Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành hàng loạt các văn bản để triển khai chương trình trên địa bàn một cách hiệu quả. Cụ thể:
Quyết định số 2072/QĐ-UBND ngày 09/8/2022 ban hành bộ tiêu chí về xã nông thôn mới giai đoạn 2022-2025 thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, làm căn cứ để rà soát, đánh giá thực trạng, mức độ đạt các chỉ tiêu, tiêu chí và xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch thực hiện hằng năm, trung hạn 5 năm trong thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025; là cơ sở để chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM và xét khen thưởng trong phong trào thi đua “Quảng Nam chung sức xây dựng NTM” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2021-2025.
Quyết định số 2254/QĐ-UBND ngày 29/8/2022, ban hành Bộ tiêu chí thôn nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2022-2025. Bộ tiêu chí này là căn cứ để rà soát, đánh giá thực trạng, mức độ đạt các chỉ tiêu, tiêu chí và xây dựng kế hoạch, phương án để thực hiện thôn nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu trong giai đoạn 2022-2025 (kể cả thôn đã đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu và đạt chuẩn thôn NTM trong giai đoạn 2016-2021 duy trì, nâng chuẩn trong giai đoạn 2022-2025 theo Bộ tiêu chí này). Đây cũng là cơ sở để Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố có trách nhiệm thẩm định xét, công nhận Thôn đạt chuẩn Bộ tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu trên địa bàn. Chủ tịch UBND xã có trách nhiệm công bố Thôn đạt chuẩn Bộ tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu.
Quyết định số 2428/QĐ-UBND ngày 16/9/2022 ban hành Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2022-2025 thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Đầy sẽ là căn cứ để Tỉnh rà soát, đánh giá thực trạng, mức độ đạt các chỉ tiêu, tiêu chí và xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch thực hiện hằng năm, trung hạn 5 năm trong thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025; là cơ sở để chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, thẩm tra, trình Trung ương thẩm định, công nhận huyện đạt chuẩn huyện NTM nâng cao và xét khen thưởng trong phong trào thi đua “Quảng Nam chung sức xây dựng nông thôn mới” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2021-2025.
Để đạt được huyện NTM nâng cao, bao gồm đạt các chỉ tiêu sau:
- Là huyện đạt chuẩn NTM (hoặc duy trì, nâng chuẩn đối với các huyện đã đạt chuẩn NTM từ năm 2020 trở về trước) theo Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM giai đoạn 2021 – 2025 tại Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
- Có ít nhất 50% số xã trên địa bàn đạt chuẩn xã NTM nâng cao theo quy định tại Quyết định số 2333/QĐ-UBND ngày 08/9/2022 của UBND tỉnh Ban hành Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2022-2025 thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (kể cả các xã đã đạt chuẩn NTM nâng cao từ năm 2021 trở về trước phải duy trì, nâng chuẩn theo Bộ tiêu chí về xã NTM nâng cao giai đoạn 2022-2025).
- Tỷ lệ hài lòng của người dân trên địa bàn đối với kết quả xây dựng NTM nâng cao của huyện đạt từ 95% trở lên (trong đó có tỷ lệ hài lòng của người dân ở từng xã đối với kết quả thực hiện từng nội dung xây dựng NTM nâng cao đạt từ 85% trở lên).
- Đạt 09 tiêu chí huyện NTM nâng cao giai đoạn 2022 - 2025 trên các lĩnh vực như Quy hoạch, Giao thông, Thủy lợi và phòng, chống thiên tai, Điện, Y tế - Văn hóa - Giáo dục, Kinh tế, Môi trường, Chất lượng môi trường sống, An ninh, trật tự - Hành chính công.
Bên cạnh đó là nhiều các văn bản khác, đơn cử như Kế hoạch số 8384/KH-UBND ngày 13/12/2022 về phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đến năm 2025.
Quảng Nam phấn đấu đến cuối năm 2023 có thêm ít nhất 07 xã đạt chuẩn NTM, 15 xã NTM nâng cao;
80 thôn đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu
Khi áp dụng bộ tiêu chí giai đoạn 2022 - 2025, hàng loạt xã trên địa bàn Quảng Nam không giữ chuẩn nông thôn mới. Tại buổi làm việc với Thường trực HĐND tỉnh Quảng Nam vào sáng 22/6 mới đây, đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho biết, trong số 117 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, có 104 xã không thể duy trì chuẩn theo Bộ tiêu chí mới giai đoạn 2022 - 2025 (bình quân còn 14,03 tiêu chí/xã); có 213/957 thôn được công nhận đạt chuẩn khu dân cư/thôn kiểu mẫu; 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 1 xã nông thôn mới kiểu mẫu.
Điều đáng nói là trong khi hầu hết địa phương đang rất cần Tỉnh tăng mức hỗ trợ kinh phí để có điều kiện triển khai nhiều phần việc nhằm duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí NTM thì trên thực tế có một số nơi lại không sử dụng hoặc tiêu không hết vốn do tỉnh hỗ trợ để thực hiện công tác này. Hiện nguồn kinh phí chưa giải ngân còn lại rất lớn, kể cả nguồn kinh phí năm 2022 chuyển sang. Việc chậm giải ngân sẽ ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, lãng phí nguồn lực, tác động lớn đến các đối tượng được thụ hưởng chính sách từ chương trình NTM.
Theo Kế hoạch số 530/KH-UBND ngày 02/02/2023 của UBND tỉnh Quảng Nam về thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM năm 2023, Tỉnh phấn đấu đến cuối năm 2023 có thêm ít nhất 07 xã đạt chuẩn NTM, nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM lên ít nhất 130 xã, đạt tỷ lệ 67%; có thêm ít nhất 15 xã NTM nâng cao; 01 xã đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu; có thêm ít nhất 80 thôn đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu; các huyện NTM phấn đấu đạt từ 5-6 tiêu chí cấp huyện trở lên.
Thời gian còn lại của năm 2023 không còn nhiều, trước tình trạng trên, lãnh đạo UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương tập trung, quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo thực hiện chương trình nông thôn mới (NTM). Theo đó yêu cầu rà soát lại các nội dung, nhiệm vụ, kế hoạch vốn đã được giao trong chương trình NTM năm 2023 (kể cả vốn năm 2022 chuyển sang) để tập trung thực hiện. Những nội dung, nhiệm vụ khả năng không hoàn thành thì báo cáo cấp có thẩm quyền để điều chuyển sang các nhiệm vụ khác trong chương trình NTM, đảm bảo việc sử dụng nguồn lực hiệu quả; tập trung chỉ đạo sử dụng hết, hiệu quả nguồn kinh phí được giao, nhất là nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ. Lãnh đạo UBND cũng cho biết, sẽ xem xét kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan nếu các sở, ngành, địa phương được giao vốn mà không sử dụng hết nguồn kinh phí chương trình NTM được giao./.
B.N