Theo báo cáo của Ngân hàng nhà nước (NHNN), tăng trưởng tín dụng đã góp phần hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng GDP 9 tháng năm 2020 của Việt Nam đạt 2,12%. Với tình hình kiểm soát dịch bệnh hiện nay, tín dụng những tháng cuối năm được kỳ vọng sẽ tiếp tục có mức tăng khá, dự kiến cả năm 2020 có khả năng đạt 8-10%, góp phần cung ứng vốn cho nền kinh tế, khôi phục sản xuất kinh doanh.
Tín dụng lấy lại đà tăng
Báo cáo về kết quả tín dụng 9 tháng năm 2020, NHNN cho biết đã có nhiều tín hiệu khởi sắc hơn. Theo đó, sau quý I tăng chậm khi tháng 1 tăng 0,01%, tháng 2 tăng 0,2%, tháng 3 tăng 1,3% thì sang quý II, tín dụng có dấu hiệu tăng dần (tháng 4: 1,42%; tháng 5: 1,96%; tháng 6: 3,63%). Đến quý III, tín dụng tiếp tục khởi sắc hơn khi tháng 7 tăng 4,03%, tháng 8 tăng 4,75% và đến 30/9/2020 tăng 6,09% so với cuối năm 2019 (cùng kỳ năm 2019 tăng 9,4%). Trong điều kiện nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, kết quả đạt được trong quý III/2020 được coi là những dấu hiệu tích cực trong việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp, người dân, góp phần phục hồi kinh tế trong những tháng cuối năm.
Ảnh minh họa, nguồn Internet
Về tăng trưởng tín dụng theo ngành kinh tế, dư nợ ngành thương mại dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn 63%, có mức tăng trưởng tín dụng cao nhất khoảng 6,32%; dư nợ ngành công nghiệp xây dựng ước tăng 5,89%, chiếm tỉ trọng 28,75%; tín dụng đối với ngành nông, lâm nghiệp thủy sản chiếm 8,66%, ước tăng 5,09%. Trong đó, tín dụng đã hỗ trợ cho một số ngành là động lực cho tăng trưởng kinh tế, cụ thể: Tín dụng ngành công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí tăng 13,31%; ngành cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 8,36%; ngành xây dựng tăng 9,01%, ngành bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác tăng 8,08%. Nhìn chung, các ngành/lĩnh vực được đánh giá vẫn còn khó khăn như: Công nghiệp chế biến, chế tạo, sản xuất và phân phối điện, khí đốt, điều hòa không khí, dịch vụ bán buôn bán lẻ đều có mức tăng trưởng tín dụng tích cực và cao hơn mức tăng chung. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều khó khăn.
Về tín dụng đối với lĩnh vực ưu tiên, nguồn vốn vẫn tiếp tục tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ, đặc biệt là một số lĩnh vực hiện đang tận dụng được lợi thế trong bối cảnh mới như tín dụng xuất khẩu tăng khoảng 7%, tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn tăng 5%, tín dụng đối với DNNVV tăng khoảng 5,5%.
NHNN cho rằng, trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng kết quả tín dụng 9 tháng năm 2020 đã góp phần hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng GDP 9 tháng năm 2020 của Việt Nam đạt 2,12%, cũng như là động lực tăng trưởng cho các ngành: Công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí tăng 3,7%, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 4,6%, ngành xây dựng tăng 5,02%, bán buôn và bán lẻ tăng 4,98%. Kết quả này cho thấy, điều hành tín dụng của NHNN đã đi đúng hướng, các giải pháp đưa ra là kịp thời, phù hợp với thực tiễn và đang từng bước phát huy hiệu quả.
Thanh khoản dồi dào
Theo các chuyên gia kinh tế, mức tăng về dư nợ tín dụng cho thấy các doanh nghiệp đã sẵn sàng tiếp cận khoản vay mới, trên cơ sở được giãn hoãn, cơ cấu lại khoản nợ của các ngân hàng. Các chuyên gia cho rằng, những tháng cuối năm 2020, tăng trưởng tín dụng có thể sẽ dần phục hồi nhờ nhu cầu triển khai đầu tư hạ tầng và sản xuất của các doanh nghiệp khi tình hình dịch bệnh đã dần được kiểm soát.
Theo Viện Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính), mặt bằng lãi suất tiếp tục có xu hướng giảm mạnh sau các động thái điều hành của NHNN. Theo đó, từ đầu năm đến nay, NHNN đã 3 lần giảm lãi suất điều hành, với tổng mức giảm lên tới 1,5-2%, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN; giảm 0,6-0,75%/năm trần lãi suất tiền gửi các kỳ hạn dưới 6 tháng và giảm 1%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các lĩnh vực ưu tiên, hiện ở mức 5,0%/năm, để hỗ trợ giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người dân phục hồi sản xuất kinh doanh.
Trên thực tế, thời gian qua, các ngân hàng đã thực hiện nghiêm túc chủ trương của Chính phủ, NHNN đồng hành và chia sẻ, hỗ trợ thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua giai đoạn khó khăn thông qua nhiều chính sách, đưa ra các gói kích thích, miễn, giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Hiện tại, hầu hết các ngân hàng đều đã và đang triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi từ vài nghìn tỷ đồng lên mấy chục nghìn tỷ đồng tùy theo quy mô và khả năng tài chính của mình.
Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ khách hàng. Số liệu thống kê của NHNN cho thấy, tính đến 14/9/2020, các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho trên 271 nghìn khách hàng với dư nợ 321 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho gần 485 nghìn khách hàng với dư nợ 1,18 triệu tỷ đồng; đặc biệt các tổ chức tín dụng đã cho vay với lãi suất ưu đãi (thấp hơn phổ biến từ 0,5 - 2,5% so với trước khi dịch Covid-19 xảy ra) với doanh số lũy kế từ ngày 23/01/2020 đến nay đạt 1,6 triệu tỷ đồng cho 310 nghìn khách hàng. Điều này cho thấy, tăng trưởng tín dụng, doanh số vay mới và dòng tiền tín dụng vẫn lưu thông tốt. NHNN nhận định, những lần giảm lãi suất này đã giúp tạo nguồn vốn rẻ cho các ngân hàng thương mại. Đồng thời, các ngân hàng thương mại cũng tiết giảm chi phí hoạt động, có điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vay lãi suất thấp hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn, mở rộng tín dụng. NHNN cũng khẳng định thanh khoản hệ thống ngân hàng đang rất dồi dào, giúp các ngân hàng thương mại đủ vốn để đáp ứng cho nhu cầu của doanh nghiệp, nền kinh tế và các chương trình cho vay vẫn kéo dài khi hết dịch COVID-19. Theo tính toán, với mức tăng tín dụng 6,09% của 9 tháng so với cuối năm thì nghĩa là các ngân hàng đã “bơm” được gần 500 nghìn tỷ đồng ra nền kinh tế, đưa tổng dư nợ tín dụng hiện hữu của hệ thống lên gần 8,7 triệu tỷ đồng.
Kỳ vọng “sức bật mới” trong những tháng cuối năm
Với tình hình kiểm soát dịch bệnh hiện nay, việc đẩy mạnh triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn thúc đẩy hồi phục kinh tế của Chính phủ, cùng các giải pháp về tiền tệ, tín dụng của ngành ngân hàng, tín dụng những tháng cuối năm được kỳ vọng sẽ tiếp tục có mức tăng khá, dự kiến cả năm 2020 có khả năng đạt 8%- 10%, góp phần cung ứng vốn cho nền kinh tế, khôi phục sản xuất kinh doanh.
Theo khảo sát của Vụ Dự báo Thống kê (NHNN) cho thấy, có tới 49% các tổ chức tín dụng kỳ vọng xuất nhập khẩu sẽ là động lực tăng trưởng tín dụng những tháng sắp tới; tiếp đến 47% doanh nghiệp kỳ vọng ngành bán buôn bán lẻ và 40% doanh nghiệp kỳ vọng ngành xây dựng.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, trong những tháng còn lại của năm 2020, ngành ngân hàng có thể tăng trưởng tín dụng từ cho vay tiêu dùng, tăng hiệu quả giải ngân vốn. Theo đó, phải tăng tốc giải ngân đầu tư công vì nhu cầu vay tài trợ các dự án lớn sẽ tăng cao theo quá trình tăng giải ngân đầu tư công. Bên cạnh đó, tín dụng tiêu dùng là lĩnh vực có tiềm năng và dự kiến có nhu cầu tăng cao vào cuối năm nên các ngân hàng thương mại có thể tận dụng lĩnh vực này để thúc đẩy tín dụng tăng trưởng.
Trong văn bản số 5596/NHNN-VP chỉ đạo triển khai kế hoạch 6 tháng cuối năm 2020, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng, các công ty tài chính cho vay tiêu dùng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam triển khai mạnh mẽ, hiệu quả các chương trình, sản phẩm tín dụng tiêu dùng với lãi suất hợp lý, đơn giản hóa quy trình, thủ tục, rút ngắn thời gian thẩm định cho vay nhưng vẫn đảm bảo an toàn vốn vay và phù hợp với quy định của pháp luật...
Những tháng cuối năm 2020, NHNN cho biết sẽ tiếp tục điều hành chính sách tín dụng theo hướng mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, hiệu quả, đẩy mạnh triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để khách hàng khôi phục sản xuất kinh doanh. Đồng thời, đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh, chú trọng vào các lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các dự án hiệu quả, có khả năng phục hồi sau dịch; Kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Bên cạnh đó, ngành ngân hàng sẽ tích cực triển khai các chương trình tín dụng đối với ngành, lĩnh vực theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ như: Nông nghiệp nông thôn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhà ở xã hội, công nghiệp hỗ trợ, các dự án trọng điểm, chương trình mục tiêu quốc gia. Đặc biệt, sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 01 của NHNN.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, với những nỗ lực và giải pháp phù hợp, tín dụng nững tháng cuối năm có khả năng sẽ tăng trưởng mỗi tháng thêm 1%, góp phần đưa mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 2020 đạt từ 8-9%, tạo sự phục hồi cho hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất khẩu, thúc đẩy kinh tế trong năm 2020 và cả những tháng đầu năm 2021./.
ThS. Vũ Thị Khánh Minh
Học viện Ngân hàng - phân viện Phú Yên