Ngày 01/4/2024, Tổng cục Thống kê sẽ thực hiện Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024. Một trong những nhân tố quan trọng để thực hiện thành công cuộc điều tra là các điều tra viên (ĐTV). Đây là lực lượng trực tiếp thực hiện thu thập thông tin tại địa bàn, góp phần quyết định mức độ chính xác của số liệu trong phiếu điều tra.
ĐTV được tuyển chọn là những người có tinh thần trách nhiệm cao, có trình độ học vấn từ trung học phổ thông trở lên (những nơi khó khăn, có thể lấy người có trình độ trung học cơ sở). Các địa phương được khuyến khích chọn ĐTV là nữ, ưu tiên tuyển chọn ĐTV đã tham gia các cuộc điều tra thống kê gần đây. Để đảm bảo tính chính xác của thông tin được thu thập, các địa phương không nên sử dụng cán bộ đang quản lý tài liệu đăng ký hộ khẩu, hộ tịch, ghi chép ban đầu về dân số hoặc chuyên trách công tác dân số và kế hoạch hoá gia đình làm ĐTV. Trong trường hợp đặc thù phải tuyển chọn ĐTV từ nơi khác đến, các Cục Thống kê địa phương thuê người sở tại thông thạo địa bàn để dẫn đường giúp ĐTV tiếp cận các hộ điều tra. Tại các địa bàn vùng cao, vùng sâu, vùng xa có người dân tộc không nói được tiếng phổ thông thì thuê người dẫn đường kiêm phiên dịch để giúp ĐTV. Trung bình 01 ĐTV sẽ thực hiện thu thập thông tin tại 3 địa bàn điều tra (ĐBĐT).
Trong quá trình điều tra, ĐTV phải thực hiện những nhiệm vụ cụ thể đối với từng giai đoạn của điều tra.
Giai đoạn chuẩn bị
Đây là giai đoạn đầu tiên và cũng là giai đoạn quan trọng, trang bị kiến thức, kỹ năng cho ĐTV. Để có đầy đủ kiến thức và kỹ năng tốt trong thực hiện điều tra, các ĐTV cần tham dự đầy đủ, nghiêm túc các buổi tập huấn nghiệp vụ; chú ý nghe giảng, nghiên cứu kỹ tài liệu, tích cực tham gia các phiên thảo luận, liên hệ với tình hình thực tế của địa phương để nắm vững phạm vi trách nhiệm của mình, cụ thể hoá các vấn đề nghiệp vụ và phương pháp điều tra, ghi chép và bảo quản tài liệu, phương tiện điều tra. ĐTV phải lưu giữ các tài liệu tập huấn (Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ, phiếu điều tra) để sử dụng trong quá trình điều tra.
Bên cạnh đó, các ĐTV cần nhận đầy đủ các tài liệu, phương tiện điều tra, thực hiện cài đặt phần mềm điều tra trên thiết bị di động; kiểm tra danh sách các ĐBĐT và các hộ mẫu được phân công.
Trước khi tiến hành điều tra, các ĐTV cần nhận bàn giao ĐBĐT trên thực địa, rà soát lại toàn bộ danh sách hộ đã được chọn mẫu (đối chiếu giữa sơ đồ nền xã/phường (nếu có) và thực tế); kiểm tra toàn bộ các ngôi nhà/căn hộ (kể cả nhà có người ở và không có người ở) trong ĐBĐT so với Bảng kê hộ để bổ sung các hộ và các nhân khẩu thực tế thường trú (viết gọn là NKTTTT) bị bỏ sót (chưa được cập nhật trong Bảng kê hộ) hoặc đã chuyển đi khỏi ĐBĐT; hẹn ngày đến hộ để phỏng vấn thu thập thông tin; phát hiện những hộ có thể đi vắng trong suốt thời gian điều tra thực địa để lập kế hoạch điều tra phù hợp. Tiếp đến là xây dựng lịch phỏng vấn từng hộ tại ĐBĐT.
Điều tra viên là lực lượng trực tiếp thực hiện thu thập thông tin tại địa bàn,
góp phần quyết định mức độ chính xác của số liệu trong phiếu điều tra
Giai đoạn điều tra
Trong giai đoạn này, các ĐTV cần tuyên truyền, giới thiệu mục đích, ý nghĩa của cuộc điều tra và khi tiếp xúc với hộ; phối hợp với các ĐTV khác và thực hiện sự chỉ đạo của giám sát viên (GSV) các cấp. Trong thời gian thực thi nhiệm vụ của mình, ĐTV phải chấp hành nghiêm chỉnh sự điều hành và ý kiến đóng góp của GSV các cấp; có tinh thần tương trợ, giúp đỡ các ĐTV khác về nghiệp vụ cũng như công việc chung.
Tiếp theo, ĐTV cần thực hiện đúng phương pháp thu thập thông tin là phỏng vấn trực tiếp, chủ hộ (hoặc người trưởng thành am hiểu về các thành viên trong hộ khi chủ hộ đi vắng) là người cung cấp thông tin của hộ và thành viên hộ. Đối với những thông tin về thành viên hộ mà chủ hộ không nắm chắc, ĐTV gặp và phỏng vấn trực tiếp thành viên hộ để thu thập thông tin. Khi thu thập thông tin về nhà ở, ĐTV hỏi chủ hộ (hoặc người cung cấp thông tin) kết hợp với quan sát trực tiếp ngôi nhà hoặc căn hộ để nhập thông tin vào phiếu điều tra. Đối với thông tin về lịch sử sinh phải hỏi trực tiếp đối tượng điều tra là nữ từ 10 - 49 tuổi. Đối với những người tạm vắng trong suốt thời gian điều tra, ĐTV có thể hỏi những người khác trong hộ, hoặc dựa vào những tài liệu do người thân hoặc chính quyền cung cấp để nhập thông tin vào phiếu điều tra.
Các ĐTV cần phỏng vấn đầy đủ các hộ thuộc ĐBĐT đã được giao phụ trách: Việc phỏng vấn ghi thông tin vào phiếu phải tuân thủ đúng những quy định về nghiệp vụ và quy trình phỏng vấn, bảo đảm không điều tra trùng hoặc bỏ sót ĐTĐT, cũng như không bỏ sót các câu hỏi trên phiếu điều tra; Bật định vị thiết bị trong khi tiến hành phỏng vấn;
Công tác điều tra tại địa bàn được thực hiện trong vòng 30 ngày (bao gồm cả thời gian di chuyển trong địa bàn), bắt đầu từ ngày 01/4/2024. Trong suốt quá trình điều tra, ĐTV cần bảo đảm thực hiện đúng quy trình phỏng vấn để thu thập thông tin một cách đầy đủ và chính xác, đồng thời cần kiểm soát tốc độ phỏng vấn nhằm bảo đảm tiến độ điều tra theo đúng quy định.
Khi hoàn thành phỏng vấn hộ, ĐTV cần kiểm tra lại các phiếu đã phỏng vấn, kiểm tra câu trả lời của từng câu hỏi, bảo đảm không bỏ sót cũng như không thừa thông tin ở các câu hỏi, phát hiện các sai sót để sửa chữa kịp thời. Nếu cần thiết, ĐTV phải quay lại hộ để xác minh và sửa phiếu. Việc sửa lỗi phải thực hiện theo đúng quy định.
Cuối mỗi ngày điều tra, ĐTV phải kiểm tra lại tất cả các phiếu đã điều tra được trong ngày, kiểm tra lại các thông tin ghi trong phiếu bảo đảm đầy đủ, chính xác và hợp lý; lập kế hoạch trở lại hộ để xác minh thêm thông tin và hoàn thiện các phiếu chưa hoàn thành hoặc còn lỗi; giữ gìn và bảo quản các tài liệu điều tra sạch sẽ, an toàn, không được tiết lộ các thông tin đã điền trên phiếu điều tra cho người khác. ĐTV lưu ý nên thực hiện đồng bộ (gửi) dữ liệu điều tra về máy chủ thường xuyên trong quá trình điều tra vào cuối mỗi ngày.
Kết thúc điều tra
Sau khi hoàn thành công tác thu thập thông tin tại ĐBĐT, các ĐTV cần rà soát Bảng kê hộ nhằm phát hiện những hộ đã được chọn mẫu hoặc nhân khẩu thuộc ĐTĐT nhưng chưa được điều tra ghi phiếu, nếu có, phải tiến hành điều tra. Các ĐTV đặc biệt cần làm tốt công tác kiểm tra để bảo đảm các dữ liệu đã được đồng bộ (gửi) về máy chủ; lưu giữ phiếu hỏi và chương trình trên thiết bị di động đến ngày 10/6/2024./.
P.V