Điều tra doanh nghiệp 2021 tiến hành thu thập thông tin của toàn bộ doanh nghiệp được thành lập và chịu sự điều tiết của Luật doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân thuộc các ngành kinh tế (trừ ngành hoạt động của Đảng cộng sản, tổ chức chính trị xã hội, quản lý nhà nước, an ninh quốc phòng, đảm bảo xã hội bắt buộc).
Điều tra doanh nghiệp năm 2021 thực hiện trong bối cảnh nhu cầu đối với thông tin thống kê ngày càng cao hơn, mức độ phân tổ chi tiết hơn. Những lợi thế của công nghệ thông tin đòi hỏi các hoạt động thống kê nói chung và Điều tra doanh nghiệp năm 2021 nói riêng cần phải cải tiến, tận dụng những lợi thế công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng, hiệu quả của thông tin thống kê trong bối cảnh chung về nguồn lực con người và kinh phí ngày càng hạn chế. Do vậy, việc thiết kế và thực hiện Điều tra doanh nghiệp năm 2021 đòi hỏi phải được cải tiến để thích ứng với những yêu cầu và nhiệm vụ trong tình hình mới. Một số điểm mới cơ bản trong Điều tra doanh nghiệp năm 2021 như sau:
1. Cải tiến nội dung và số lượng thông tin thu thập
Sử dụng triệt để các dữ liệu hành chính, đặc biệt cơ sở dữ liệu của Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) nhằm giảm thiểu các thông tin yêu cầu thu thập trong điều tra doanh nghiệp năm 2021. Cụ thể: Loại bỏ một số chỉ tiêu về kết quả sản xuất kinh doanh (SXKD), tài sản nguồn vốn do thu được từ dữ liệu hành chính; Xác định thông tin về cấu trúc doanh nghiệp từ đó làm cơ sở xây dựng luồng thu thập thông tin đối với từng doanh nghiệp; Thu thập thông tin đối với từng địa điểm SXKD của doanh nghiệp nhằm xác định số lượng cơ sở SXKD và tính toán, phân bổ các chỉ tiêu kinh tế cơ bản đến cấp huyện, cấp xã; Bổ sung thêm thông tin thu thập để đánh giá đầy đủ hơn hoạt động của các đơn vị dựa trên các sản phẩm chính được sản xuất ra cùng với các nguồn lực đầu vào về vốn, lao động. Một số thông tin chi tiết: phản ánh về giới trong hoạt động SXKD (doanh nghiệp do nữ làm chủ, tổng số lao động là nữ); tham gia chuỗi cung ứng, nhận hỗ trợ của nhà nước,... tại các doanh nghiệp.
Đặc biệt, để phục vụ cho việc đánh giá tình hình và hoạch định chính sách cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện chương trình chuyển đổi số quốc gia, trong phiếu điều tra toàn bộ của Tổng điều tra đã thu thập thông tin về tình hình ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Cụ thể, Điều tra doanh nghiệp năm 2021 bổ sung các câu hỏi phản ánh về tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động SXKD như: sử dụng phần mềm quản lý, tự động hóa cho sản xuất kinh doanh; sử dụng hình thức thương mại điện tử qua hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ trực tuyến; mức độ tiếp cận cách mạng Công nghiệp lần thứ 4. Đồng thời Điều tra cũng đã bổ sung thông tin thu thập về hoạt động đổi mới sáng tạo trong SXKD của doanh nghiệp.
2. Cập nhật và áp dụng khái niệm chuẩn quốc tế về đơn vị cơ sở
Điều tra doanh nghiệp năm 2021 xác định rõ khái niệm về đơn vị điều tra, đối tượng điều tra. Thống nhất về lý luận và áp dụng trong thực tiễn đối với đơn vị điều tra của Tổng điều tra kinh tế 2021 là đơn vị cơ sở theo ngành kinh tế cấp 3 và địa bàn cấp xã. Thông tin được thu thập chi tiết đến đơn vị cơ sở để đánh giá kết quả hoạt động đến cấp quản lý hành chính nhỏ nhất (cấp xã). Nhờ vậy, đánh giá rõ nét và cụ thể hơn về tình hình sản xuất kinh doanh và sản phẩm đặc thù của từng ngành, từng địa phương, đồng thời đáp ứng yêu cầu của hệ thống tài khoản quốc gia để biên soạn các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô theo ngành, theo vùng, theo tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
3. Ứng dụng triệt để công nghệ thông tin
Về hình thức thu thập thông tin:
Tổng Điều tra kinh tế 2021 nói chung và Điều tra Doanh nghiệp 2021 nói riêng được xây dựng và thực hiện với việc ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn: từ công tác chuẩn bị, thu thập thông tin, xử lý và công bố kết quả. Cụ thể, sử dụng phiếu điều tra điện tử (phiếu Webform) để thu thập thông tin đối với doanh nghiệp, hợp tác xã. Mỗi doanh nghiệp sẽ được cấp một tên đăng nhập và mật khẩu vào trang web thongkedoanhnghiep.gso.gov.vn để kê thai, trả lời thông tin online hoặc offline.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong điều tra thống kê để các doanh nghiệp chủ động, tự giác, đồng thời tiết kiệm thời gian trong việc kê khai thông tin, nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian xử lý dữ liệu.
Tích hợp và chiết xuất dữ liệu từ các Bộ, ngành: Dữ liệu điều tra của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an được tích hợp vào cơ sở dữ liệu chung của chương trình điều tra doanh nghiệp 2021. Sau đó, dữ liệu được làm sạch, xử lý và tổng hợp kết quả điều tra chung cho tất cả các ngành, các địa phương và cả nước.
Xây dựng bài giảng điện tử trong tập huấn nghiệp vụ: Điều tra Doanh nghiệp 2021 là năm đầu thực hiện phương pháp tập huấn trực tuyến và áp dụng triệt để công nghệ thông tin trong công tác tập huấn. Tập huấn Tổng điều tra và Điều tra Doanh nghiệp 2021 được thực hiện bằng hình thức trực tiếp kết hợp xây dựng bài giảng điện tử (video clip) áp dụng cho cấp trung ương và cấp tỉnh. Các lớp tập huấn cấp huyện, cấp xã sử dụng bài giảng điện tử, đồng thời các điều tra viên, giám sát viên các cấp có thể tra cứu nghiệp vụ, hướng dẫn thực hiện Tổng điều tra bằng các bài giảng điện tử trên cơ sở khai thác, sử dụng và biên tập lại bài giảng điện tử có sẵn trên Webside của Tổng điều tra.
4. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trong tổ chức thực hiện điều tra
Theo xu hướng của thống kê thế giới, Điều tra Doanh nghiệp trong Tổng điều tra kinh tế 2021 đã thực hiện triệt để khai thác dữ liệu hành chính trong lập, rà soát danh sách đơn vị điều tra và thu thập thông tin đầu vào của các doanh nghiệp. Tăng cường, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành trong triển khai tổ chức thực hiện như phối hợp từ Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế); Bộ Thông tin và Truyền thông; Bộ Quốc phòng; Bộ Công an trong thực hiện nhiệm vụ này. Đặc biệt, trong chuẩn bị và triển khai thu thập thông tin, Ban chỉ đạo Tổng điều tra Trung ương đã chỉ đạo cụ thể công tác phối hợp giữa các cơ quan từ trung ương tới địa phương:
Tổng cục Thống kê phối hợp với Tổng cục thuế rà soát, so sánh, đối chiếu toàn bộ danh sách doanh nghiệp được quản lý thuế với danh sách doanh nghiệp Tổng cục Thống kê đã được thu thập thông tin hàng năm và danh sách doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, giải thể của Cục Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) để lập danh sách nền phục vụ cho điều tra doanh nghiệp năm 2021.
Cục Thống kê phối hợp với các sở, ban ngành cung cấp thông tin về doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn. Trên cơ sở đó tiến hành đối chiếu, rà soát thông tin doanh nghiệp từ các nguồn để hoàn thiện danh sách nền của các doanh nghiệp phục vụ điều tra năm 2021.
5. Nâng cao chất lượng thông tin và tiết kiệm kinh phí
Những thay đổi về nội dung, hình thức, công cụ và phối hợp tổ chức thực hiện Điều tra doanh nghiệp năm 2021 sẽ nâng cao chất lượng thông tin thống kê, đồng thời đảm bảo cuộc điều tra được triển khai nhanh, tiết kiệm và hiệu quả.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin cho phép kết hợp điều tra, rà soát, chọn mẫu, kiểm tra, hoàn thiện, tổng hợp phiếu được tiến hành đồng thời với quá trình thu thập thông tin. Từ đó Tổng điều tra Kinh tế 2021 nói chung, trong đó có Điều tra Doanh nghiệp 2021 đã tiết kiệm cả về thời gian và kinh phí thu thập thông tin.
Nhờ những đổi mới trong Điều tra doanh nghiệp năm 2021, dự kiến kinh phí cho Tổng Điều tra kinh tế năm 2021 giảm một nửa so với dự toán ban đầu./.
Nguồn: Cục Thu thập dữ liệu và ứng dụng CNTT