Thực hiện Quyết định số 715/QĐ-TTg ngày 25/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ về đổi mới quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, sau 5 năm thực hiện, sáng ngày 11/10/2020, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê - TCTK) tổ chức Hội nghị trực tiếp và trực tuyến toàn quốc Tổng kết 5 năm thực hiện Đề án đổi mới quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương chủ trì Hội nghị.
Tham dự Hội nghị trực tiếp có Phó Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Trung Tiến; đại diện lãnh đạo, chuyên viên Văn phòng Chính phủ, ban Kinh tế Trung ương, các ủy ban của Quốc hội; các Bộ, ngành; lãnh đạo và chuyên viên chính của các đơn vị thuộc TCTK; các cơ quan thống tấn và báo chí tại Việt Nam. Tham dự trực tuyến có đại diện lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc TW, lãnh đạo và chuyên viên các sở, ban, ngành địa phương, các Cục Thống kê tỉnh, thành phố tại 63 điểm cầu.
Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương phát biểu khai mạc Hội nghị
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh, tổng sản phẩm trong nước (GDP) và tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (GRDP) là các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô quan trọng, là chỉ tiêu tổng hợp cơ bản của Hệ thống Tài khoản quốc gia, phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, quy mô và tốc độ phát triển của toàn bộ nền kinh tế và từng địa phương, phản ánh chất lượng tăng trưởng của từng ngành, địa phương và cả nước. Những chỉ tiêu kinh tế vĩ mô này giúp Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương có cơ sở xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và đề ra các chính sách, giải pháp phát triển đất nước và từng địa phương.
Chỉ tiêu GDP và GRDP đã được triển khai biên soạn kể từ năm 1993 theo Quyết định số 183/TTg ngày 25/12/1992 của Thủ tướng Chính phủ thay cho Hệ thống bảng cân đối vật chất (MPS). Sau hơn 20 năm thực hiện, tuy đã tuân thủ tối đa các hướng dẫn của Hệ thống tài khoản quốc gia năm 1993 (SNA 1993) nhưng quy trình phân công và phân cấp biên soạn số liệu GDP, GRDP giữa trung ương và địa phương đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, đặc biệt là sự chênh lệch số liệu giữa Trung ương và địa phương có biểu hiện gia tăng.
Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương cho biết, nhờ có sự phối hợp, quan tâm của các Bộ, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương cũng như sự cố gắng nỗ lực của những người làm công tác thống kê, sau 5 năm thực hiện Quyết định 715/Qđ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (2015-2020) đã đạt được những thành công nhất định. Quy mô GDP và GRDP đã được xem xét rà soát, đánh giá lại nhằm phản ánh đầy đủ hơn về phạm vi và kịp thời cập nhật những biến động kinh tế trên địa bàn tỉnh, thành phố trên cơ sở nguồn thông tin, công cụ biên soạn ngày càng được hoàn thiện hơn. Bên cạnh đó, năng lực, trình độ lý luận và kinh nghiệm thực tiễn của đội ngũ công chức thống kê tiếp tục được nâng cao; ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thống kê được chú trọng phát triển; đặc biệt việc triển khai tính toán GRDP cho các tỉnh thành phố tập trung tại Tổng cục Thống kê định kỳ 6 tháng và năm đã góp phần nâng cao chất lượng số liệu thống kê hiện nay: Chênh lệch số liệu GDP và GRDP đã dần được kiểm soát và xử lý, khoảng cách chênh lệch ngày càng thu hẹp; số liệu GRDP đã phản ánh đầy đủ hơn, chính xác hơn thực trạng và xu hướng phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và nhận được sự đồng thuận cao của các cấp lãnh đạo trung ương và địa phương, của người dùng tin.
Tại Hội nghị, các đại biểu tham dự đã nghe Báo cáo 5 năm thực hiện Đề án đổi mới quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Theo đó, quy trình biên soạn và công bố GRDP tập trung tại TCTK đã vận hành 4 năm với 8 kỳ biên soạn và công bố, bao gồm: 4 kỳ 6 tháng đầu năm và 4 kỳ cả năm. Mặc dù đang trong quá trình hiệu chỉnh, hoàn thiện, nhưng Quy trình mới cho thấy tính khả thi cao với nhiều ưu điểm vượt trội so với biên soạn và công bố phân tán tại các Cục Thống kê.
Chất lượng số liệu GRDP do TCTK trực tiếp biên soạn và công bố đã nâng lên, phản ánh chính xác hơn thực trạng và xu hướng phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương. Theo kết quả của hai cuộc Khảo sát đánh giá thực hiện Đề án 715/QĐ-TTg do TCTK tiến hành tháng 9/2020 và tháng 11/2020 tại 63 Cục Thống kê, có 49/63 Cục Thống kê, tương ứng 77,8% cho rằng số liệu GRDP phù hợp với quy mô kinh tế của địa phương; 47/63 Cục Thống kê, tương ứng 74,6% cho rằng phù hợp về tốc độ tăng và 51/63 Cục Thống kê, tương ứng 81,0% cho rằng phù hợp về cơ cấu kinh tế trên địa bàn.
Chất lượng đảm bảo, kỳ biên soạn và thời gian công bố ổn định nên số liệu GRDP 4 năm được cấp ủy, chính quyền địa phương tin cậy sử dụng. Trong cuộc Khảo sát tháng 11/2020 về sử dụng số liệu thống kê trong xây dựng Văn kiện Đại hội đảng của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, lãnh đạo của 57/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã thống nhất sử dụng số liệu GRDP giai đoạn 2010-2020 do Tổng cục Thống kê trực tiếp biên soạn và công bố.
Hình ảnh tại một số đầu cầu trực tuyến
Các đại biểu tham dự Hội nghị cũng đã nghe một số bài tham luận của Bộ Tài chính, Cục Thống kê Cần Thơ, Vụ Thống kê Công nghiệp và Xây dựng; đồng thời có nhiều ý kiến thảo luận và đóng góp để việc triển khai thực Đề án trong thời gian tới đạt hiệu quả cao nhất
Chủ tọa điều hành phần tham luận Hội nghị
Phát biểu bế mạc Hội nghị, Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương cho biết, chuyển đổi quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương từ mô hình phân tán sang mô hình tập trung là công việc lớn của toàn Ngành Thống kê nói riêng và Ngành Kế hoạch Đầu tư và Thống kê nói chung. Đây không chỉ là đổi mới về tổ chức hoạt động thống kê; nâng cao mức độ chuyên môn hóa công tác thống kê; nâng cao chất lượng số liệu thống kê mà còn là cầu nối tăng cường tính liên kết, phối hợp giữa các cơ quan hành chính nhà nước ở trung ương và địa phương với nhau nhằm hướng tới mục tiêu một nền hành chính điện tử, liên thông và kết nối mạnh mẽ, là nền tảng cho một Chính phủ điện tử, Chính phủ số trong tương lai.
Đề án 715 đã hoàn thành tốt các yêu cầu, nội dung và mục tiêu đề ra khi đưa ra được một quy trình biên soạn đồng bộ, khả thi, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và cập nhật những lý thuyết mới của quốc tế; xây dựng lộ trình biên soạn và công bố thống nhất; chuẩn hóa đồng bộ hệ thống thông tin thống kê… Trên cơ sở nền móng được củng cố, hoàn thiện, công tác biên soạn và công bố số liệu GDP, GRDP trở nên thông suốt, thuận lợi và bao quát hơn khi được quan sát dưới nhiều góc độ khác nhau. Số liệu GDP và GRDP cộng dồn từ 63 tỉnh, thành phố đã dần tiến sát gần nhau, có thể lý giải bổ sung cho nhau; không còn tình trạng “trăm hoa đua nở”, tùy tiện tính toán ở các địa phương khiến số liệu GDP và GRDP ngày càng cách xa nhau như trước đây.
Những kết quả đạt được của Đề án 715 là đáng khích lệ, tuy nhiên, trong thời gian Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương đề nghị các đơn vị có liên quan sẽ tiếp tục thực hiện tiếp các công việc sau: (1) Tiếp tục hoàn thiện quy trình biên soạn và công bố số liệu GRDP thống nhất với quy trình sản xuất thông tin thống kê cấp cao theo hướng ứng dụng tối đa công nghệ thông tin trong các khâu của quy trình nhằm nâng cao hơn nữa tính khả thi và hiệu quả của Quy trình; hoàn thiện và phát triển các công cụ biên soạn theo hướng cập nhật lý thuyết mới và thực trạng cơ cấu kinh tế của từng tỉnh, thành phố và cả nước; (2) Nghiên cứu, báo cáo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh thời gian công bố số liệu ước tính GRDP 6 tháng và cả năm cho phù hợp hơn với nhu cầu sử dụng của địa phương và các tổ chức, cá nhân khác; (3) Xây dựng kế hoạch, lộ trình và chuẩn bị các nguồn lực để triển khai biên soạn số liệu GRDP theo quý có chất lượng và phù hợp với lý thuyết quốc tế báo cáo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ bổ sung nhiệm vụ quy định trong Quyết định số 715/QĐ-TTg, ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ; (4) Đề nghị các Bộ, ngành phối hợp cung cấp kịp thời, đầy đủ, chính xác thông tin phục vụ biên soạn và công bố GRDP cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê)... (5) Đề nghị Lãnh đạo các tỉnh, thành phố chỉ đạo các Sở, ban ngành địa phương phối hợp chặt chẽ, cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin đầu vào phục vụ biên soạn GRDP cho Cục Thống kê tổng hợp báo cáo Tổng cục Thống kê theo quy định... (6) TCTK, các UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần phát huy vai trò kết nối các cơ quan nhà nước để tiến tới xây dựng mạng lưới dữ liệu thống kê đồng bộ, liên thông và hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu thông tin quản lý nhà nước của chính quyền các cấp; (7) Đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW thống nhất sử dụng số liệu GRDP do TCTK công bố trong các hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành; xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương cũng cho biết, trong thời gian tới, nhiệm vụ mới, thách thức mới sẽ tiếp tục là áp lực lớn đối với toàn Ngành Thống kê. Tổng cục Thống kê sẽ nỗ lực, phát huy thế mạnh riêng để tiếp tục gặt hái những thành công trong công tác thống kê khi thực hiện nhiệm vụ mới này.
Sau một buổi sáng làm việc khẩn trương, tích cực, Hội nghị Tổng kết 5 năm thực hiện Đề án đổi mới quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã thành công tốt đẹp./.
Toàn cảnh Hội nghị
Tin, ảnh: Thu Hường