Khảo sát mức sống dân cư là cuộc điều tra được ngành Thống kê thực hiện nhằm thu thập thông tin phục vụ tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia về mức sống hộ dân cư đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê trong việc đánh giá thực trạng đời sống của dân cư. Khảo sát mức sống dân cư năm 2024 có điểm khác biệt đó là, ngoài thu thập thông tin phục vụ mục đích kể trên còn thu thập thêm thông tin tính quyền số cho điều tra Giá tiêu dùng (CPI) giai đoạn 2025-2030.
Theo giải thích thuật ngữ của ngành Thống kê, quyền số tính CPI là tỷ trọng chi tiêu cho các nhóm hàng hoá và dịch vụ trong tổng chi tiêu của dân cư của năm được chọn làm gốc so sánh. Quyền số này được sử dụng cố định trong 5 năm. Sau mỗi chu kỳ 5 năm, danh mục mặt hàng đại diện, quyền số lại được cập nhật cho phù hợp với thị trường tiêu dùng và cơ cấu chi tiêu cho đời sống hàng ngày của người dân trong thời kỳ hiện tại.
Khảo sát mức sống dân cư năm 2024 (KSMS 2024) là cuộc điều tra mẫu được thiết kế theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng, cỡ mẫu gồm 72.054 hộ. Trong đó, 37.596 hộ để thu thập thông tin về thu nhập, nghèo đa chiều và chi mua/đổi hàng hóa/dịch vụ tiêu dùng để tính toán quyền số chỉ số giá tiêu dùng (viết gọn là hộ thu nhập và quyền số chỉ số giá tiêu dùng); 9.399 hộ được thu thập thông tin về thu nhập, nghèo đa chiều và chi tiêu (viết gọn là hộ thu nhập chi tiêu); và 25.059 hộ thu thập thông tin về chi mua/đổi hàng hóa/dịch vụ tiêu dùng để tính quyền số chỉ số giá tiêu dùng (viết gọn là hộ quyền số chỉ số giá tiêu dùng). Hộ khảo sát được chọn từ 4.177 địa bàn của Mẫu chủ 2019 theo phương pháp ngẫu nhiên hệ thống. Mẫu của KSMS 2024 gồm 2 nhóm mẫu, cụ thể như sau:
Nhóm mẫu 1 gồm 46.995 hộ dân cư được chọn từ 3133 địa bàn của Khảo sát mức sống dân cư 2024, được chia làm 2 phần: Phần 1 có 37.596 hộ thu nhập và quyền số chỉ số giá tiêu dùng. Phần 2 có 9.399 hộ thu nhập chi tiêu.
Nhóm mẫu 2 gồm 25.059 hộ quyền số chỉ số giá tiêu dùng, được chia làm 2 phần: Phần 1 có 9.399 hộ quyền số chỉ số giá tiêu dùng được chọn trong 3.133 địa bàn của Khảo sát mức sống dân cư 2024, mỗi địa bàn chọn 3 hộ ngoài các hộ đã được chọn cho Mẫu 1. Phần 2 có 15.660 hộ quyền số chỉ số giá tiêu dùng được chọn trong 1.044 địa bàn (ngoài mẫu Khảo sát mức sống dân cư 2024) từ Mẫu chủ 2019, mỗi địa bàn chọn 15 hộ.
Mẫu khảo sát được thiết kế theo 2 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Chọn địa bàn khảo sát: Chọn 4.177 địa bàn khảo sát, cụ thể như sau:
Mẫu 1 chọn 3.133 địa bàn, trong đó chia làm 4 nhóm: (i) Nhóm 1 gồm 25% địa bàn được chọn lại từ các địa bàn đã được khảo sát chỉ trong Khảo sát mức sống dân cư năm 2022; (ii) Nhóm 2 gồm 25% địa bàn được chọn lại từ các địa bàn đã được khảo sát cả trong Khảo sát mức sống dân cư năm 2022 và 2023; (iii) Nhóm 3 gồm 25% địa bàn được chọn lại từ các địa bàn đã được khảo sát chỉ trong Khảo sát mức sống dân cư năm 2023; (iv) Nhóm 4 gồm 25% được chọn mới từ mẫu chủ.
Mẫu 2 chọn 1.044 địa bàn từ Mẫu chủ 2019, không trùng địa bàn của Khảo sát mức sống dân cư 2024.
Giai đoạn 2: Chọn hộ khảo sát, cụ thể như sau:
Một là, đối với địa bàn được chọn lại từ KSMS 2022, 2023: Chọn tất cả các hộ đã được khảo sát tương ứng với 3 nhóm mẫu (1), (2) và (3). Đối với trường hợp các hộ đã khảo sát không đủ 15 hộ một địa bàn thì chọn hộ bổ sung, thay thế theo nguyên tắc ngẫu nhiên hệ thống được hướng dẫn tại Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ KSMS 2024.
Hai là, đối với địa bàn được chọn mới: Chọn 20 hộ từ bảng kê danh sách các hộ của địa bàn được chọn (sau khi đã được cập nhật) theo phương pháp ngẫu nhiên hệ thống. Từ 20 hộ được chọn này, chọn 15 hộ chính thức (gồm: 12 hộ thu nhập và quyền số chỉ số giá tiêu dùng và 3 hộ thu nhập chi tiêu) và 5 hộ dự phòng, chi tiết về chọn mẫu được đề cập trong Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ KSMS 2024.
Ba là, đối với địa bàn thuộc Mẫu 2 Phần 1: Mỗi địa bàn chọn 3 hộ theo phương pháp ngẫu nhiên hệ thống ngoài các hộ đã được chọn cho Mẫu 1.
Bốn là, đối với địa bàn thuộc Mẫu 2 Phần 2: Chọn 20 hộ từ bảng kê danh sách các hộ của 1 044 địa bàn được chọn (sau khi đã được cập nhật) theo phương pháp ngẫu nhiên hệ thống. Từ 20 hộ được chọn này, chọn 15 hộ chính thức và 5 hộ dự phòng.
Địa bàn và mẫu khảo sát được phân bổ cho 4 kỳ để tổ chức thu thập số liệu vào các tháng 2, 5, 8 và 11 năm 2024, cụ thể ở cấp độ toàn quốc như sau:
|
Điểm mới trong KSMS 2024: KSMS 2024 bổ sung thêm mục đích thu thập thông tin tính quyền số chỉ số giá tiêu dùng. Do đó, về quy mô mẫu, KSMS 2024 bổ sung 1.044 địa bàn điều tra phục thu thu thập thông tin tính quyền số chỉ số giá tiêu dùng; bổ sung 25.059 hộ mẫu (trong đó gồm: 9.399 hộ từ 3.133 địa bàn KSMS + 15.660 hộ của 1.044 địa bàn chọn bổ sung). Về câu hỏi khảo sát, bổ sung câu hỏi và mặt hàng tiêu dùng để thu thập để tính quyền số chỉ số giá tiêu dùng (các khoản chi tiêu dùng được hỏi chi tiết hơn Chi tiêu trong KSMS)./. |
Nguồn: Cục Thu thập dữ liệu và ứng dụng CNTT thống kê