Hội Thống kê Việt Nam: Tiếp tục đổi mới, nâng cao số lượng và chất lượng hội viên

19/04/2024 - 03:03 PM

Cỡ chữ

Hội Thống kê Việt Nam thành lập ngày 04 tháng 5 năm 2006, ra đời và phát triển trên cơ sở ý chí tự nguyện của những người làm nghề thống kê và luôn mong muốn sự nghiệp thống kê Việt Nam ngày càng phát triển. Nhìn lại hơn 15 năm qua, Hội Thống kê (HTK) luôn bám sát tôn chỉ, mục đích hoàn thành nhiệm vụ chính trị và sứ mệnh được giao. Bước vào nhiệm kỳ mới với bối cảnh mới, đòi hỏi HTK phải tiếp tục đổi mới và tự hoàn thiện một cách toàn diện, trong đó có việc nâng cao số lượng và chất lượng hội viên HTK.

Thực trạng hội viên Hội Thống kê Việt Nam hiện nay

Hiện nay, ở nước ta, các hội hoạt động trong lĩnh vực thống kê bao gồm: Hội Thống kê Việt Nam và các Hội Thống kê tỉnh, thành phố (Phú Thọ, Bắc Ninh, An Giang,…). Thống kê Việt Nam được hình thành và phát triển trên cơ sở tập hợp những người đã và đang làm nghề thống kê tại các cơ quan thống kê nhà nước.

Tính đến ngày 16 tháng 10 năm 2023, HTK có 363 hội viên. So với lúc thành lập số lượng hội viên tăng 32,9%; tuy nhiên so với năm 2018 (370 hội viên) giảm gần 2,0%. Lý do chủ yếu là thời kỳ này Tổng cục Thống kê thực hiện tinh giảm biên chế, trong khi số hội viên Hội Thống kê là công chức, viên chức làm việc tại Tổng cục Thống kê chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số hội viên của HTK (năm 2023 chiếm 61,9%). Trong tổng số hội viên HTK, năm 2023, hội viên là hưu trí có 112 người, chiếm 30,9%, tương ứng năm 2018 có 148 người, chiếm 44,1%. Như vậy, sau một nhiệm kỳ, hội viên là hưu trí tham gia hội giảm đi cả về số tuyệt đối và tương đối. Hiện tượng này xảy ra tương tự với một số hội nghề nghiệp khác, điển hình là các hội thống kê các tỉnh, thành phố.

Về giới tính, cơ cấu nam, nữ của HTK tương tự như Tổng cục Thống kê, những năm đầu thành lập, tỷ trọng nam lớn hơn nữ, theo thời gian tỷ trọng nam giảm dần. Đến năm 2023, tỷ trọng hội viên là nữ chiếm 54%.

Về tuổi đời bình quân của hội viên Hội, nếu như năm 2018 là 53,9 tuổi thì 2023 đã được trẻ hóa, tương đương 51,8 tuổi. Cơ cấu độ tuổi cũng biến đổi sau mỗi nhiệm kỳ. Nếu như năm 2018, hội viên 60 tuổi chiếm tỷ trọng cao nhất (40%), sau đó là độ tuổi 41 - 50 (23,5%) và thấp nhất là độ tuổi 20 - 30 (2,2%) thì năm 2023 có tỷ trọng tương ứng là: 30,9%, 40,5% và 3,9%.

Về cơ cấu trình độ chuyên môn và ngạch của hội viên HTK, theo thời gian đã và đang chuyển dịch theo hướng tích cực. Năm 2023, tất cả hội viên HTK đều có trình độ chuyên môn cử nhân hoặc tương đương trở lên (99,0%), trong đó có 38,3% là thạc sỹ và tiến sỹ. Năm 2018, tỷ trọng này tương ứng là 98,0% và 18,9%. Đặc biệt năm 2023, có 139 người có trình độ thạc sỹ trở lên, tăng 99,0% so với năm 2018. Ngạch của hội viên (được Nhà nước công nhận qua kỳ thi nâng ngạch lúc chưa nghỉ hưu) thể hiện trình độ về thống kê và kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước. Cơ cấu ngạch có xu hướng cũng chuyển dịch theo hướng tích cực như trình độ chuyên môn. Năm 2023, trong tổng số hội viên chiếm 32,0% là thống kê viên hoặc tương đương, thống kê viên chính và thống kê viên cao cấp hoặc tương đương chiếm 67,9%. Các cơ quan trực thuộc HTK cũng như các chi hội, đều có người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu đều là Phó Vụ trưởng và tương đương trở lên đảm nhiệm. 100% lãnh đạo Hội Thống kê Việt Nam qua các thời kỳ là lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Tổng cục Thống kê, trong đó tỷ lệ là tiến sĩ và chuyên viên hoặc thống kê viên cao cấp cao. Hiện, trong cơ quan chuyên môn của HTK có hai Phó giáo sư, Tiến sĩ Thống kê.

Một đặc điểm rất rõ nét là trong tổng thể hội viên HTK có 2 bộ phận: Hội viên đã nghỉ hưu và hội viên là công chức hoặc viên chức. Tỷ trọng của hai bộ phận cũng có biến động sau mỗi nhiệm kỳ. Năm 2023, tỷ trọng này tương ứng là 69,1% và 30,9%. Năm 2018, tương ứng là 55,9% và 44,1%. Như vậy, tỷ trọng đội ngũ hội viên HTK là công chức, viên chức đã tăng lên. Nếu như chất lượng bộ phận hội viên là công chức hoặc viên chức trẻ, được hình thành nên do sự nỗ lực của cá nhân và do cơ quan họ bồi dưỡng, thì bộ phận hội viên hưu trí với kinh nghiệm hàng chục năm làm công chức, viên chức trong lĩnh vực thống kê là những“tinh hoa” trong quản lý và hoạt động chuyên môn thống kê trong các cơ quan thống kê nhà nước. Họ từng tham gia vào công tác quản lý ở các cấp hành chính của Tổng cục Thống kê, là giảng viên chuyên nghiệp về thống kê, tổ chức thành thạo các bước của quy trình sản xuất thông tin thống kê, đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực trong lĩnh vực thống kê; hoạt động có hiệu quả, trách nhiệm và uy tín trong nghiên cứu khoa học, các hội đồng khoa học, hội đồng chấm luận án, luận văn,… Có thể nói, đây là nguồn nhân lực chất lượng lãnh đạo cao và ngành Thống kê cần có chiến lược khai thác và sử dụng hợp lý, hiệu quả.

Nhìn lại hơn 15 năm từ khi thành lập đến nay, mặc dù đội ngũ - hội viên HTK có biến động cả về số lượng song Hội luôn hoàn thành tất cả những nhiệm vụ được giao, đảm bảo tôn chỉ mục đích và quy định trong Điều lệ HTK: (1) Tư vấn, phản biện và giám định xã hội; (2) Hoạt động tuyên truyền, phổ biến về thống kê; (3) Hoạt động khoa học thống kê; (4) Tham gia vào đào tạo về thống kê cho nguồn nhân lực.

Những việc làm này đã góp phần tôn vinh nghề thống kê, sự phát triển của sự nghiệp thống kê Việt Nam.

Hội viên Hội Thống kê Việt Nam đổi mới, tự hoàn thiện và vươn lên

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra sâu và rộng làm cho đời sống kinh tế thay đổi. Thực tiễn này đòi hỏi“công cụ” thống kê phải thay đổi thích ứng để phản ánh đầy đủ, kịp thời và chính xác sự biến đổi kinh tế - xã hội.

Từ thực trạng hội viên HTK, trong tình hình mới đòi hỏi hội viên HTK phải chủ động đổi mới, tự hoàn thiện mình vươn lên đáp ứng yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trong đó, công tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng hội viên HTK được đặt lên hàng đầu. Phương châm của công tác này xuyên suốt cả nhiệm kỳ mới được đề xuất như: “Hội viên Hội Thống kê tốt hơn - Kết quả hoạt động Hội Thống kê tốt hơn”.

Phương châm được cụ thể bằng ba giải pháp chủ yếu cho nhiệm kỳ IV (2024 - 2029):

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của HTK, đáp ứng ngày càng cao về tư vấn, phản biện và giám định xã hội; khoa học thống kê cho các tổ chức, cơ quan thống kê nhà nước và ngoài nhà nước. Đồng thời tổ chức thực hiện hiệu quả, thích ứng với thị trường thông tin, đáp ứng mọi yêu cầu của tổ chức và cá nhân về điều tra thống kê, cung cấp số liệu thống kê, tư vấn và đào tạo nghiệp vụ thống kê. Thông qua các hoạt động này giúp hội viên thành thạo nghiệp vụ thống kê hơn, hoạt động nghiên cứu khoa học thống kê hiệu quả hơn, cách thức tổ chức dịch vụ công về lĩnh vực thống kê hợp pháp hơn và đúng quy luật của thị trường thông tin hơn.

Thứ hai, Hội Thống kê Việt Nam chủ động, sáng tạo không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn của mình, mà còn mở rộng quan hệ thống kê quốc tế, các cơ quan thống kê trong Hệ thống Thống kê tập trung, các Hội ngành nghề, các đơn vị tổ chức thuộc Liên hiệp các hội khoa học - kỹ thuật Việt Nam, các đối tác truyền thống, các tổ chức và cá nhân có nhu cầu sử dụng thông tin và dịch vụ thống kê. Thông qua đây, thu hút các chuyên gia thống kê có kinh nghiệm, yêu nghề và nhiệt huyết tham gia HTK. HTK phải là điểm đến, nơi thỏa mãn nhu cầu về chia sẻ học hỏi kiến thức, kinh nghiệm thống kê cho mọi đối tượng, mọi tổ chức và cơ quan thống kê, nhất là nguồn nhân lực trẻ. Từ đó, họ biết về HTK và tự nguyện tham gia HTK.

Thứ ba, trong Điều lệ của HTK đã xác định HTK có quyền hạn“Bảo vệ quyền, lợi ích của hội viên” và nhiệm vụ “phổ biến, huấn luyện kiến thức cho hội viên”, hơn thế nữa hội viên “được Hội bảo trợ tạo điều kiện để thực hiện sáng kiến, cải tiến nghiệp vụ thống kê, nghiên cứu các đề tài khoa học và tham gia các chương trình, dự án liên quan đến nghiệp vụ thống kê”. Vì vậy, HTK trong nhiệm kỳ mới thông qua hoạt động của mình phải ưu tiên trước hết cho các hội viên của HTK như Điều lệ của HTK đã xác định. Hội viên không chỉ tham gia có hiệu quả các hoạt động của Hội, mà còn được các chuyên gia thống kê, chuyên gia quản lý nhà nước về thống kê… trực tiếp hỗ trợ, phổ biến và huấn luyện về nghiệp vụ thống kê, trong đó có kinh nghiệm, kỹ năng, kiến thức trong các lớp học nâng cao trình độ chuyên môn (Thạc sỹ, Tiến sỹ), các kỳ thi nâng ngạch công chức, viên chức (Thống kê viên chính và cao cấp) và kỳ thi tuyển công chức, viên chức vào ngành thống kê.

Thực hiện được như vậy, HTK Việt Nam sẽ góp phần làm cho “Hội viên Hội Thống kê tốt hơn - Kết quả hoạt động Hội Thống kê tốt hơn”./.