Theo Financial Times, các vụ phá sản doanh nghiệp đang gia tăng với tốc độ hai con số ở hầu hết nền kinh tế tiên tiến, do lãi suất tăng cao và các chính phủ rút lại những biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp trị giá hàng nghìn tỷ USD thời đại dịch.
Theo thông tin thống kê từ các tòa án cho thấy, sau một thập kỷ suy giảm, số vụ phá sản doanh nghiệp ở Mỹ đã tăng 30% trong 12 tháng kể từ tháng 9/2023 so với cùng kỳ năm trước.
Đức - nền kinh tế lớn nhất EU - ghi nhận tỷ lệ doanh nghiệp phá sản tăng 25% trong 9 tháng đầu năm 2023. Văn phòng thống kê quốc gia Đức Destatischo biết, kể từ tháng 6, số vụ phá sản liên tục tăng với "tốc độ hai con số so với cùng kỳ năm trước".
Ảnh minh họa
Theo Eurostat, trên toàn khu vực EU, tình trạng vỡ nợ của doanh nghiệp trong 9 tháng đầu năm nay tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất trong 8 năm.
Neil Shearing, nhà kinh tế trưởng tại Capital Economics cho rằng, lãi suất cao hơn cùng với sự sụp đổ của các công ty "xác sống" - những công ty không có sẵn tiền mặt để trả nợ - đã thúc đẩy làn sóng này. Bên cạnh đó, các yếu tố như lãi nợ và sự rút lui của chính sách hỗ trợ thời đại dịch, cũng như hóa đơn năng lượng cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực sử dụng nhiều năng lượng... là nguyên nhân khiến làn sóng phá sản của các doanh nghiệp trên toàn cầu tăng mạnh. Theo giới phân tích, các ngành có tỷ lệ vỡ nợ gia tăng lớn nhất gồm vận tải và khách sạn.
Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), trong năm 2020 và 4 tháng đầu năm 2021, các doanh nghiệp đã vượt qua thời kỳ suy thoái nhanh chóng do đại dịch gây ra nhờ các chương trình hỗ trợ lớn của chính phủ dành cho các công ty và hộ gia đình lên tới hàng chục nghìn tỷ USD.
Ông Shearing cảnh báo rằng, làn sóng phá sản sẽ tiếp tục diễn ra khi nhiều doanh nghiệp đến kỳ đáo hạn nợ với lãi suất cao hơn trong những tháng tới, ngay cả khi việc tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương được dự báo đã lên đến đỉnh điểm.
Theo các nhà phân tích, sự gia tăng các vụ phá sản sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế toàn cầu và tăng trưởng việc làm trong vài năm tới. Susannah Streeter, nhà phân tích đầu tư cấp cao tại công ty quản lý tài sản Hargreaves Lansdown cho biết, mặc dù sự gia tăng làn sóng phá sản doanh nghiệp một phần là do các công ty "xác sống" phải đóng cửa, tuy nhiên, việc thắt chặt chính sách tiền tệ nhanh chóng cũng sẽ đẩy nhiều công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp vừa và nhỏ đến bờ vực thẳm, có thể gây ra hậu quả lâu dài cho tăng trưởng.
Cơ quan xếp hạng Moody's dự kiến, tỷ lệ vỡ nợ cấp độ đầu cơ toàn cầu sẽ tiếp tục tăng vào năm 2024 sau khi đạt 4,5% trong 12 tháng tính đến tháng 10, cao hơn mức trung bình lịch sử là 4,1%.
David Hamilton, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu và phân tích tại Moody's cho rằng, vốn tín dụng sẽ trở nên đắt hơn hoặc đơn giản là khó tiếp cận hơn.
Công ty dịch vụ tài chính Allianz của Đức dự báo, tốc độ tăng trưởng vỡ nợ toàn cầu sẽ đạt 10% vào năm tới, sau khi tăng 6% vào năm 2023.
Maxime Lemerle, chuyên gia phân tích tại Allianz Research, cho biết: "Chúng tôi quan sát thấy sự gia tăng về tình trạng doanh nghiệp vỡ nợ ở hầu hết các quốc gia trên thế giới".
Theo các cơ quan thống kê quốc gia, số vụ phá sản đã tăng hơn 30% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái tại Pháp, Hà Lan và Nhật Bản. Nhóm OECD gồm hầu hết các quốc gia giàu có có trụ sở tại Paris cho biết, ở một số quốc gia - bao gồm các quốc gia Bắc Âu như Đan Mạch, Thụy Điển và Phần Lan - tỷ lệ phá sản doanh nghiệp đã vượt quá mức trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 - 2009.
Tại Anh và xứ Wales, cơ quan Dịch vụ Phá sản cho biết, tình trạng mất khả năng thanh toán trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 9 cũng đạt mức cao nhất kể từ năm 2009.
Allianz Research cảnh báo, các lĩnh vực khách sạn, vận tải và bán lẻ sử dụng nhiều lao động đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ngoài ra, các ngành công nghiệp nhạy cảm hơn với việc tăng lãi suất, chẳng hạn như bất động sản và xây dựng, cũng sẽ chịu nhiều áp lực.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, trợ cấp năng lượng và các biện pháp khác sẽ giúp nhiều doanh nghiệp trụ vững, có nghĩa là đỉnh điểm của tình trạng vỡ nợ khó có thể cao như những đợt suy thoái doanh nghiệp trước đây. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đã tích lũy được nguồn tiền mặt tốt và đảm bảo được các hợp đồng tài trợ giá rẻ khi lãi suất thấp. Nền kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng và tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp lịch sử ở hầu hết các nền kinh tế lớn./.
PV