Duy trì tốc độ tăng trưởng 2 con số
Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đạt mức 18-25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường TMĐT sớm vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.
Đáng chú ý, tỷ trọng về TMĐT năm 2024 chiếm 2/3 giá trị của nền kinh tế số Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng của TMĐT, kinh tế số Việt Nam tiếp tục tăng trưởng hai con số vững chắc, thuộc Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT hàng đầu thế giới, tạo động lực phát triển kinh tế số và dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp.
Thương mại điện tử tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong phát triển kinh tế số
Trong năm 2024, có 8.794 doanh nghiệp, tổ chức và 1.520 cá nhân đăng ký tài khoản được tiếp nhận hồ sơ, tư vấn và hỗ trợ; 13.340 website TMĐT được thực hiện thủ tục thông báo và 583 website cung cấp dịch vụ TMĐT được thực hiện thủ tục đăng ký. 165 lượt phản ánh được tiếp nhận và xử lý, trong đó bao gồm các hành vi vi phạm chính như không đăng ký, thông báo website/ứng dụng, cung cấp sản phẩm không đảm bảo chất lượng, giả mạo doanh nghiệp khác nhằm lừa đảo khách hàng. Hồ sơ đăng ký của người dân và doanh nghiệp liên quan đến hoạt động TMĐT được thực hiện toàn bộ thông qua dịch vụ công trực tuyến toàn trình, đảm bảo xử lý nhanh chóng, hiệu quả và không phát sinh tiêu cực trong hoạt động thực thi công vụ.
Nhiều chương trình, sự kiện ý nghĩa, có ảnh hưởng sâu rộng đến người tiêu dùng, các doanh nghiệp nhằm phát triển TMĐT và kinh tế số; thúc đẩy chuyển đổi số được tổ chức, như: Chuỗi sự kiện “Thương mại điện tử xuyên biên giới: Kỷ nguyên bứt phá”, Tuần lễ thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday, Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2024, …
Khắc phục hạn chế, tăng cường quản lý hoạt động TMĐT
Hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn còn tồn tại hạn chế cần phải khắc phục. Điển hình là cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn gặp khó khăn trong công tác quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh với các nền tảng TMĐT xuyên biên giới. Nhiều nền tảng TMĐT xuyên biên giới chưa được cấp phép hoặc đang trong quá trình cấp phép vẫn thực hiện cung cấp dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam, bán các sản phẩm, hàng hóa xuyên biên giới vào thị trường Việt Nam với giá cả thấp, gây ảnh hưởng xấu đến thị trường tiêu thụ nội địa, áp lực cạnh tranh với các nền tảng TMĐT nội địa và tác động lớn đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Chưa có quy định riêng rẽ về các chủ thể tham gia livestream, các trường thông tin tối thiểu phải cung cấp cho người xem, trình độ chuyên môn của người thực hiện livestreams, định danh chủ tài khoản và những vấn đề về kiểm soát thông tin trong quá trình phát livestreams…
Bên cạnh đó, vấn đề kiểm soát hàng giả, hàng nhái, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng… cũng đặt ra cho cơ quan quản lý nhà nước cần có công cụ quản lý hiệu quả hơn. Trong năm 2024, nhiều trường hợp có dấu hiệu lợi dụng TMĐT để kinh doanh hàng hóa nhập lậu với quy mô và số lượng lớn các mặt hàng mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, đồ gia dụng, giầy dép…, hàng triệu đơn hàng đã bán được phát hiện. Có hơn 125 nghìn sản phẩm các loại bao gồm thực phẩm, mỹ phẩm… bị tạm thu giữ; rà soát gỡ bỏ nhiều sản phẩm vi phạm. Các sản phẩm từ động vật hoang dã như mật gấu, ngà voi, nanh răng hổ…, và các thiết bị bẫy, lưới, các thiết bị dẫn dụ để bắt, tận diệt các loài động vật hoang dã, đặc biệt là chim di cư; các thiết bị gây nhiễu (thiết bị phá sóng), thiết bị kích sóng điện thoại di động; sản phẩm bánh trung thu kém chất lượng, không rõ nguồn gốc và không đáp ứng điều kiện về an toàn thực phẩm,… trên các website TMĐT bán hàng, các sàn giao dịch TMĐT không đúng quy định của pháp luật đã được yêu cầu gỡ bỏ. Trong tháng 11 năm 2024, có 3.202 sản phẩm rà soát, gỡ bỏ và khóa 1.228 gian hàng.
Trong năm 2024, để tăng cường quản lý các nền tảng TMĐT xuyên biên giới hoạt động không phép nói riêng và hoạt động TMĐT nói chung, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 02 công điện tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số; 01 công điện về tăng cường quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử, nâng cao hiệu quả công tác thu thuế đối với thương mại điện tử.
Theo bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, trong năm 2025, Cục sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện luật chuyên ngành về TMĐT. Đây là một trong những ưu tiên hàng đầu để tạo ra môi trường pháp lý ổn định và phát triển bền vững cho TMĐT. Tiếp tục phát triển TMĐT bền vững, thương mại điện tử xanh, giảm thiểu tác động môi trường. Thúc đẩy hợp tác giữa các bên, liên kết với các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp. Đồng thời tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nhằm đẩy mạnh liên kết vùng, phát triển TMĐT và hỗ trợ chuyển đổi số cho chợ truyền thống. Tăng cường quản lý nền tảng TMĐT xuyên biên giới, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật, chủ động thúc đẩy việc ứng dụng AI trong các hoạt động quản lý và vận hành./.
T.H