Trước tình hình thị trường có nhiều biến động, hướng đến phát triển ngành lúa gạo bền vững, hiệu quả cao, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, ngay đầu tháng 3/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về việc đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa, gạo bền vững, minh bạch, hiệu quả trong tình hình mới.
Chỉ thị cho biết, năm 2023, thị trường lương thực toàn cầu có nhiều biến động bất thường, nhưng với sự chỉ đạo điều hành sát sao, linh hoạt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành trung ương và địa phương, cùng sự nỗ lực bền bỉ của người nông dân, sự kiên trì của doanh nghiệp, cùng các giải pháp khơi thông thị trường, lưu thông hàng hoá, ngành lúa gạo đã đạt được kết quả đáng ghi nhận cả về sản xuất và xuất khẩu, góp phần quan trọng đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia. Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành hàng lúa gạo còn một số tồn tại, hạn chế cần sớm có giải pháp khắc phục, như: Chưa chủ động được nguồn vật tư đầu vào, giá cả chưa được kiểm soát chặt chẽ, luôn ở mức cao, tỷ lệ cơ giới hóa ở nhiều khâu sản xuất thấp, tỷ lệ tổn thất sau thu hoạch cao đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất và tính cạnh tranh của mặt hàng lúa gạo. Chuỗi liên kết sản xuất giữa người nông dân và doanh nghiệp chưa chặt chẽ, thiếu tính bền vững. Chưa đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, vẫn phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống.
Sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa, gạo bền vững, minh bạch, hiệu quả
Những tháng đầu năm 2024, tình hình thị trường lúa gạo khu vực và thế giới diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến tâm lý một số doanh nghiệp và người nông dân. Mặc dù vậy, tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn thuận lợi, nhu cầu gạo của các nước trong khu vực và trên thế giới vẫn duy trì ở mức cao do tác động của hiện tượng El Nino và xung đột vũ trang. Tuy nhiên, tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đang thu hoạch lúa vụ Đông Xuân nhưng có hiện tượng doanh nghiệp chờ đợi giá lúa xuống thấp còn, người dân mong muốn bán được giá lúa cao như các tháng cuối năm 2023. Dự báo nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm mất cơ hội xuất khẩu gạo của các doanh nghiệp và ảnh hưởng đến sản xuất, thu nhập của người trồng lúa.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng các Bộ, cơ quan liên quan, các địa phương, Hiệp hội Lương thực Việt Nam và doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh xuất khẩu gạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 05/08/2023; đồng thời tập trung chỉ đạo quyết liệt, thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể để đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa gạo lành mạnh, minh bạch, phản ứng linh hoạt, kịp thời trong tình hình hiện nay. Đáng chú ý, Chỉ thị cũng nhấn mạnh việc triển khai có hiệu quả một số chính sách phát triển ngành lúa gạo, như: Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”; Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030. Đồng thời, các ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận nguồn tín dụng với lãi suất ưu đãi, đáp ứng đủ nhu cầu tín dụng phục vụ thu mua lúa và xuất khẩu gạo.
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2023, diện tích lúa của Việt Nam ước đạt 7,12 triệu ha, tăng 10,1 nghìn ha so với năm 2022; năng suất lúa ước đạt 61 tạ/ha, tăng 1 tạ/ha; sản lượng lúa đạt 43,5 triệu tấn, tăng 0,8 triệu tấn; chiếm gần 91% trong tổng sản lượng lương thực có hạt (47,9 triệu tấn) năm 2023. Tổng kim ngạch gạo xuất khẩu của Việt Nam đạt 8,33 triệu tấn gạo với trị giá 4,8 tỷ USD, tăng 17,4% về lượng và 39,4% về trị giá so với năm 2022.
Tính đến trung tuần tháng 2/2024, cả nước gieo cấy được 2.557,4 nghìn ha lúa đông xuân. Các địa phương phía Nam đã cơ bản hoàn thành gieo cấy lúa đông xuân và bắt đầu thu hoạch ở một số trà lúa sớm. Lúa đông xuân phát triển khá tốt, những trà lúa chính vụ đang trong giai đoạn đẻ nhánh, làm đòng, ngậm sữa./. |
P.V