Quý IV/2024 hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục có xu hướng tích cực. Một số ngành sản xuất phục vụ xuất khẩu quý IV/2024 vẫn tiếp tục xu hướng khả quan từ các quý trước như ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan; ngành dệt; ngành sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học... Để hỗ trợ tốt hơn nữa cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong quý I/2025 và các quý tiếp theo, một số doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất cho vay, có các biện pháp nhằm bình ổn giá nguyên vật liệu và năng lượng, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính...
Từ khóa: Doanh nghiệp, chế biến chế tạo, xu hướng, đơn hàng, sản xuất, tồn kho
In the fourth quarter of 2024, the production and business activities of processing and manufacturing enterprises continue to show a positive trend. Some export-oriented manufacturing sectors in the fourth quarter of 2024 continue to show positive trends from previous quarters, such as the leather and related products industry; the textile industry; and the electronics, computers and optical products industry... To further support the production and business activities of enterprises in the processing and manufacturing industries in the first quarter of 2025 and subsequent quarters, some enterprises have proposed that the State continue to reduce lending interest rates, implement measures to stabilize the prices of raw materials and energy, and continue to reform administrative procedures...
Keywords: Enterprises, processing and manufacturing, trends, orders, production, inventory
Hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục có xu hướng tích cực
Theo kết quả điều tra xu hướng sản xuất kinh doanh ngành công nghiệp chế biến chế tạo của Tổng cục Thống kê cho chấy, hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) của doanh nghiệp trong lĩnh vực này quý IV/2024 tốt hơn quý III/2024, thể hiện qua các chỉ số cân bằng về khối lượng sản xuất; đơn đặt hàng mới; sử dụng lao động; công suất sử dụng máy móc, thiết bị đều tăng, trong khi chỉ số cân bằng tồn kho thành phẩm giảm so với quý trước. Điều này cho thấy khối lượng tiêu thụ sản phẩm có xu hướng tăng trong các tháng cuối năm 2024.
Nhận định về hoạt động SXKD, có 79,8% doanh nghiệp đánh giá hoạt động SXKD quý IV/2024 thuận lợi hơn so với quý III/2024 (38,0% doanh nghiệp đánh giá tốt hơn và 41,8% doanh nghiệp đánh giá giữ ổn định) và 20,2% doanh nghiệp đánh giá hoạt động SXKD khó khăn hơn.
Dự báo quý I/2025 hoạt động SXKD khó khăn hơn quý IV/2024 với 78,8% doanh nghiệp đánh giá hoạt động SXKD tốt hơn và giữ ổn định (34,4% doanh nghiệp đánh giá tốt hơn và 44,4% doanh nghiệp đánh giá giữ ổn định), 21,2% doanh nghiệp đánh giá hoạt động SXKD khó khăn hơn.
Chỉ số cân bằng thể hiện số phần trăm doanh nghiệp nhận định tăng trừ đi số phần trăm doanh nghiệp nhận định giảm. Theo Tổng cục Thống kê, trong quý IV/2024, chỉ số cân bằng đơn đặt hàng mới quý IV/2024 so với quý III/2024 là 14,5% (với 35,5% doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới tăng và 21,0% doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới giảm). Trong đó, chỉ số cân bằng của khu vực doanh nghiệp nhà nước là 17,4%; khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước 15,6%; khu vực doanh nghiệp FDI 11,7%.
Dự báo quý I/2025 so với quý IV/2024 có chỉ số cân bằng đơn đặt hàng mới là 12,4% (với 32,6% doanh nghiệp dự báo tăng và 20,2% doanh nghiệp dự báo giảm). Trong đó, khu vực doanh nghiệp FDI có chỉ số cân bằng đạt cao nhất với 14,6%; khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước 11,5% và khu vực doanh nghiệp nhà nước 11,0%. Các con số này cho thấy các đơn hàng mới ở khu vực doanh nghiệp FDI khả quan hơn.
Bên cạnh đó, tình hình sản xuất của các doanh nghiệp chế biến, chế tạo cũng khá sôi động trong quý IV/2024, thể hiện ở chỉ số cân bằng khối lượng sản xuất quý IV/2024 so với quý III/2024 là 18,1% (38,8% doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất tăng; 20,7% doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất giảm). Hoạt động sản xuất của khu vực doanh nghiệp nhà nước ổn định nhất khi có chỉ số cân bằng cao nhất với 19,7% (41,2% doanh nghiệp nhận định tăng, 21,5% doanh nghiệp nhận định giảm). Trong khi đó, chỉ số này ở khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước là 18,2% (39,0% DN nhận định tăng, 20,8% DN nhận định giảm); thấp nhất là khu vực doanh nghiệp FDI với 17,7% (38,0% DN tăng, 20,3% DN giảm).
Nguồn: Tổng cục Thống kê
Bước sang quý đầu tiên của năm 2025, chỉ số cân bằng khối lượng sản xuất so với quý IV/2024 là 13,4% (33,7% doanh nghiệp dự báo tăng, 20,3% doanh nghiệp dự báo giảm). Điều này phản ánh hoạt động sản xuất của doanh nghiệp chế biến chế tạo sẽ phần nào chững lại sau nhu cầu tăng cao vào cuối năm 2024. Khu vực doanh nghiệp FDI có chỉ số cân bằng đạt cao nhất với 16,4%; khu vực doanh nghiệp nhà nước 13,2% và khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước 11,9%.
Do tháng cuối cùng của năm, các đơn hàng đẩy mạnh đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế nên chỉ số cân bằng tồn kho thành phẩm quý IV/2024 so với quý III/2024 là -11,2% khi chỉ có 19,0% doanh nghiệp nhận định tăng và có tới 30,2% doanh nghiệp nhận định giảm. Chỉ số cân bằng tồn kho thành phẩm quý I/2025 có xu hướng tăng, so với quý IV/2024 là -10,9% khi có 15,7% DN nhận định tăng và 26,6% DN nhận định giảm). Trong đó, chỉ số cân bằng tồn kho thành phẩm khu vực doanh nghiệp FDI là cao nhất với -5,9%; khu vực doanh nghiệp nhà nước -10,3% và khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước -13,2%.
Xét từ biến động của các yếu tố đầu vào của các DN chế biến, chế tạo, kết quả khảo sát của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong quý IV/2024, có 79,0% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới tăng và giữ nguyên so với quý III/2024 (35,5% tăng, 43,5% giữ nguyên); 21,0% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới giảm[1].
Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng cao nhất với 47,5%. Ngược lại, ngành sản xuất máy móc thiết bị chưa được phân vào đâu có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng giảm nhiều nhất với 25,7%.
Dự báo số lượng đơn đặt hàng mới quý I/2025 so với quý IV/2024 tăng với 79,8% doanh nghiệp dự báo tăng và giữ nguyên (32,6% tăng, 47,2% giữ nguyên), 20,2% doanh nghiệp dự báo số lượng đơn đặt hàng mới giảm.
Về đơn đặt hàng xuất khẩu, có 78,1% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý IV/2024 tăng và giữ nguyên so với quý III/2024 (28,4% tăng, 49,7% giữ nguyên), tỷ lệ doanh nghiệp nhận định có đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm là 21,9%[2].
Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng cao nhất với 44,9%. Ngược lại, ngành in và sao chép bản ghi các loại có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm nhiều nhất với 34,1%.
Các doanh nghiệp dự báo số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới quý I/2025 khả quan hơn với 80,0% doanh nghiệp dự báo tăng và giữ nguyên so với quý IV/2024 (29,0% tăng, 51,0% giữ nguyên); 20,0% doanh nghiệp dự báo giảm.
Đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh các DN chế biến, chế tạo về kết quả đầu ra còn cho thấy có 79,3% doanh nghiệp đánh giá khối lượng sản xuất tăng và giữ nguyên so với quý III/2024 (38,8% tăng, 40,5% giữ nguyên), 20,7% doanh nghiệp đánh giá khối lượng sản xuất giảm[3].
Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng cao nhất với 51,4%. Ngược lại, ngành công nghiệp chế biến chế tạo khác có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất giảm nhiều nhất với 25,2%.
Khối lượng sản xuất quý I/2025 so với quý IV/2024 khả quan hơn với 79,7% doanh nghiệp dự báo tăng và giữ nguyên (33,7% tăng, 46,0% giữ nguyên), 20,3% doanh nghiệp dự báo khối lượng sản xuất giảm.
Về giá bán bình quân một đơn vị sản phẩm, 91,0% DN cho biết giá bán bình quân một đơn vị sản phẩm quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng và giữ nguyên là (15,5% tăng, 75,5% giữ nguyên), 9,0% doanh nghiệp cho biết giá bán bình quân một đơn vị sản phẩm giảm[4].
Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo khác có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định giá bán bình quân một đơn vị sản phẩm quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng cao nhất với 22,3%. Ngược lại, ngành sản xuất kim loại nhận định giá bán bình quân một đơn vị sản phẩm giảm nhiều nhất với 17,7%.
Nhìn chung, quý IV/2024 đã cho thấy xu hướng tích cực của các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo với chỉ số cân bằng chung đánh giá tổng quan xu hướng SXKD quý IV/2024 so với quý III/2024 là 17,8%, tăng 5,8 điểm phần trăm so với chỉ số cân bằng quý III/2024 là 12,0%. Trong đó, khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước có chỉ số cân bằng quý IV/2024 so với quý III/2024 tăng cao nhất với 9,4 điểm phần trăm (chỉ số cân bằng quý IV/2024 là 17,4%, chỉ số cân bằng quý III/2024 là 8,0%).
Một số ngành sản xuất phục vụ xuất khẩu quý IV/2024 vẫn tiếp tục xu hướng khả quan từ các quý trước. Cụ thể như ngành sản xuất da và các sản phẩm có liên quan có tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá khối lượng sản xuất, đơn đặt hàng mới, đơn đặt hàng xuất khẩu và công suất sử dụng máy móc, thiết bị quý IV/2024 tăng so với quý III/2024 lần lượt là 51,4%; 47,5%; 44,9% và 81,9%. Bên cạnh đó, tỷ lệ doanh nghiệp nhận định tồn kho thành phẩm quý IV/2024 giảm so với quý III/2024 là 34,8%.
Ngành dệt có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất, đơn đặt hàng mới, đơn đặt hàng xuất khẩu quý IV/2024 tăng so với quý III/2024 lần lượt là 44,3%, 41,9% và 38,0%.
Ngành sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất, đơn đặt hàng mới và đơn đặt hàng xuất khẩu quý IV/2024 tăng so với quý III/2024 lần lượt là 43,0%; 39,2% và 34,3%.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động SXKD của doanh nghiệp
Trong quý IV/2024, ba khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn là việc tìm kiếm và mở rộng thị trường đầu ra cho sản phẩm. Cụ thể: có 53,0% doanh nghiệp gặp khó khăn do nhu cầu thị trường trong nước vẫn ở mức thấp; 51,2% doanh nghiệp gặp khó khăn do sự cạnh tranh của các hàng hóa trong nước ngày càng cao và 30,3% doanh nghiệp gặp khó khăn do nhu cầu hàng hóa tại các thị trường quốc tế vẫn chưa hoàn toàn phục hồi trở lại.
Nguồn: Tổng cục Thống kê
Đánh giá về các yếu tố đầu vào cho SKXD, vốn vẫn là điểm nghẽn lớn nhất của doanh nghiệp với 25,8% doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính; 20,5% doanh nghiệp gặp khó khăn do lãi suất vay vốn cao và vẫn còn 3,0% doanh nghiệp gặp khó khăn do không có khả năng tiếp cận được các nguồn vốn vay. Về lao động, có 20,8% doanh nghiệp gặp khó khăn do không tuyển dụng được lao động đáp ứng các yêu cầu về đơn hàng sản xuất của doanh nghiệp. Về nguyên, nhiên, vật liệu, vẫn còn 17,7% doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào phục vụ SXKD. Đánh giá về năng lực nội tại của doanh nghiệp, có 15,8% doanh nghiệp gặp khó khăn do thiết bị, công nghệ sản xuất của doanh nghiệp đã lạc hậu nhưng chưa có vốn để đầu tư dây chuyền sản xuất tiên tiến hơn; 22,2% doanh nghiệp gặp khó khăn do sản phẩm doanh nghiệp sản xuất phải cạnh tranh với các hàng hóa nhập khẩu cùng loại.
Bước sang năm 2025, hoạt động xuất khẩu được đánh giá tiếp tục là động lực quan trọng cho tăng trưởng của Việt Nam. Thực tế, trong những tuần đầu năm mới, tại các doanh nghiệp xuất khẩu, tình hình đơn hàng và sản xuất đang cho thấy có nhiều thuận lợi, tạo khí thế và lực đẩy cho hoạt động của cộng đồng DN nói chung và DN ngành chế biến, chế tạo nói riêng.
Theo thông tin từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam, hiện nay các doanh nghiệp trong ngành đã có đơn hàng đến hết quý II năm nay. Nhằm kịp tiến độ giao hàng và đảm bảo thời gian nghỉ tết Nguyên Đán, các DN phải sắp xếp công nhân tăng gia sản xuất. Hiệp hội Da giày- Túi xách Việt Nam cũng cho biết một số doanh nghiệp lớn đã ký được hợp đồng đến giữa năm 2025.
Để hỗ trợ tốt hơn nữa cho hoạt động SXKD của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong quý I/2025 và các quý tiếp theo, một số DN kiến nghị Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất cho vay để giảm áp lực chi phí đầu vào của doanh nghiệp và tạo điều kiện cho doanh nghiệp có nguồn vốn SXKD.
Bên cạnh đó, một số DN kiến nghị Nhà nước cần có các biện pháp nhằm bình ổn giá nguyên vật liệu và năng lượng để doanh nghiệp yên tâm sản xuất. Đồng thời, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính bao gồm việc rút ngắn thời gian và cắt giảm quy trình xử lý thủ tục hành chính cũng như có chính sách cụ thể đối với việc thuê đất dùng cho SXKD của doanh nghiệp, hạn chế việc gia tăng gánh nặng cho doanh nghiệp do giá thuê đất trong năm 2024 tăng cao./.
Tài liệu tham khảo:
Báo cáo Xu hướng sản xuất kinh doanh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và xây dựng quý IV/2024 và dự báo quý I/2025, Tổng cục Thống kê.
[1] Chỉ số tương ứng của quý III/2024: 77,4% doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới tăng và giữ nguyên (33,3% tăng; 44,1% giữ nguyên) và 22,6% nhận định giảm.
[2] Chỉ số tương ứng của quý III/2024: 77,8% doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng xuất khẩu mới tăng và giữ nguyên (29,8% tăng; 48,0% giữ nguyên) và 22,2% nhận định giảm.
[3] Chỉ số tương ứng của quý III/2024: 77,9% doanh nghiệp nhận định khối lượng sản xuất tăng và giữ nguyên (36,9% tăng; 41,0% giữ nguyên) và 22,1% doanh nghiệp nhận định giảm.
[4] Chỉ số tương ứng của quý III/2024: 90,6% doanh nghiệp nhận định giá bình quân một một đơn vị sản phẩm tăng và giữ nguyên (15,9% tăng; 74,7% giữ nguyên) và 9,4% giảm.
B.N