Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết việc sửa Luật Đầu tư công sẽ giúp giải phóng nguồn lực cho phát triển kinh tế thông qua việc tháo gỡ nút thắt, điểm nghẽn trong triển khai các dự án đầu tư công…
Đẩy mạnh phân cấp để khơi thông nguồn lực
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Luật Đầu tư công (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét và cho ý kiến. Theo đó, có 5 nhóm chính sách dự kiến được sửa đổi, trong đó, việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được nhấn mạnh.
Trước đó, trong báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, nội dung sửa đổi Luật Đầu tư công đã thể hiện sâu sắc tinh thần đột phá, cải cách, phân cấp, phân quyền theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”; Trung ương, Quốc hội, Chính phủ giữ vai trò kiến tạo, tăng cường hoàn thiện thể chế và kiểm tra, giám sát; bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ kết quả; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, không để đùn đẩy trách nhiệm, tránh tạo cơ chế “xin - cho”…
Gọi là “đột phá” là bởi, tinh thần làm luật lần này được chỉ đạo là làm sao kiến tạo sự phát triển, khơi thông nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực đầu tư công, để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chứ không phải làm luật để “quản”.
Ảnh minh họa
Một trong những ví dụ về việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền khi sửa đổi Luật Đầu tư công là Chính phủ đã đề xuất phân cấp việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội sang Thủ tướng Chính phủ. Trước đây, để xử lý toàn bộ quy trình điều chỉnh này phải mất 11 bước và mất trung bình 6-7 tháng để thực hiện, ảnh hưởng đến tính kịp thời trong việc phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn. Nhưng nếu được phân cấp, sẽ cắt giảm được 5 bước và giảm thời gian khoảng 3 tháng, sớm điều chỉnh được kế hoạch vốn để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có căn cứ thực hiện, qua đó đẩy mạnh giải ngân, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, việc đẩy mạnh phân cấp phân quyền sẽ tạo được sự chủ động cho Thủ tướng Chính phủ trong việc điều hành kế hoạch đầu tư công trung hạn, kịp thời giao vốn, hạn chế tối đa tình trạng “vốn chờ dự án”, “dự án chờ vốn” hiện nay, để có thể sớm đưa vốn vào nền kinh tế, sớm hoàn thiện kết cấu hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội.
Tương tự, cùng với đề xuất nâng quy mô dự án quan trọng quốc gia lên 30.000 tỷ đồng, quy mô dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C lên gấp 2 lần so với quy định hiện tại trong Luật, Chính phủ cũng đề xuất phân cấp thẩm quyền cho người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A do cơ quan, tổ chức mình quản lý với quy mô vốn dưới 10.000 tỷ đồng; dự án nhóm A từ 10.000 tỷ đồng đến dưới 30.000 tỷ đồng thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Cùng với đó, phân cấp thẩm quyền cho UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C do địa phương quản lý; phân cấp thẩm quyền cho chủ tịch UBND các cấp điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm...
Một khi công tác phân cấp được đẩy mạnh, các bước thực hiện trình tự, thủ tục sẽ được rút ngắn, vốn sẽ được đẩy vào nền kinh tế nhanh hơn, phát huy hiệu quả sớm hơn.
Nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, một trong những mục tiêu quan trọng của việc sửa luật lần này là nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư thông qua việc mở rộng chủ thể quản lý và thực hiện dự án đầu tư công; khai thác năng lực đề xuất, quản lý và thực hiện dự án…
Hiện nay, luật quy định vốn chuẩn bị đầu tư phải được cấp có thẩm quyền giao kế hoạch trong kế hoạch trung hạn và hàng năm từ nguồn chi đầu tư phát triển, cho nên chưa huy động được hết các nguồn lực và ảnh hưởng đến yêu cầu, tiến độ, tính sẵn sàng trong công tác chuẩn bị đầu tư dự án. Thực tiễn triển khai đã phát sinh một số vướng mắc trong việc giao kế hoạch vốn đầu tư công cho doanh nghiệp nhà nước để thực hiện dự án (ví dụ như dự án điện Côn Đảo), phải báo cáo Quốc hội. Để đáp ứng yêu cầu triển khai các dự án đầu tư công quy mô lớn trong thời gian tới, có thể phát sinh yêu cầu giao doanh nghiệp nhà nước thực hiện dự án đầu tư công.
Do vậy, Bộ Kế hoạch đề xuất sửa đổi theo hướng cho phép ngoài sử dụng nguồn đầu tư phát triển thì được sử dụng thêm nguồn chi thường xuyên và các nguồn vốn hợp pháp khác của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương cho công tác chuẩn bị đầu tư nhằm tạo sự sẵn sàng, chủ động trong thực hiện các hoạt động chuẩn bị đầu tư. Việc sửa đổi này để Thủ tướng Chính phủ có căn cứ pháp lý và chủ động giao doanh nghiệp nhà nước là cơ quan chủ quản thực hiện dự án, phát huy năng lực thực hiện và nguồn lực của doanh nghiệp nhà nước trong thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao.
Liên quan đến nguồn vốn ODA, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, theo quy định hiện hành, dự án phải trải qua “rừng” thủ tục mới được phê duyệt. Do vậy, từ đầu năm tới nay, giải ngân vốn ODA rất thấp, nhiều dự án còn phải làm đi làm lại thủ tục dù chỉ điều chỉnh một điểm nhỏ nên vẫn chưa thể triển khai.
Để tháo gỡ nút thắt này, Dự thảo luật đề xuất các quy định cụ thể theo hướng đơn giản hóa nội dung Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề xuất dự án, điều kiện điều chỉnh Đề xuất dự án; xác định rõ trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Đề xuất dự án, độc lập với báo cáo đánh giá tác động nợ công của Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Qua đó, giúp tăng tính linh hoạt, chủ động của cơ quan chủ quản trong thực hiện và điều chỉnh Đề xuất dự án; xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan để Thủ tướng Chính phủ kịp thời chỉ đạo, đôn đốc, tháo gỡ./.
PV