Phát biểu ý kiến tại Hội nghị trực tuyến Thống kê toàn quốc sáng 17/3/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, công tác thống kê có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đặc biệt trong việc đánh giá, hoạch định chính sách, Bác Hồ đã nói, “Thống kê là tai, là mắt của Đảng và Nhà nước”, Thủ tướng nhấn mạnh, công tác lãnh đạo, chỉ đạo phải xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, thực tiễn được thể hiện rất rõ qua các con số thống kê, những thông tin quan trọng được hình thành từ công tác thống kê và yêu cầu người đứng đầu các cấp chính quyền phải nâng cao hơn nữa nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác thống kê và trực tiếp chỉ đạo công tác này, phân tích, đánh giá và sử sụng hiệu quả để những số liệu thống kê thực sự "biết nói", chỉ đạo, điều hành bám sát thực tiễn, "nói có sách, mách có chứng"; góp phần đẩy mạnh xây dựng và ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, phục vụ phát triển nhanh, bền vững, bao trùm.
Hội nghị Thống kê toàn quốc tại điểm cầu huyện Vũ Quang
Nhận thức được vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của công tác thống kê, thời gian qua hoạt động thống kê huyện Vũ Quang đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, góp phần tăng cường công tác tác quản lý nhà nước trên địa bàn Huyện:
Công tác thống kê huyện ngày càng được hoàn thiện về thể chế; hoạt động và thông tin thống kê được nâng cao cả về số lượng và chất lượng
Chi cục Thống kê đã chú trọng tới việc tuyên truyền ý nghĩa, tầm quan trọng của thông tin thống kê, quyền và nghĩa vụ của nhóm cung cấp thông tin, tăng cường phối hợp thanh tra, kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê để nâng cao chất lượng thông tin đầu vào. Tổng số văn bản về Qui chế, quy định mà UBND huyện Vũ Quang, Chi cục Thống kê đã ban hành là 14 văn bản, gồm 09 Qui chế (4 qui chế UBND huyện ban hành; 05 qui chế Chi cục ban hành); 01 hướng dẫn UBND huyện ban hành; 04 qui định của Chi cục ban hành. Từ những kết quả đạt được trong công tác xây dựng, ban hành văn bản thống kê, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật, tạo điều kiện để Chi cục Thống kê cũng như các đơn vị liên quan tham gia giám sát, phản biện về hoạt động thống kê. Đồng thời, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính, nâng cao năng lực điều hành thống kê cấp huyện.
Nhiệm vụ chuyên môn được thực hiện nghiêm túc, bài bản với quy trình và phân công cụ thể từ hoạt động thu thập, tổng hợp, xử lý đến công bố, lưu trữ thông tin thống kê
Hoạt động thu thập thông tin thực hiện thông qua 3 hình thức: Điều tra thống kê, khai thác dữ liệu hành chính và chế độ báo cáo thống kê.
Hoạt động điều tra thống kê, triển khai với sự phân công, phối hợp chặt chẽ, thống nhất huyện và các xã, thị trấn. Chi cục Thống kê đã chủ động, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong điều tra thống kê. Đặc biệt, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 và Tổng điều tra kinh tế năm 2021 đã ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong tất cả các khâu thu thập, tổng hợp, xử lý, kiểm tra, giám sát, công bố và lưu giữ thông tin, từ đó rút ngắn một nửa thời gian xử lý và tiết kiệm kinh phí.
Khai thác dữ liệu hành chính, được triển khai trong nhiều năm thông qua việc chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan thống kê huyện với các phòng ban, ngành. Khai thác dữ liệu hành chính đã giúp cắt giảm kinh phí, đồng thời giảm gánh nặng cung cấp thông tin. Bên cạnh đó, Chi cục Thống kê đã tiếp nhận báo cáo và các thông tin của các đơn vị như Thuế, Giáo dục, Kiểm lâm, Y tế, Công an, Kho bạc vv… để biên soạn báo cáo tình hình kinh tế - xã hội hằng tháng, quý và năm.
Chế độ báo cáo thống kê, được thực hiện theo Thông tư số 01/2019/TT-BKHĐT ngày 04/01/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chế độ báo cáo thống kê ngành Thống kê và kế hoạch hàng năm của Cục Thống kê Hà Tĩnh; Qui chế chế độ cung cấp thông tin thống kê cấp huyện, xã ban hành theo Quyết định số 1597/QĐ -UBND ngày 09/10/2013 của UBND huyện Vũ Quang. Thực hiện các văn bản nêu trên Chi cục Thống kê định kỳ gửi báo cáo về Cục Thống kê và UBND huyện. Báo cáo tình hình kinh tế, xã hội hàng tháng, quý, năm được nâng cao về chất lượng, nhận được sự quan tâm, sử dụng của nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân, là tài liệu quan trọng phục vụ các phiên họp thường kỳ của UBND huyện.
Thông tin thống kê kinh tế - xã hội được công bố và cung cấp đầy đủ theo lịch phổ biến thông tin thống kê với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, chất lượng được nâng cao.
Hiện nay Chi cục Thống kê ngoài các nhiệm vụ phục vụ cho thống kê của ngành, nhưng bên cạnh đó còn phục vụ cho công tác quản lý nhà nước của các cấp chính quyền cơ sở. Có thể chia thành 3 nhóm chỉ tiêu cơ bản như sau:
Nhóm 1, chỉ tiêu về số lượng, phản ánh qui mô của các hiện tượng kinh tế, xã hội như: Dân số, lao động, biến động đất đai, diện tích gieo trồng, sản lượng các loại cây trồng, tổng đàn chăn nuôi, diện tích trồng rừng, sản lượng gỗ khai thác, diện tích nuôi trồng và số lượng ngư cụ đánh bắt thủy sản, số cơ sở sản xuất kinh doanh, số trường lớp, giáo viên, học sinh, số cán bộ ngành y, số lượng thiệt hại thiên tai… Nhóm chỉ tiêu này giúp lãnh đạo địa phương nhìn thấy qui mô của các hiện tượng kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ nhất định, qua kết quả so sánh và phân tích có thể thấy được sự phát triển về mặt lượng, tỷ trọng của các các ngành sản xuất, đánh giá mức độ hoàn thành kế hoạch nhà nước, là cơ sở cho việc xây dựng các nghị quyết, đề án và kế hoạch về phát triển kinh tế, xã hội của cấp ủy đảng và chính quyền từ huyện đến các xã, thị trấn.
Nhóm 2, chỉ tiêu về chất lượng như: Năng suất của các loại cây trồng, sản lượng thịt hơi xuất chuồng vật nuôi, giá trị sản phẩm thu hoạch trên một đơn vị diện tích trong trồng trọt, giá trị sản xuất các ngành kinh tế, thu nhập bình quân đầu người, mức sống hộ gia đình, khám chữa bệnh, chất lượng dân số và nguồn lao động như trình độ học vấn, trình độ chuyên môn kỹ thuật ....giúp lãnh đạo địa phương nhận thức rõ mặt chất của các hiện tượng kinh tế, xã hội, từ đó kết hợp với các chỉ tiêu mặt lượng đánh giá hiệu quả của công tác lãnh đạo, chỉ đạo tại địa phương để đưa ra các quyết định mới có tính chất tiến bộ hơn.
Từ hai nhóm chỉ tiêu trên, qua báo cáo phân tích các nhân tố, tìm ra nguyên nhân tăng, giảm, của các hiện tượng kinh tế, xã hội, đánh giá kết quả đạt được tìm ra các khó khăn, tồn tại, hạn chế giúp nhà quản lý có các giải pháp khắc phục giai đoạn sau được thực hiện tốt hơn.
Nhóm 3, thông tin về lưu trữ: Thực hiện Luật Thống kê, hàng năm Chi cục Thống kê đã biên soạn, in, phát hành 80 cuốn Niên giám thống kê huyện bảo đảm chất lượng, đúng thời gian quy định với chất lượng ngày càng nâng cao, phục vụ cho việc nghiên cứu, so sánh và lưu trữ các hiện tượng kinh tế - xã hội của các đối tượng dùng tin. Đây cũng là sản phẩm nhằm phục vụ cho công tác xã hội hóa về mặt thông tin, góp phần củng cố hệ thống lưu trữ quốc gia.
Hiện nay hầu hết việc đánh giá kết quả sản xuất, các chỉ tiêu xã hội của các cấp chính quyền chủ yếu dựa vào hệ thống thông tin trên. Điều đó vừa khẳng định công tác thống kê của Huyện ngày càng có giá trị cao trong công tác quản lý điều hành, vừa đảm bảo thống nhất, khách quan trong việc sử dụng và công bố thông tin, đảm bảo tính minh bạch của các hiện tượng kinh tế, xã hội.
Tuy vậy cũng thẳng thắn nhìn nhận còn rất nhiều khó khăn, hạn chế đó là nhận thức về công tác thống kê của các đơn vị vẫn chưa xứng tầm với vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác thống kê, đầu tư cho công tác thống kê chưa tương xứng, việc đánh giá, phân tích, sử dụng kết quả thống kê hiệu quả chưa cao do: Công tác thống kê ở cấp xã đang mang tính chất kiêm nhiệm, các chỉ tiêu thống kê ít được tổng hợp và phân tích mà hầu hết là do Chi cục Thống kê huyện thực hiện. Tình hình kinh tế, xã hội ở các xã, thị trấn không được tổng hợp một cách có hệ thống, lãnh đạo địa phương thường đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh bằng nhiều phương pháp chủ quan khác nhau, vì vậy thường không cơ sở khoa học, từ đó không tìm được nguyên nhân biến động chính của từng chỉ tiêu kinh tế, xã hội.
Để phát triển công tác thống kê Huyện theo hướng hiện đại, đưa số liệu thống kê trở thành công cụ đắc lực giúp chính quyền địa phương thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội. Hoạt động thống kê huyện Vũ Quang trong thời gian tới cần thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả, góp phần phục vụ công tác quản lý nhà nước trên địa bàn huyện được tốt hơn:
- Tập trung tuyên truyền và thực hiện tốt Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và Phụ lục Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê được kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV ngày 12/11/2021 thông qua.
- Thống kê là ngành nghiệp vụ chuyên môn chuyên sâu, đòi hỏi người làm công tác thống kê phải trung thực, khách quan do vậy cần tập trung nâng cao tính khoa học, sử dụng nhiều phương pháp thu thập dữ liệu, tổng hợp, phân tích và dự báo trên cơ sở công nghệ thông tin tiến bộ khoa học và xây dựng đội ngũ thống kê có tính chính qui và tâm huyết, lòng nhiệt tình cao.
- Đảm bảo độc lập về chuyên môn nghiệp vụ và bản lĩnh nghề nghiệp để tránh ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài như: bệnh thành tích, bệnh chủ quan duy ý chí dễ làm cho kết quả tổng hợp bị biến dạng.
- Các cấp chính quyền cần coi trọng công tác thống kê trong việc quản lý nhà nước ở cơ sở, những kết quả của hoạt động quản lý nhà nước được thể hiện qua các chỉ tiêu thống kê, được phân tích tìm ra được nguyên nhân dẫn đến kết quả và mức độ ảnh hưởng khác nhau. Kết quả đó có thể không đạt được các kế hoạch đề ra, nhưng cần tôn trọng thực tế để tìm ra những giải pháp tốt hơn trong tương lai, tránh đưa ra các quyết định sai lầm làm giảm hiểu quả của quá trình quản lý điều hành.
- Chất lượng thông tin thống kê còn phụ thuộc vào tinh thần trách nhiệm của người sử dụng số liệu thống kê phải hiểu các con số thống kê phản ánh gì, từ đó đề ra chính sách cho phù hợp. Mặt khác thái độ công bằng, bình tĩnh xem xét và thể hiện chính kiến của mình về số liệu thống kê của người sử dụng số liệu có tri thức mang ý nghĩa định hướng rất lớn đối với dư luận xã hội.
Các chỉ tiêu kinh tế, xã hội của huyện được đề ra trong giai đoạn 2021 -2025 đều mang tính đột phá, do vậy cần bám sát và quyết tâm cao trong thực hiện hàng năm. Việc phân tích, đánh giá phải mang tính khách quan và khoa học, kịp thời, công khai và điều đó giúp có hiệu quả của việc quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương được tốt hơn./.
Võ Văn Thanh
Chi cục Thống kê huyện Vũ Quang – Hà Tĩnh