Theo đánh giá, trong những năm qua sự phát triển của kinh tế tập thể Bình Định đã đạt được một số kết quả nhất định. Khu vực hợp tác xã được củng cố về mặt tổ chức, bộ máy quản lý gọn nhẹ hơn, chủ yếu làm một số dịch vụ cơ bản phục vụ sản xuất nông nghiệp; tiếp tục đóng vai trò tạo nền tảng phục vụ sản xuất đối với kinh tế hộ tại địa phương.
Kết quả từ Tổng điều tra Kinh tế năm 2021 tại Bình Định cho thấy, số lượng HTX thành lập mới của tỉnh tăng không nhiều; các HTX kiểu cũ cơ bản được chuyển đổi; quy mô và trình độ; tình trạng yếu kém của khu vực kinh tế tập thể từng bước được khắc phục... Xuất hiện nhiều mô hình hợp tác xã mới đã được đưa vào hoạt động như: HTX dịch vụ môi trường, HTX tiểu thủ công nghiệp, HTX vận tải... Một số HTX yếu kém đã được quan tâm sắp xếp lại cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Bên cạnh những mặt đạt được, khu vực HTX vẫn còn nhiều tồn tại hạn chế, trong đó nổi bật là quy mô HTX nhỏ về lao động, nguồn vốn đầu tư, doanh thu và chỉ tập trung chủ yếu vào hoạt động nông nghiệp.
Số lượng hợp tác xã hiện có 193 đơn vị, với 2.063 lao động tham gia. So với năm 2016, số lượng không biến động, tuy nhiên số lao động giảm mạnh 26,24% (-734 người). Trong khi đó, bình quân hàng năm giai đoạn 2016-2020, số lao động giảm 7,33%/năm. Nguyên nhân chính là do một số hợp tác xã hoạt động không hiệu quả, thu hẹp sản xuất, số lượng thành viên giảm dần qua từng năm. Phần lớn hợp tác xã hoạt động trong ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 59,07%, ngành công nghiệp và xây dựng chiếm 7,25% và ngành dịch vụ chiếm 33,68%.
Trong số 193 HTX đang hoạt động có 114 HTX nông, lâm nghiệp, giảm 1,7%, chiếm 59,1%; có 14 HTX sản xuất công nghiệp, tăng 55,6%, chiếm 7,2%; có 65 HTX dịch vụ, giảm 4,4%, chiếm 33,7% tổng số HTX.
Tổng số lao động tham gia trong các HTX đang hoạt động là 2.063 người, giảm 26,24% (-734 người); trong đó, HTX nông, lâm nghiệp là 1.017 người, chiếm 49,3% trong tổng số lao động HTX, giảm 24,6%. Quy mô lao động bình quân 10,7 người/HTX, giảm 26,2% (-3,8 người/HTX) so với năm 2016.
Các số liệu thống kê cho thấy hiệu quả sản xuất kinh doanh của HTX giai đoạn 2016-2020 có xu hướng giảm ở cả 3 khu vực kinh tế. Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản năm 2020 khu vực HTX đạt 0,6% (thấp hơn mức 1,26% của năm 2016), trong đó đạt cao nhất là ngành công nghiệp với 2,33% (giảm hơn mức 6,82% của năm 2016). Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu cũng giảm từ mức 4,73% năm 2017 xuống còn 3,24% năm 2020; trong đó, ngành công nghiệp có sự sụt giảm đáng kể (năm 2016 đạt 8,14%, năm 2020 chỉ còn 3,94%).
So với 14 tỉnh Khu vực Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung, số lượng hợp tác xã của Bình Định xếp thứ 9. Tổng số lao động tham gia xếp thứ 8 với tốc độ giảm bình quân 7,33%/năm. So với 5 tỉnh kinh tế trọng điểm miền Trung, số lượng xếp thứ 4 và lao động xếp thứ 3./.
PV (Theo kết quả Tổng điều tra Kinh tế 2021, tỉnh Bình Định)