoặc chi phí. Tính GO hoạt động dịch vụ theo giá so sánh, theo 34 ngành kinh tế cấp 2: GO giá so sánh được tính từ GO giá hiện hành chia chỉ số giá dịch vụ tương ứng.
- Kiểm tra, đối sánh kết quả tính toán dãy số liệu GO dịch vụ giai đoạn 2010-2017 với các chỉ tiêu có liên quan.
- Giải thích kết quả đánh giá lại GO trên cơ sở những thay đổi của nguồn thông tin đầu vào và kết quả đầu ra
(II) Rà soát cập nhật hệ thống chỉ số giá
-Rà soát danh mục sản phẩm giá sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản đại diện cả nước gồm 669 sản phẩm; chỉ số giá tiêu dùng; chỉ số giá sản xuất hàng hóa và dịch vụ; chỉ số giá nguyên, nhiên vật liệu.
- Cập nhật quyền số GO của các ngành kinh tế đến ngành cấp 2.
- Tách riêng chỉ số giá ngành 19 cho Quảng Ngãi, ngành 24 cho Hà Tĩnh, ngành 26, 27 cho Bắc Ninh; đánh giá lại chỉ số giá vùng 1 của ngành 26, 27 (không bao gồm Bắc Ninh); đánh giá lại chỉ số giá vùng 3 của ngành 19 (không bao gồm Quảng Ngãi).
- Thực hiện nối chuỗi chỉ số giá vật liệu xây dựng trong CPI với chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho sản xuất.
- Tính toán lại hệ thống chỉ số giá; bổ sung giá dịch vụ của 3 ngành kinh tế cấp 2, 1 ngành kinh tế cấp 1.
- Trao đổi với các vụ thống kê chuyên ngành về quy ước sử dụng chỉ số giá liên quan; xử lý những phát sinh bất thường và thiếu chỉ số giá.
(ii) Rà soát, cập nhật hệ số chi phí trung gian
-Rà soát hệ số chi phí trung gian 2012 theo ngành kinh tế cấp 2, theo loại hình sở hữu, theo 8 vùng.
- Rà soát cơ cấu GO theo ngành kinh tế cấp 2, theo giá so sánh năm 2016 và năm 2011 trên cơ sở kết quả Tổng điều tra kinh tế năm 2017 và điều tra lập bảng cân đối liên ngành 2012; nhận diện những ngành kinh tế có biến động lớn trong giai đoạn 2010-2017 điển hình như: ngành 19, 24, 26, 27…
-Tổng hợp chi phí sản xuất theo yếu tố của các doanh nghiệp thuộc các ngành có biến động lớn dựa vào báo cáo tài chính doanh nghiệp năm 2016 và Tổng điều tra kinh tế năm 2017.
- Tính toán hệ số chi phí trung gian của các ngành có biến động lớn, các ngành có liên quan trực tiếp, cập nhật vào bộ hệ số chi phí trung gian của 8 vùng.
-Cập nhật hệ số chi phí trung gian của cả nước trên cơ sở cập nhật hệ số chi phí trung gian năm 2012 và cơ cấu GO.
(iv)Biên soạn lại chỉ tiêu Tổng sản phẩm trong nước
-Kiểm tra, rà soát, đối sánh số liệu GO của 88 ngành kinh tế cấp 2 của cả nước từ các vụ thống kê chuyên ngành với các chỉ tiêu có liên quan; kiểm tra, rà soát, phân bổ số liệu thuế trừ trợ cấp sản phẩm.
-Trao đổi với các vụ thống kê chuyên ngành và đề xuất phương án xử lý những bất hợp lý của GO được phát hiện trong bước (1); hoàn thiện số liệu GO của 88 ngành kinh tế cấp 2 và số liệu thuế trừ trợ cấp sản phẩm.
-Rà soát, cập nhật hệ số chi phí trung gian.
-Rà soát, cập nhật hệ thống chỉ số giá.
-Tính toán chi phí trung gian theo giá so sánh từ GO giá so sánh và hệ số chi phí trung gian.
-Tính toán chi phí trung gian theo giá hiện hành từ GO giá hiện hành và hệ số chi phí trung gian.
-Tính toán VA giá hiện hành bằng hiệu số của GO giá hiện hành và chi phí trung gian giá hiện hành.
-Tính VA giá so sánh bằng hiệu số của GO giá so sánh và chi phí trung gian giá so sánh.
-Tính toán số liệu thuế trừ trợ cấp sản phẩm giá so sánh từ thuế trừ trợ cấp sản phẩm giá hiện hành, chỉ số giảm phát của giá trị gia tăng và chỉ số giá xuất nhập khẩu.
-Tính toán số liệu GDP theo giá hiện hành và so sánh; cân đối GDP theo nguồn và sử dụng./.
(Nguồn: Tổng cục Thống kê)