Sáng ngày 25/5/2023, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức buổi họp thống nhất phương án quản lý và sử dụng dữ liệu về dân số tại Việt Nam. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương chủ trì cuộc họp.
Tham dự cuộc họp có Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương; Phó Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Trung Tiến; đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc TCTK; đại diện một số Bộ, ngành, cơ quan: Công an, Quốc phòng, Tư pháp, Nội vụ, Y tế, Ngoại giao, Lao động - Thương binh và Xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ KHĐT Trần Quốc Phương chỉ đạo tại cuộc họp
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, hiện nay có nhiều hệ thống dữ liệu thông tin về dân số tại Việt Nam và chưa có sự thống nhất về việc quản lý và sử dụng dữ liệu này.
Hiện nay, hệ thống thông tin dữ liệu về dân số ở Việt Nam bao gồm cả việc chủ trì quản lý và hướng dẫn thu thập thông tin đang nằm tại nhiều cơ quan, Bộ, ngành như: Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư do Bộ Công an quản lý; Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử do Bộ Tư pháp quản lý; Cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý; Cơ sở dữ liệu về hệ thống thông tin thị trường lao động do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội quản lý; Cơ sở dữ liệu các cuộc điều tra và tổng điều tra dân số do Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) chịu trách nhiệm tổ chức thu thập và quản lý; Và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác.
Xét về cơ sở pháp lý, đối với dữ liệu thống kê dân số của TCTK - Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật về thống kê (Luật Thống kê, Nghị định 94/2002/NĐ-CP ngày 07/11/2022 của Chính phủ và các văn bản có liên quan). Theo đó, dữ liệu thống kê dân số được quy định tại Điều 3 và được công bố, phổ biến theo quy định tại Điều 48, Điều 49 Luật Thống kê.
Về phương pháp, dữ liệu thống kê dân số được thu thập, tổng hợp bằng phương pháp điều tra thống kê, cụ thể từ: Tổng điều tra dân số và Nhà ở thực hiện 10 năm một lần quy định tại khoản a, điểm 1, Điều 29 Luật Thống kê; Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ, nằm trong khoảng thời gian giữa hai cuộc TĐT; Điều tra biến động dân số và kế hoạch hóa gia đình hàng năm. Các chỉ tiêu thống kê liên quan đến dân số được tổng hợp và biên soạn theo phương pháp thống kê được quốc tế công nhận, áp dụng phổ quát qua nhiều năm tại nhiều quốc gia, phù hợp với thực tiễn Việt nam, sử dụng và cập nhật trên hệ thông chung về dân số thế giới.
Đến nay, Việt Nam đã thực hiện 5 cuộc TĐT dân số trên phạm vi toàn quốc với sự tham gia của cả hệ thống chính trị thông qua các BCĐ Trung ương, tỉnh, huyện, xã do lãnh đạo Chính phủ và lãnh đạo UBND các cấp làm Trưởng ban. Tất cả các cuộc TĐT dân số đều nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật, giám sát của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA). Số liệu thu thập từ các cuộc điều tra, tổng điều tra dân số và nhà ở là căn cứ quan trọng để tính toán các chỉ tiêu dân số, giúp cho việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội; và thực hiện giám sát các mục tiêu phát triển bền vững Việt Nam đã cam kết với quốc tế.
Tuy nhiên, để có dữ liệu thống kê kịp thời, đầy đủ đáp ứng công tác phân tích, dự báo thông tin thống kê về dân số ngày càng chất lượng, hiệu quả hơn thì việc tăng cường sử dụng dữ liệu hành chính từ các Bộ, ngành là thực sự cần thiết. Hiện, các hệ thống dữ liệu về dân số Việt Nam có sự khác nhau về cơ sở pháp lý, mục tiêu, cách tiếp cận và phương pháp, vì vậy cần phải có sự thống nhất về dữ liệu dân số nhằm phục vụ cho công tác quản lý, xây dựng Nghị quyết, chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển kinh tế -xã hội của quốc gia… Do đó, Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ, thống nhất; chỉ đạo tăng cường hơn nữa việc chia sẻ tài nguyên dữ liệu giữa các Bộ, ngành.
Ông Phạm Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động TCTK trình bày tại cuộc họp
Tại cuộc họp, đại diện TCTK, ông Phạm Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động TCTK trình bày một số nội dung về: Hệ thống thông tin dữ liệu về dân số; Cơ sở pháp lý của việc quản lý, chia sẻ và khai thác dữ diệu về dân số; Phương pháp và cách thức quản lý, chia sẻ và khai thác dữ liệu.
Đại diện các Bộ, ngành, cơ quan cũng có những chia sẻ, thảo luận và góp ý về các nội dung liên quan đến hệ thống thông tin dữ liệu về dân số; Cơ sở pháp lý của việc quản lý, chia sẻ và khai thác dữ diệu về dân số; Phương pháp và cách thức quản lý, chia sẻ và khai thác dữ liệu.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Trần Quốc Phương chỉ đạo TCTK tiếp tục phối hợp chặt chẽ, làm rõ và thống nhất với các Bộ, ngành, cơ quan về phương án sử dụng cơ sở dữ liệu dân số tại Việt Nam, rà soát cơ sở pháp lý để chia sẻ và khai thác dữ liệu hành chính; lấy ý kiến chính thức bằng văn bản của các Bộ, ngành và cơ quan nhằm sớm thống nhất phương án quản lý và sử dụng dữ liệu về dân số tại Việt Nam./.
Toàn cảnh cuộc họp
Thu Hường