Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, để tận dụng những lợi thế về công nghệ thông tin đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, đảm bảo thời gian và sự minh bạch, hiệu quả về chi phí… của thông tin thống kê, các hình thức thu thập thông tin điều tra đã được cải tiến theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông. Các phương pháp thu thập thông tin có ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông bao gồm: Phỏng vấn trực tiếp, ghi chép bằng thiết bị điện tử thông minh (Computer Assisted Personal Interviewing, viết tắt là CAPI), phỏng vấn bằng điện thoại ghi chép bằng thiết bị điện tử thông minh (Computer Assisted Telephone Interviewing, viết tắt là CATI); tự cung cấp thông tin bằng thiết bị điện tử thông minh (Computer Assisted Self- Interviewing, viết tắt là CASI), phỏng vấn bằng tai nghe và tự cung cấp thông tin bằng thiết bị điện tử thông minh (Audio Casi, viết tắt là ACASI).
Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 sử dụng đồng thời 03 hình thức thu thập thông tin: Phiếu điện tử (CAPI); Phiếu trực tuyến (CASI dựa trên Internet hay còn gọi là điều tra Webform hoặc Online) và Phiếu giấy (Paper and Pencil Interviewing, viết tắt là PAPI). Hai hình thức đầu được thực hiện dựa trên nền tảng công nghệ thông tin và Internet, trong đó CAPI là hình thức thu thập thông tin chính của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Trong khi CAPI và PAPI là các hình thức thức thu thập thông tin của phương pháp điều tra trực tiếp thì Webform là hình thức thức thu thập thông tin của phương pháp điều tra gián tiếp.
PAPI là hình thức thu thập thông tin truyền thống, theo đó điều tra viên thống kê (viết tắt là ĐTV) đến gặp trực tiếp hộ dân cư để hỏi và ghi chép thông tin vào phiếu giấy in sẵn.
CAPI là hình thức thu thập thông tin ứng dụng công nghệ thông tin, theo đó phiếu hỏi điều tra được thiết kế sẵn để cài đặt trong máy tính bảng, điện thoại thông minh hoặc máy tính xách tay phục vụ cho việc ghi chép thông tin ngay trong quá trình ĐTV thực hiện phỏng vấn điều tra.
WEBFORM là hình thức thu thập thông tin ứng dụng công nghệ thông tin của phương pháp điều tra gián tiếp. Các hộ đăng ký thực hiện Webform được cấp Tài khoản và Mật khẩu để đăng nhập vào hệ thống thông tin của Tổng điều tra và tự cung cấp thông tin của hộ và các nhân khẩu thực tế thường trú của hộ theo phiếu hỏi.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông trong thu thập thông tin điều tra/ tổng điều tra giúp nâng cao chất lượng thông tin thông qua quá trình kiểm tra tự động lô gíc của phiếu điều tra, giám sát quá trình ĐTV đến hộ dân cư để phỏng vấn và minh bạch thông tin trong quá trình duyệt số liệu; Rút ngắn quá trình xử lý thông tin, công bố sớm kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Dưới đây là bản tổng hợp, đã đánh giá ưu, nhược điểm của 03 hình thức thu thập thông tin Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019:
(1) Đánh giá các ưu, nhược điểm của 03 hình thức thu thập thông tin trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019
|
STT |
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ |
PAPI |
CAPI |
WEBFORM |
|
11 |
Tỷ lệ trả lời và kiểm soát chất lượng thông tin |
Tỷ lệ trả lời cao; kiểm soát được chất lượng thông tin được cung cấp |
Tỷ lệ trả lời cao; kiểm soát được chất lượng thông tin được cung cấp |
Tỷ lệ trả lời thấp; khó kiểm soát được chất lượng thông tin được cung cấp |
|
22 |
Hỗ trợ trực tiếp của ĐTV để hoàn thành phiếu hỏi |
Có hỗ trợ trực tiếp |
Có hỗ trợ trực tiếp |
Không hỗ trợ trực tiếp |
|
33 |
Hỗ trợ kiểm tra thông tin tự động ngay trong quá trình điều tra (kiểm tra tự động nhằm nâng cao chất lượng thông tin và giảm thời gian thực hiện) |
Không.Kiểm tra bước nhảy cho từng câu hỏi khi nhập tin |
Có.Kiểm tra bước nhảy và logic toàn phiếu ngay khi phỏng vấn |
Có. Kiểm tra bước nhảy và logic toàn phiếu ngay khi tự cung cấp thông tin |
|
44 |
Các hỗ trợ khác |
|
Tự động chuyển câu hỏi; Lấy tọa độ GPS; tra cứu tài liệu; thống kê số hộ hoàn thành |
Tự động chuyển câu hỏi; Hướng dẫn thực hiện tự cung cấp thông tin |
|
55 |
Kiểm soát việc đến hộ của điều tra viên |
Kiểm soát qua giám sát trực tiếp |
Kiểm soát qua giám sát trực tiếp và giám tiếp |
|
|
66 |
Thời gian phỏng vấn so với PAPI |
|
Nhanh hơn |
Nhanh hơn |
|
77 |
Nhập tin số liệu |
Phải nhập tin |
Không phải nhập tin |
Không phải nhập tin |
|
88 |
Yêu cầu về tính chặt chẽ của phiếu hỏi và chương trình phần mềm so với PAPI |
|
Cao hơn |
Cao hơn |
|
99 |
Yêu cầu xây dựng mạng lưới trước khi điều tra |
Không yêu cầu |
Có yêu cầu |
Có yêu cầu |
|
110 |
Yêu cầu về hạ tầng công nghệ thông tin so với PAPI |
|
Cao hơn |
Cao hơn |
|
111 |
Tập huấn cho lực lượng tham gia |
Tập huấn nghiệp vụ |
Tập huấn nghiệp vụ và công nghệ thông tin |
Không phải tập huấn |
|
112 |
Thuận tiện cho lực lượng tham gia điều tra so với PAPI |
|
Thuận tiện hơn |
Thuận tiện hơn |
|
113 |
Nâng cao tính chuyên nghiệp của công tác thống kê so với PAPI |
|
Có |
Có |
|
114 |
Chi phí liên quan đến gặp trực tiếp đối tượng điều tra |
Cao |
Cao |
Thấp |
|
515 |
In, vận chuyển và lưu trữ tài liệu |
Phải thực hiện |
Không phải in và vận chuyển phiếu hỏi |
Không phải in và vận chuyển phiếu hỏi |
|
16 |
Thời gian công bố kết quả so với PAPI |
|
Nhanh hơn |
Nhanh hơn |
(2) Trong TĐT 2019, CAPI là hình thức thu thập thông tin chủ yếu. Khi áp dụng CAPI trong quá trình thu thập thông tin Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cần lưu ý những điểm sau:
- Huy động điều tra viên có đủ khả năng và có thiết bị phù hợp để thực hiện Tổng điều tra: Chương trình CAPI đã được xây dựng để cài đặt trên các thiết bị di động sử dụng hệ điều hành Android hoặc IOS. Đối với thiết bị di động sử dụng hệ điều hành Android, yêu cầu thiết bị di động sử dụng hệ điều hành Android 5.0 trở lên; đối với thiết bị di động sử dụng hệ điều hành IOS, yêu cầu điện thoại thông minh từ Iphone 5 trở lên và tất cả các dòng Ipad sử dụng hệ điều hành IOS 8.0. Để thuận lợi cho quá trình quản lý, kiểm tra và hoàn thiện các phiếu đã thu thập thông tin, ĐTV cần sử dụng cố định một loại thiết bị trong suốt quá trình thu thập thông tin; ĐTV lưu giữ phiếu hỏi và chương trình trên thiết bị di động đến ngày 15/5/2019.
- Chương trình CAPI được xây dựng nhằm thu thập thông tin và đồng bộ dữ liệu về máy chủ của Tổng điều tra ngay trong quá trình phỏng vấn; việc kiểm tra và hoàn thiện phiếu được thực hiện song song với quá trình phỏng vấn khi thiết bị của ĐTV được kết nối với mạng Internet. Tuy nhiên, trong trường hợp thiết bị của ĐTV không được kết nối với mạng Internet ngay trong quá trình phỏng vấn (do không có mạng Internet tại các địa bàn điều tra) thì việc phỏng vấn và ghi chép thông tin vào chương trình CAPI vẫn được tiến hành như bình thường và dữ liệu vẫn được lưu tại thiết bị của ĐTV. Trong trường hợp này, việc đồng bộ dữ liệu về máy chủ cần được thực hiện ngay sau khi hoàn thành phỏng vấn, khi thiết bị của ĐTV được kết nối với mạng Internet.
- Trong quá trình thu thập thông tin cần đảm bảo thiết bị di động luôn được sạc pin đầy đủ phục vụ cho việc ghi chép thông tin; được kết nối mạng Internet phục vụ việc tải mạng lưới trước khi phỏng vấn thu thập thông tin và sau khi hoàn thành phiếu để đồng bộ dữ liệu.
- Theo quy định của Luật Thống kê, tất cả các thông tin điều tra được thu thập và lưu trữ trên thiết bị của ĐTV phải được bảo mật tuyệt đối, chỉ được gửi tới Ban Chỉ đạo Trung ương thông qua việc đồng bộ dữ liệu phục vụ cho công tác tổng hợp, không được gửi cho bất kỳ cá nhân và tổ chức nào. Do vậy, ĐTV cần bảo quản tốt thiết bị có chương trình CAPI của Tổng điều tra, tránh làm mất, làm hỏng; không được sao chép dữ liệu cho bất kỳ một người nào khác./.
Vụ Thống kê Dân số và Lao động - TCTK