Được sự cho phép của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và hỗ trợ của Quỹ dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA), ngày 16/8/2023, tại Hà Nội, Tổng cục Thống kê phối hợp với UNFPA tổ chức Hội thảo quốc tế về quản lý hệ sinh thái dữ liệu, quản trị, giám hộ dữ liệu bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến, với mục đích trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và trong nước về những vấn đề chung trong quản lý, quản trị, giám hộ dữ liệu nhằm gia tăng giá trị của dữ liệu, giúp nâng cao nhận thức của các cơ quan sở hữu dữ liệu từ bộ, ngành và các đối tượng liên quan. Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương và Ông Rémi Nono Womdim, Trưởng Đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) và Phụ trách tạm thời Văn phòng Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam đồng chủ trì Hội thảo.
Tham dự trực tiếp tại Hội thảo có các Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê: Nguyễn Thanh Dương, Nguyễn Trung Tiến, Lê Trung Hiếu; Thủ trưởng các đơn vị thuộc Tổng cục; Lãnh đạo các phòng, ban của UNFPA tại Việt Nam; đại diện Văn phòng Chính phủ, các bộ ngành; đại diện một số tổ chức quốc tế và các diễn giả quốc tế đến từ cơ quan thống kê quốc gia, trường đại học một số nước và đông đảo cơ quan thông tấn báo chí. Cùng tham dự Hội thảo trực tuyến tại các điểm cầu có lãnh đạo, công chức của 63 Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương cho biết, Chính phủ Việt Nam đã xác định về vai trò quan trọng của dữ liệu trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng; thống nhất với quan điểm của Liên hợp quốc về “Dữ liệu tốt hơn, cuộc sống tốt hơn”. Ngay từ năm đầu tiên của thập kỷ này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành các văn bản quy định và hướng dẫn xây dựng hệ thống dữ liệu, thực hiện chuyển đổi số như Nghị định số 47/2020/NĐ-CP ngày 09/4/2020 của Chính phủ về Quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước; Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Thực hiện chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và người dân đang thực hiện và thích nghi với yêu cầu về thiết lập hệ sinh thái dữ liệu, quản trị dữ liệu.
Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương phát biểu khai mạc Hội thảo
Theo quy định của Luật Thống kê tại Việt Nam cũng như kinh nghiệm của nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới, sự tham gia và vai trò của cơ quan thống kê quốc gia trong quản trị và giám hộ dữ liệu đóng vai trò quan trọng, giúp nâng cao chất lượng của dữ liệu và thống nhất sử dụng nguồn dữ liệu quốc gia trong thực hiện các nhiệm vụ của cơ quan nhà nước tại các cấp. Việc khai thác và sử dụng dữ liệu hành chính trong sản xuất thông tin thống kê đã và đang trở thành xu hướng trong công tác thống kê của nhiều nước trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy vậy, sử dụng dữ liệu hành chính trong công tác thống kê hiện nay còn gặp một số khó khăn, thách thức, như: Nguồn dữ liệu hành chính được thiết lập ban đầu phục vụ chính cho công tác quản lý, điều hành của Bộ, ngành chứ không phải cho mục đích thống kê, do vậy để khai thác và sử dụng trong công tác thống kê cần có thời gian nghiên cứu, tìm hiểu và tiếp tục hoàn thiện các dữ liệu hành chính để phục vụ sử dụng đa mục tiêu; nhiều Bộ, ngành chưa triển khai đồng bộ các cơ sở dữ liệu, chưa sẵn sàng kết nối thông tin với cơ quan thống kê.
Với vai trò là cơ quan điều phối hoạt động thống kê, tổ chức hoạt động thống kê, Tổng cục Thống kê đang tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành trong hướng dẫn thực hiện các quy trình chuyên môn, nghiệp vụ thống kê; xây dựng hệ thống dữ liệu thống kê quốc gia từ các nguồn thông tin điều tra, tổng điều tra thống kê, cơ sở dữ liệu hành chính và các chế độ báo cáo thống kê cho hoạt động thống kê quốc gia nói chung và chia sẻ dùng chung giữa các cơ quan nhà nước; đặc biệt, xây dựng cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia dựa nhiều hơn vào các dữ liệu hành chính sẵn có từ các cơ quan nhà nước. Để làm được điều này, Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh, chỉ riêng ngành Thống kê là không đủ, rất cần sự chung tay từ tất cả các cấp chính quyền trung ương, địa phương, các Bộ, ngành.
Phát biểu chào mừng hội thảo, Ông Rémi Nono Womdim, Trưởng Đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) và Phụ trách tạm thời Văn phòng Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam cũng cho rằng, Việt Nam đang trong quá trình chuyển mình nhanh chóng trong tăng trưởng kinh tế - xã hội; đang nỗ lực thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025, và Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Để đạt được những mục tiêu đã đề ra, Việt Nam cần có số liệu thống kê chất lượng và đáng tin cậy vừa làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách, vừa là yếu tố căn bản để xây dựng, thực hiện triển khai, giám sát và đánh giá tiến trình đạt được các mục tiêu kinh tế - xã hội và các mục tiêu phát triển bền vững.
Ông đánh giá, trong những năm gần đây, Tổng cục Thống kê Việt Nam và các Bộ, ngành đã có nhiều nỗ lực cung cấp dữ liệu và thống kê quốc gia. Tuy nhiên, hiện vẫn còn thiếu các dữ liệu phân tách, đặc biệt là theo các nhóm dân tộc thiểu số và theo độ tuổi, để hỗ trợ công việc hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến bất bình đẳng. Hơn nữa, việc sử dụng các dữ liệu thống kê hành chính, ví dụ như đăng ký, thống kê hộ tịch và dữ liệu lớn vẫn còn rất hạn chế. Trong khi đó, vẫn còn thiếu những phân tích sâu về các vấn đề dân số thông qua các nguồn dữ liệu khác nhau như tổng điều tra, các điều tra dựa trên dân số, dữ liệu hành chính, các dữ liệu không chính thống và dữ liệu lớn để có thể hiểu sâu hơn những nhân tố ảnh hưởng và quyết định tới các biến động dân số. Hơn nữa, việc chia sẻ các dữ liệu giữa các bộ, ngành và giữa các bên có liên quan ngoài chính phủ vẫn còn hạn chế do vẫn còn thiếu các quy định, quy chế cụ thể về chia sẻ và trao đổi dữ liệu.
Ông Rémi Nono Womdim, Trưởng Đại diện FAO và Phụ trách tạm thời Văn phòng UNFPA tin tưởng
những chia sẻ tại hội thảo sẽ là kinh nghiệm quý giúp Việt Nam tiếp tục nâng cao giá trị dữ liệu
và củng cố hệ sinh thái dữ liệu
Ông Rémi Nono Womdim, Trưởng Đại diện FAO và Phụ trách tạm thời Văn phòng UNFPA tại Việt Nam thông tin, UNFPA đang hỗ trợ Tổng cục Thống kê thực hiện dự án 5 năm “Hỗ trợ Việt Nam xây dựng và sử dụng dữ liệu về dân số và phát triển có chất lượng phục vụ xây dựng và giám sát các chính sách, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời theo dõi tiến độ đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững”, nhằm hỗ trợ Việt Nam áp dụng công nghệ và các nền tảng truyền thông mới trong việc thu thập, phân tích và phổ biến dữ liệu, và đảm bảo các chính sách, chiến lược và chương trình được xây dựng dựa trên bằng chứng nhằm đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững vào năm 2030. Chương trình Nghị sự 2030 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có các dữ liệu dân số chất lượng cao. Dữ liệu có chất lượng, đáng tin cậy, nhất quán và có thể so sánh được là một yếu tố quan trọng để UNFPA thực hiện cam kết không để ai bị bỏ lại phía sau, có nghĩa là phải tính đến từng người để có thể tiếp cận tới tất cả mọi người, kể cả những người bị thiệt thòi nhất. Ông tin tưởng những chia sẻ của các chuyên gia tại hội thảo sẽ là những kinh nghiệm quý báu, giúp Việt Nam tiếp tục nâng cao giá trị dữ liệu và củng cố sự hiểu biết sâu hơn về hệ sinh thái dữ liệu cho các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan quản lý dữ liệu và các bên có liên quan khác của Việt Nam.
Toàn cảnh Hội thảo
Tại Hội thảo, các đại biểu được nghe đại diện Văn phòng Chính phủ, Tổng cục Thống kê, một số Bộ và các diễn giả đến từ UNFPA, ESCAP và Cơ quan Thống kê quốc gia một số nước trình bày các bài tham luận về: Quản trị dữ liệu và cách thức áp dụng tại các quốc gia khu vực châu Á- Thái Bình Dương; Quản lý Hệ sinh thái dữ liệu đang phát triển: Quản trị, quản lý Hệ sinh thái dữ liệu và vai trò của Cơ quan Thống kê Quốc gia; Kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ, ngành, địa phương; Thực trạng quản trị giám hộ và dữ liệu thống kê tại Việt Nam...
Các đại biểu cũng trao đổi, chia sẻ các vấn đề liên quan hệ sinh thái dữ liệu, quản trị và giám hộ dữ liệu quốc gia.
Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm
B.N