Khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa có 11 huyện miền núi và 06 huyện, thị xã có xã, thôn miền núi. Đây cũng là nơi sinh sống của 07 dân tộc chủ yếu: Kinh, Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao và Khơ Mú, với dân số gần 1 triệu người. Trong đó, người dân tộc thiểu số hơn 700 nghìn người, chiếm gần 19% dân số cả tỉnh và hơn 70% dân số của khu vực miền núi.
Ngày 23/7/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa ban hành Quyết định số 624-QĐ/TU về của Chương trình phát triển kinh tế- xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025. Đây là một trong những chủ trương, chính sách quan trọng của tỉnh Thanh Hóa, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn miền núi của địa phương. Chương trình có nhiều nội dung liên quan đến đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của khu vực miền núi, đã và đang tạo ra những cơ hội, điều kiện thuận lợi để các huyện miền núi phát triển, thu hẹp dần khoảng cách với miền xuôi; từ đó, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững. Chương trình đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, nâng mức thu nhập bình quân đầu người ở khu vực miền núi gấp 2 lần trở lên so với năm 2020; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 60% trở lên; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân khoảng 2,67%/ năm trở lên, trong đó tỷ lệ hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số giảm 3%/năm trở lên…
Người Mông ở xã Pù Nhi, huyện Mường Lát, Thanh Hóa thu hoạch nông sản
Sau hơn 02 năm triển khai thực hiện Chương trình, tình hình kinh tế - xã hội, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Thanh Hóa tiếp tục chuyển biến tích cực. Đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào ổn định và từng bước được cải thiện; kết cấu hạ tầng tiếp tục được tăng cường; công tác giáo dục, y tế ở vùng dân tộc thiểu số (DTTS) có nhiều tiến bộ. Bên cạnh đó, giá trị văn hóa dân tộc được quan tâm bảo tồn và phát huy; công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật trong vùng DTTS và miền núi có chuyển biến tích cực; hệ thống chính trị được xây dựng, củng cố và ngày càng phát triển.
Trong 28 chỉ tiêu của Chương trình, đến nay có 11/28 chỉ tiêu đề ra đạt và vượt mức kế hoạch (bằng 39,28%). Nổi bật trong đó là các lĩnh vực văn hóa - xã hội có chuyển biến tích cực, chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện, trình độ dân trí được nâng lên; tỷ lệ người dân biết chữ trong độ tuổi từ 15 – 35 tuổi đạt 99,51%; tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số được xem truyền hình và nghe đài phát thanh đạt 100%; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi thể nhẹ cân là 14,5%. Công tác giảm nghèo được chú trọng; tỷ lệ hộ nghèo các huyện miền núi giảm từ 19,9% năm 2020 xuống còn 15,19% năm 2022 (giảm 4,81%, theo chuẩn nghèo giai đoạn 2022 - 2025); tỷ lệ hộ cận nghèo giảm từ 21% năm 2020 xuống còn 17,07% năm 2022 (giảm 3,93%); tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm từ 27,23% năm 2020 xuống còn 19,86% năm 2022 (giảm 7,37%). Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư nâng cấp, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển, 100% đường giao thông đến trung tâm xã hư hỏng, xuống cấp được sửa chữa, nâng cấp; 100% thôn, bản có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa; tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố đạt 100%; tỷ lệ thôn, bản có nhà văn hóa – khu thể thao đạt 82,2%.
Đồng bào DTTS huyện Quan Hóa ( Thanh Hóa) xây dựng sản phẩm OCOP
Tuy nhiên, so với mục tiêu kế hoạch đề ra vẫn còn 17/28 chỉ tiêu chưa đạt, trong đó có 04 chỉ tiêu đạt thấp và khó khả năng đạt kế hoạch là: Thu nhập bình quân đầu người khu vực miền núi; tỷ lệ xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế; tỷ lệ đồng bào dân tộc tham gia bảo hiểm y tế; tỷ lệ trường THPT đạt chuẩn quốc gia về giáo dục.
Để Chương trình phát triển kinh tế- xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành được các mục tiêu và chỉ tiêu đã đề ra vào năm 2025, trên cơ sở kết quả đạt được và những khó khăn, tồn tại hạn chế trong hơn 2 năm thực hiện Chương trình, UBND tỉnh Thanh Hóa đã giao Ban Dân tộc của tỉnh chủ trì, phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh và các đơn vị, địa phương có liên quan, kịp thời tổng hợp, rà soát những nội dung, đơn vị, địa phương chưa triển khai thực hiện đạt các mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ theo Kế hoạch số 278/KH-UBND ngày 14/12/2021 của UBND tỉnh về triển khai Chương trình phát triển kinh tế- xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa; đồng thời yêu cầu các đơn vị đề xuất cụ thể nguồn kinh phí đảm bảo thực hiện các đề án, dự án của Chương trình giai đoạn 2021 – 2025./.
Minh Châu