Tiềm năng phát triển của ngành thủy sản Việt Nam rất lớn. Theo Tổng cục Thống kê, 8 tháng năm 2024, sản lượng thủy sản ước đạt 6.090,1 nghìn tấn, tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: Cá đạt 4.321,3 nghìn tấn, tăng 2,5%; tôm đạt 877,2 nghìn tấn, tăng 3,9%; thủy sản khác 891,6 nghìn tấn, tăng 2,2%. Xuất khẩu thủy sản đạt 6,31 tỷ USD.
Tính riêng tháng Tám năm 2024, sản lượng thủy sản ước đạt 862,3 nghìn tấn, tăng 2,5% so với cùng kỳ năm trước, trong đó: Cá ước đạt 561,0 nghìn tấn, tăng 2,4%; tôm ước đạt 176,3 nghìn tấn, tăng 2,7%; thủy sản khác ước đạt 125,0 nghìn tấn, tăng 2,6%. Về sản lượng thủy sản nuôi trồng ước đạt 522,4 nghìn tấn, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: Cá đạt 293,0 nghìn tấn, tăng 4,5%; tôm đạt 165,7 nghìn tấn, tăng 2,8%.
Theo các chuyên gia, trước biến đổi khí hậu, thiên tai và những dự báo về thị trường những tháng cuối năm cho thấy ngành Thủy sản đang đối diện nhiều khó khăn, thách thức trong phát triển bền vững.
Có thể thấy, biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng tới sự phát triển của nhiều ngành, trong đó có ngành nuôi trồng thủy sản. Theo Liên Hợp Quốc, nhiệt độ toàn cầu đã tăng khoảng 1,5 độ C so với mức trung bình trước đây. Nhiệt độ tăng đang làm ảnh hưởng tới chất lượng nước và sản lượng thủy sản. Bên cạnh đó, vấn đề về thiên tai mà hiện tại là tác động của cơn bão số 3 (Yagi) đã làm cuốn trôi nhiều lồng, bè nuôi thủy sản. Báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết hơn 1.500 lồng bè thủy sản bị cuốn trôi, trong đó Quảng Ninh chịu tổn thất lớn nhất với hơn 1.000 lồng bè hư hại, khiến ngư dân mất từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng.
Cùng với khó khăn do biến đổi khí hậu và thiên tai ngành thủy sản đang gặp khó khăn do áp lực lớn về tăng giá thức ăn khiến chi phí sản xuất thủy sản tăng lên, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận của người nuôi và khó khăn cho việc duy trì sản xuất ổn định. Ngoài ra, chất lượng con giống cũng đang đòi hỏi ngành Thủy sản cần có giải pháp hiệu quả hơn nữa đảm bảo nguồn giống tốt cho phát triển thủy sản.
Thủy sản là một trong những mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam tới nhiều nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong xu thế hướng tới phát triển xanh, an toàn và bền vững, yêu cầu chứng chỉ carbon cho sản phẩm thủy sản là một thách thức lớn cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Hội Thủy sản Việt Nam (VINAFIS) cho biết, nhiều thị trường quốc tế đã bắt đầu đặt ra yêu cầu về chứng chỉ carbon cho sản phẩm thủy sản. VINAFIS dự báo, trong vòng 3-5 năm tới, nếu ngành Thủy sản không kịp thích ứng với các yêu cầu về môi trường, Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn khi mở rộng và duy trì thị trường xuất khẩu.
Đứng trước những thách thức về biến đổi khi hậu, thiên tai và những thay đổi của thị trường, các chuyên gia đưa ra các giải pháp cho phát triển bền vững ngành Thủy sản Việt Nam trong thời gian tới như: (1) Cần tiếp tục nghiên cứu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất thủy sản từ đó giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu. (2) Sử dụng năng lượng tái tạo như: Năng lượng mặt trời, gió và sử dụng các loại thức ăn ít phát thải carbon như: Tảo, protein từ côn trùng để làm giảm lượng khí thải trong hoạt động sản xuất và nuôi trồng thủy sản. (3) Đầu tư nghiên cứu phát triển các giống thủy sản có khả năng thích ứng tốt hơn với môi trường biến đổi.
Trong triển khai phát triển thủy sản bền vững, Hội Thủy sản Việt Nam đang thường xuyên phối hợp với các trung tâm công nghệ địa phương để hỗ trợ các cơ sở nuôi trồng và chế biến vận dụng và nâng cao ứng dụng công nghệ trong khai thác và chế biến thủy sản, qua đó giúp các cơ sở sản xuất nuôi trồng thủy sản giảm thiểu phát thải khí nhà kính./.
PV