Là một trong những giải pháp quan trọng thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, Chương trình mỗi xã một sản phẩm đã được tỉnh Bến Tre nghiêm túc thực hiện hiệu quả. Trong đó, việc tập trung nâng cao giá trị trong chuỗi sản phẩm OCOP của Tỉnh đã bước đầu gặt hái được nhiều thành tựu.
Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 919/QĐ-TTg ngày 01/8/2022 đã xác định đây là chương trình trọng tâm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị; là giải pháp và nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng Nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021-2025.
Nhằm đẩy mạnh và nâng cao giá trị của sản phẩm đặc sản địa phương theo chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025, tỉnh Bến Tre đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất, đặc biệt chú trọng phát triển tài sản trí tuệ nhằm nâng cao giá trị hàng hóa, nhất là các mặt hàng nông sản địa phương. Theo đó, mục tiêu đặt ra của Bến Tre đó là: Phát triển sản phẩm OCOP nhằm khơi dậy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân; góp phần tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ và du lịch nông thôn; thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển bền vững, trên cơ sở tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn, bảo tồn các giá trị văn hóa, quản lý tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học, cảnh quan và môi trường nông thôn, góp phần xây dựng NTM đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.
Chương trình OCOP tại Bến Tre đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận
Với nhiều sản phẩm đặc trưng của địa phương như: Dừa, bưởi, thủy - hải sản, thủ công mỹ nghệ..., Bến Tre có nhiều lợi thế để triển khai Chương trình OCOP. Trong vai trò là 1 trong 12 tỉnh/thành phố được Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG chỉ đạo thí điểm xây dựng Chương trình OCOP, Bến Tre đã xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch, đề án phát triển sản phẩm OCOP, chú trọng phát triển sản phẩm theo chuỗi giá trị nhằm sớm đạt được mục tiêu đề ra trong Chương trình MTGQ xây dựng NTM của Chính phủ; trong đó có Đề án Chương trình OCOP Bến Tre, định hướng đến năm 2030 (Chương trình OCOP Bến Tre).
Kế hoạch thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 do Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre ban hành đã xác định mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, toàn tỉnh có ít nhất 200 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn từ 3 sao trở lên, trong đó có 30 sản phẩm đạt 5 sao (hoặc tiềm năng 5 sao); Nâng cấp ít nhất 20% sản phẩm OCOP đã được đánh giá, phân hạng; Ưu tiên phát triển đối với các chủ thể là hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó phấn đấu ít nhất có 20% chủ thể OCOP là hợp tác xã; Có ít nhất 10% chủ thể làng nghề có sản phẩm OCOP được công nhận, góp phần bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống của địa phương; 100% cán bộ phụ trách về OCOP các cấp huyện, xã; doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ sản xuất có đăng ký kinh doanh tham gia Chương trình được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức các chuyên đề thuộc Chương trình OCOP; Đối với nhóm sản phẩm dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch, phấn đấu có ít nhất 05 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên.
Để hiện thực hóa những mục tiêu và nhiệm vụ đã đặt ra, Bến Tre đã xây dựng và thực hiện đề tài “Xây dựng, quản lý và phát triển sản phẩm OCOP Bến Tre theo chuỗi giá trị”. Sau 2 năm triển khai thực hiện đề tài, tính đến tháng 1/2023, Bến Tre đã khảo sát 78 sản phẩm 3 sao trở lên, từ đó hoàn thiện, nâng cấp lên 4 sao và 5 sao. Đồng thời, tiến hành khảo sát 50 sản phẩm OCOP 4 sao, trong đó lựa chọn ra 16 sản phẩm nâng hạng lên 5 sao và 34 sản phẩm giữ nguyên hạng sao để điều chỉnh phiếu đăng ký sản phẩm, làm rõ phương án sản xuất kinh doanh, bổ sung các minh chứng về nguồn gốc nguyên liệu, hợp đồng phân phối sản phẩm, kế hoạch bảo vệ môi trường. Trong quá trình thực hiện, Tỉnh đã hỗ trợ xây dựng, chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng để nâng cao chất lượng sản phẩm; nâng cấp bộ nhận diện thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm; hỗ trợ xây dựng 30 bộ nhận diện nhãn hiệu của 30 cơ sở; hoàn thiện 10 đơn đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho 4 doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Bến Tre đẩy mạnh thực hiện xây dựng các trường thông tin truy xuất nguồn gốc, xúc tiến các hoạt động giao dịch thương mại điện tử trong và ngoài nước; Kê khai thông tin truy xuất nguồn gốc, in ấn tem nhãn, mã số, mã vạch, QR-code cho 95 sản phẩm; Hỗ trợ các hộ sản xuất, tổ chức kinh doanh tham gia phiên chợ về lương thực, thực phẩm. Đồng thời, Tỉnh thiết lập kênh phân phối ổn định tại chợ đầu mối bán sỉ và siêu thị bán lẻ như: Chợ đầu mối Thủ Đức, Chợ đầu mối Bình Điền, Chợ đầu mối Đà Nẵng, Siêu thị Co.op.
Các đơn vị sản xuất sản phẩm OCOP được hướng dẫn sản xuất kinh doanh, hoàn thiện quy trình sản xuất, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng (tập trung vào các chứng chỉ như ISO 9001:2015, ISO 14000, ISO 22000...), giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm và xử lý khi có vấn đề phát sinh; 95 sản phẩm OCOP của Tỉnh được nâng cấp và hoàn thiện câu chuyện sản phẩm dựa trên lịch sử hình thành và quy trình sản xuất, qua đó đã phản ánh được nét độc đáo của sản phẩm gắn liền với bản sắc của địa phương và lịch sử hình thành của chính chủ thể tạo ra sản phẩm. Ngoài ra, Bến Tre đã phối hợp với các chủ thể sản xuất đưa sản phẩm OCOP đạt 5 sao của Tỉnh quảng bá, bán hàng trên sàn giao dịch thương mại điện tử (lazala); quảng bá sản phẩm 4 sao trên website: tamnongmarket.com…
Đến nay, các sản phẩm OCOP của Bến Tre đã tạo động lực mới trong phát triển sản phẩm hàng hóa, đặc biệt là hàng nông sản. Thông qua chương trình OCOP, những hộ sản xuất nhỏ, tổ hợp tác, hợp tác xã không chỉ có điều kiện tiếp cận thị trường, đưa sản phẩm đến người tiêu dùng, tạo giá trị tăng thêm mà còn hướng đến việc tạo ra các sản phẩm mới. Không những vậy, các sản phẩm OCOP còn góp phần thu hút, phát triển du lịch (thông qua các địa điểm bán sản phẩm OCOP và đặc sản Bến Tre), qua đó nâng cao thu nhập cho người dân. Nhiều sản phẩm OCOP đã được nhận diện nhãn hiệu sản phẩm, bảo hộ kiểu dáng, ứng dụng truy xuất nguồn gốc và được chứng nhận bởi hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến cho các sản phẩm đạt chứng nhận OCOP của tỉnh, góp phần quan trọng phát triển sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị.
Để Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh lan tỏa rộng hơn, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp, Bến Tre tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tăng cường thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức như thông qua hệ thống truyền thanh từ thành phố đến cơ sở, tuyên truyền thông qua sinh hoạt các tổ hội về nội dung, mục tiêu, tầm quan trọng của Chương trình. Tăng cường công tác hướng dẫn, hỗ trợ cơ sở kinh doanh, doanh nghiệp tham gia các hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh để giới thiệu sản phẩm, mở rộng kết nối thị trường với các doanh nghiệp lớn. Thực hiện kịp thời công tác hỗ trợ, hướng dẫn cơ sở sản xuất, doanh nghiệp lập hồ sơ đăng ký xét, đánh giá sản phẩm đạt tiêu chí OCOP, đồng thời gửi về Tỉnh xem xét công nhận đảm bảo qui trình, qui định. Kỳ vọng đến cuối giai đoạn 2021-2025, Bến Tre sẽ thành công trong xây dựng và nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm OCOP, góp phần vào thành công của Chương trình MTQG xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh./.
Thu Hiền