Với mục tiêu thúc đẩy hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong khuôn khổ của Dự án Hỗ trợ kỹ thuật chương trình Thúc đẩy phát triển doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) thực hiện tại Việt Nam giai đoạn 2019-2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với ADB xây dựng Sách Trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do nữ làm chủ.
Tại Hội thảo công bố "Thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp thông qua tháo gỡ các rào cản: Sách Trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do nữ làm chủ tại Việt Nam", Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, tại Việt Nam, 98% tổng số doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, trong đó 20% các doanh nghiệp nhỏ và vừa là do phụ nữ làm chủ. Lực lượng này có vai trò quan trọng trong tạo việc làm, cải thiện thu nhập cho người lao động, góp phần tích cực giảm đói nghèo và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Ở góc độ phát triển xã hội, các doanh nghiệp nhỏ và vừa là do phụ nữ làm chủ góp phần tăng vị thế của phụ nữ, tăng đầu tư cho y tế, giáo dục của trẻ em, nhất là các trẻ em gái, làm tăng lợi ích xã hội, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.
Các đại biểu thực hiện nghi thức công bố Sách Trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam
Theo Thứ trưởng Trần Duy Đông, trong giai đoạn 2012-2022, số lượng doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ liên tục tăng với tốc độ ít nhất 2%/năm, cao hơn so với tốc độ tăng trung bình của khu vực doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp do nữ làm chủ đa số có quy mô siêu nhỏ và nhỏ; số doanh nghiệp quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt các chuỗi cung ứng còn ít.
Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận các nguồn lực; sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, năng lực kinh doanh, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Bên cạnh đó, doanh nhân nữ vẫn phải đối diện với các thách thức, rào cản xuất phát từ một số định kiến xã hội và hủ tục truyền thống.
Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Chính phủ về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, thời gian qua Bộ Kế hoạch và Đầu tư luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp để lắng nghe, tổng hợp và nghiên cứu đề xuất trình Chính phủ kịp thời ban hành nhiều chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn, rào cản, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ.
Thứ trưởng Trần Duy Đông đánh giá cao nghiên cứu Sách Trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam với sự hỗ trợ kỹ thuật của ADB, đồng thời mong muốn các phát hiện và khuyến nghị của Sách Trắng sẽ là những thông tin hữu ích cho cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan nghiên cứu, tham khảo nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nhân nữ phát triển tương xứng với tiềm năng và vai trò của khu vực này; qua đó góp phần quan trọng đạt được các mục tiêu về bình đẳng giới và phát triển bền vững của quốc gia.
Sách Trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ do ADB dự thảo, với sự hợp tác chặt chẽ từ Cục Phát triển Doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Đây là ấn phẩm nghiên cứu dựa trên cơ sở dữ liệu quốc gia đầu tiên về khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ được lồng ghép thu thập từ Tổng Điều tra kinh tế Việt Nam.
Sách trắng phân tích tình hình hoạt động của doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam và các rào cản mà họ đang gặp phải. Đồng thời, rà soát khung pháp lý hiện tại, bao gồm các chính sách hỗ trợ, khoảng trống pháp lý, và một số tồn tại trong thực thi đã ảnh hưởng tới hoạt động và tăng trưởng của các doanh nghiệp thuộc khu vực này.
Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đưa ra định nghĩa về doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ là nhóm doanh nghiệp đặc thù, và các doanh nghiệp này được ưu tiên tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Chính phủ. Tuy nhiên, trên thực tế, các doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ còn gặp nhiều rào cản xã hội, thách thức, và hạn chế, trong đó có khó khăn về tiếp cận vốn. Khung pháp lý cần tiếp tục được rà soát, hoàn thiện theo hướng quy định rõ ràng hơn cho đối tượng doanh nghiệp này.
Dựa trên kiến thức và thông lệ quốc tế, Sách Trắng đưa ra các khuyến nghị giúp giải phóng tiềm năng chưa được khai phá của doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam.
Những khuyến nghị này bao gồm: (i) xây dựng cơ sở dữ liệu phân tách theo giới, (ii) đưa khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ vào một số văn bản quy phạm pháp luật cụ thể, bao gồm Luật Bình đẳng Giới, (iii) các biện pháp khả thi với lăng kính giới để thi hành Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, và (iv) tập trung nhiều hơn vào các hoạt động phổ biến kiến thức và nâng cao nhận thức, bao gồm thúc đẩy tinh thần doanh nhân và thúc đẩy hình mẫu của các nữ doanh nhân thành công.
Các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ đóng vai trò hết sức to lớn trong nỗ lực của quốc gia nhằm thực hiện mục tiêu về phát triển bao trùm và bền vững. Do vậy, cuốn Sách Trắng được kỳ vọng không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về những cơ hội và thách thức của doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ mà còn đặt nền tảng cho các sáng kiến nghiên cứu và hoạch định chính sách trong tương lai, nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của nhóm doanh nghiệp này./.
PV